Παρουσιάστηκε το νέο βιβλίο του Λάμπρου Λιάβα – Το τραγούδι ως κιβωτός της συλλογικής μνήμης

Το Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας παρουσίασαν χθες το νέο βιβλίο του καθηγητή Εθνομουσικολογίας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ κ. Λάμπρου Λιάβα με τίτλο «Φάγαμεν ψωμί, τραγουδήσαμεν κι εγλεντήσαμεν – Τα τραγούδια και οι μουσικές του 1821». Η παρουσίαση έγινε από τον συγγραφέα και από την καθηγήτρια Ιστορίας του ΕΚΠΑ Μαρία Ευθυμίου στο αμφιθέατρο «Κορδάτος» του παραλιακού συγκροτήματος Παπαστράτου του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Το βιβλίο αποτελεί την πρώτη τόσο μεγάλη συλλογή υλικού που αναφέρεται στον ρόλο και τη σημασία της μουσικής στον αγώνα της εθνεγερσίας, καλύπτοντας την περίοδο από τον 18ο αιώνα με τα προεπαναστατικά εμβατήρια του Ρήγα Φεραίου μέχρι και το τέλος της «Βαυαροκρατίας» το 1862, μια εποχή που λειτούργησε σημαντικά για τη διαμόρφωση της μουσικής προσωπικότητας του νεότερου ελληνισμού.
Τραγούδια ιστορικά και κλέφτικα, ενώ μέσα από το βιβλίο βλέπουμε πώς το τραγούδι λειτούργησε ως κιβωτός της συλλογικής μνήμης και πώς μέσα από το τραγούδι ο Έλληνας διατύπωσε το αίτημά του για ελευθερία και γλώσσα. Επιπλέον γίνεται αναφορά στα μουσικά όργανα και τον ρόλο τους στη συνοδεία των τραγουδιών, αλλά και στις πολεμικές επιχειρήσεις, καθώς και αναφορά στο πώς δημιουργήθηκε η πρώτη μουσική παιδεία και οργανώθηκε επί Καποδίστρια και τον ρόλο που έπαιξε η μουσική στο νεοσύστατο ελλαδικό κράτος την εποχή του Όθωνα.
Ο καθηγητής Εθνομουσικολογίας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ κ. Λάμπρος Λιάβας τόνισε πως «μέσα από το βιβλίο βλέπουμε τη σημασία που έχει το τραγούδι. Αυτόν τον χαρακτήρα έχει και ο τίτλος «Φάγαμεν ψωμί, τραγουδήσαμεν κι εγλεντήσαμεν», γιατί ακριβώς αυτός ο τίτλος που προέρχεται από μία φράση του Μακρυγιάννη, δείχνει ότι το τραγούδι και το γλέντι είναι είδος πρώτης ανάγκης για τον Έλληνα όπως και το ψωμί».
Ο ίδιος πρόσθεσε πως «δεν θέλουμε απλώς και μόνο να παρουσιάσουμε κάποια ιστορικά στοιχεία, αλλά το πόσο τελικά το τραγούδι και η μουσική έχουν τεράστια σημασία για εμάς σήμερα για την παράδοσή μας, αλλά κυρίως πώς αυτή η υπόθεση θα μεταφερθεί στη νεότερη γενιά».
Το βιβλίο αποτελεί το αποτέλεσμα μιας μεγάλης πολυετούς έρευνας, η οποία άρχισε πριν 4 χρόνια, με τον κορωνοϊό να δίνει τη δυνατότητα να ολοκληρωθεί αυτό το υλικό, διότι δεν είναι μόνο ιστορικές πηγές και μαρτυρίες, αλλά και εικαστικό υλικό. «Το βιβλίο έχει περισσότερα από 150 εικονογραφικά τεκμήρια και συνοδεύεται με έναν δίσκο με ηχογραφήσεις από τον τεράστιο πλούτο που χαρακτηρίζει την ελληνική μουσική και το συγκεκριμένο ρεπερτόριο, αποτελώντας ένα σημείο αναφοράς όχι μόνο για τη συγκεκριμένη εποχή, αλλά με αφορμή αυτή και την επέτειο να αναστοχαστούμε συνολικότερα για την παράδοσή μας. Και πάνω από όλα για την τεράστια σημασία που έχει η μουσική και το τραγούδι για τον Έλληνα μέχρι σήμερα» κατέληξε.
Η εκδήλωση διανθίστηκε με σύντομο καλλιτεχνικό πρόγραμμα και απαγγελία του «Θούριου» του Ρήγα από τον σκηνοθέτη-ηθοποιό Γιάννη Τράντα, ενώ στο δημοτικό τραγούδι ήταν ο Δημήτρης Γακιόπουλος και τον συνόδευσαν οι μουσικοί Aντώνης Βούλγαρης-λαούτο, Θωμάς Βούζας-κλαρίνο, Απόστολος Κανδήλας-κρουστά.