Οι πρόσφυγες ως «ατμομηχανή» του αντιστασιακού κινήματος – Ομιλία του ιστορικού Μενέλαου Χαραλαμπίδη στον Βόλο 

Ο Σύλλογος Ιστορίας και Μνήμης Εθνικής Αντίστασης (ΣΙΜΕΑ), με αφορμή την επέτειο της αντιφασιστικής νίκης, που εορτάζεται σε όλη την Ευρώπη σαν σήμερα 9 Μαΐου, διοργάνωσε χθες εκδήλωση στο αμφιθέατρο Κορδάτος με ομιλητή τον γνωστό ιστορικό κ. Μενέλαο Χαραλαμπίδη με θέμα «Μικρασιάτες πρόσφυγες: Η «ατμομηχανή» του εαμικού αντιστασιακού κινήματος σε Αθήνα και Πειραιά».
Στην ομιλία του παρουσιάστηκαν οι ιδιαίτερες συνθήκες της εγκατάστασης των Μικρασιατών προσφύγων, με επίκεντρο τη μεσοπολεμική Αθήνα, όπου πραγματοποιήθηκε η έρευνα του ιστορικού, τα προβλήματα επιβίωσης, ο κατοχικός λιμός ως αφετηρία της Αντίστασης στην Αθήνα, η χωροταξία της Αντίστασης και οι προσφυγικές συνοικίες-προπύργια του ΕΑΜ σε Αθήνα και Πειραιά. Ο ίδιος παρουσίασε την άγνωστη ιστορική συνθήκη για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες που ήταν η «ατμομηχανή» της Αντίστασης καθώς στην Αθήνα και τον Πειραιά η πλειοψηφία αυτών που συμμετείχαν, κυρίως στις ΕΑΜικές Οργανώσεις, ήταν προσφυγικής καταγωγής. Αυτό αποτυπώνεται τόσο στα θύματα που είχαν οι προσφυγικές συνοικίες, όπου με διαφορά τον μεγαλύτερο φόρο αίματος πλήρωσαν η Κοκκινιά, η Καισαριανή, η Νέα Ιωνία, όσο και στο γεγονός ότι όλα τα μεγάλα μπλόκα της Κατοχής έγιναν σε προσφυγικές συνοικίες που είχαν μετατραπεί σε προπύργια του ΕΑΜ. Για παράδειγμα, έχουμε τα μεγάλα μπλόκα των Ταγμάτων Ασφαλείας και των Γερμανών κατακτητών σε Κοκκινιά, Δουργούτι, Νέα Ιωνία (Καλογρέζα), Βύρωνα, Καλλιθέα.

Επιχειρώντας να δώσει το μέγεθος της συμβολής των προσφύγων ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης μίλησε με τη γλώσσα των αριθμών. Περίπου 7 στα 10 θύματα των κατακτητών και των συνεργατών τους, στις εκτελέσεις, τις μάχες, τα μπλόκα που έγιναν σε Αθήνα και Πειραιά, ήταν πρόσφυγες.
Οι πρόσφυγες εντάχθηκαν μαζικά στην Αντίσταση μαζί με αρκετούς παλαιοελλαδίτες συμπολίτες τους, διαγράφοντας σε μεγάλο βαθμό μέσα από την εμπειρία της Κατοχής τις διαχωριστικές γραμμές, ενώ αυτοί που στελέχωναν τη Χωροφυλακή, τα Τάγματα Ασφαλείας, στην πλειοψηφία τους προέρχονταν από την Παλαιά Ελλάδα, Πελοπόννησο, Κρήτη, Στερεά.
Μίλησε και για το σημερινό προσφυγικό ζήτημα ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης και έδωσε τις διαφορές σε μεγέθη και συνθήκες, αλλά και τη συμβολή της ιστορικής γνώσης στην κατανόηση του παρόντος. Το σημερινό προσφυγικό κύμα των 60.000 – 70.000 ανθρώπων που είναι σήμερα στην Ελλάδα είναι αμελητέο μπροστά στο περίπου ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες που δέχτηκε η χώρα στη δεκαετία του 1920. Επίσης, όσο περίεργο κι αν ακούγεται αυτό, η Ελλάδα τότε ήταν σε πολύ χειρότερη οικονομική κατάσταση απ’ αυτή που βρίσκεται σήμερα. Ένα τμήμα της ελληνικής κοινωνίας στέκεται φοβικά απέναντι στους πρόσφυγες είτε επειδή έχει τρομοκρατηθεί από τη συστηματική ενοχοποίηση των προσφύγων από μερίδα των ΜΜΕ για πολιτικούς λόγους είτε γιατί ανήκει ιδεολογικά ή επηρεάζεται από τον λόγο μίσους που αρθρώνουν φασίστες στον δημόσιο χώρο. Αξίζει λοιπόν τον κόπο να ασχοληθούμε με τη σύγχρονη ελληνική Ιστορία. Γιατί η Ιστορία μάς κάνει καλύτερους ανθρώπους, ανέφερε στην εκδήλωση.