Μάχη µε τον χρόνο για να θωρακιστεί όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού έναντι του SARS-CoV-2 πριν από την επικράτηση του στελέχους «Ομικρον» και στη χώρα μας δίνουν οι υγειονομικές αρχές. Οι έλεγχοι στις πύλες εισόδου της χώρας εντείνονται ενόψει των γιορτών, με το αρνητικό τεστ –μοριακό και rapid– να είναι πλέον απαραίτητο για εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους επισκέπτες. Την ίδια στιγμή, οι ειδικοί επιστήμονες απευθύνουν εκκλήσεις στους πολίτες να σπεύσουν να εμβολιαστούν: όσοι δεν είναι εμβολιασμένοι να κλείσουν άμεσα ραντεβού, όσοι έχουν ήδη εμβολιαστεί να κάνουν και την αναμνηστική δόση και όσοι έχουν νοσήσει να ενισχύσουν την ανοσία τους με τον εμβολιασμό.
Η εμφάνιση του στελέχους «Ομικρον» στην Ελλάδα και η διαφαινόμενη διασπορά του στην κοινότητα γίνονται με το ΕΣΥ να παραμένει στον ασφυκτικό κλοιό της πανδημίας με περίπου 700 διασωληνωμένους ασθενείς με COVID-19 και το 30% του γενικού πληθυσμού και το 20% των ενηλίκων να είναι ανεμβολίαστοι. Με βάση τις παρατηρήσεις έως σήμερα από τη Νότια Αφρική και το Ηνωμένο Βασίλειο, το στέλεχος «Ομικρον» εξαπλώνεται πολύ γρήγορα, έχει μεγάλη δυνατότητα διαφυγής της ανοσίας και μολύνει ευκολότερα σε σχέση με προηγούμενα στελέχη του SARS-CoV-2 άτομα που είχαν νοσήσει στο παρελθόν. Και αυτό σε μια περίοδο που ήδη στη χώρα μας παρατηρείται αύξηση των επαναλοιμώξεων COVID-19, πιθανόν ως αποτέλεσμα του πολύ υψηλού επιδημιολογικού φορτίου αλλά και μιας πτώσης της ανοσιακής απάντησης του οργανισμού λόγω χρονικής απόστασης από την αρχική λοίμωξη.
«Ο ρυθμός με τον οποίο εξαπλώνεται το στέλεχος “Oμικρον” είναι πολύ μεγάλος και φαίνεται ότι έχει τα εξελικτικά πλεονεκτήματα για να αντικαταστήσει το στέλεχος “Δέλτα”», επισημαίνει στην «Κ» ο καθηγητής Μικροβιολογίας, διευθυντής του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας και αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ, Αθανάσιος Τσακρής. «Τα επιδημιολογικά και πειραματικά δεδομένα συγκλίνουν στο ότι η γρήγορη εξάπλωση έχει να κάνει με την αυξημένη μεταδοτικότητα του στελέχους αλλά και τη μεγαλύτερη δυνατότητα διαφυγής από την ανοσιακή απόκριση σε προηγούμενη νόσηση ή και στον εμβολιασμό».
Αυτό που δεν έχει ακόμη διευκρινισθεί είναι εάν ο ιός είναι λιγότερο λοιμογόνος σε σχέση με προηγούμενα στελέχη, δηλαδή εάν προκαλεί ηπιότερη λοίμωξη.
Όπως σημειώνει ο κ. Τσακρής, «αν και τα πρώτα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ηπιότερη λοίμωξη, θα πρέπει να συγκρίνουμε τη νόσηση σε άτομα ανεμβολίαστα που μολύνθηκαν με άλλα στελέχη σε προηγούμενα πανδημικά κύματα με τη νόσηση με το στέλεχος “Ομικρον” σε ανεμβολίαστα άτομα που έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά (όπως ηλικία και παράγοντες κινδύνου), για να μπορούμε να εξαγάγουμε σαφή συμπεράσματα για την πραγματική παθογονικότητα της νέας παραλλαγής. Επίσης, κάποια πρώτα πειραματικά δεδομένα δείχνουν ότι ενώ ο ιός πολλαπλασιάζεται πολύ πιο γρήγορα –έως 70 φορές– στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα και στην τραχεία, υστερεί ο πολλαπλασιασμός του στους πνεύμονες, κάτι που θα μπορούσε ενδεχομένως να συσχετισθεί με τη μικρότερη ικανότητα του νέου στελέχους να προκαλεί πνευμονία και σοβαρή νόσηση.
Επιπλέον, η παραλλαγή “Όμικρον” φιλοξενεί 50 διαφορετικές μεταλλάξεις: η γενετική ανάλυση συγκλίνει στο ότι αρκετές από αυτές έχουν προκύψει από γενετικό ανασυνδυασμό, δηλαδή η παραλλαγή “Όμικρον” έχει ενσωματώσει στο γενετικό της υλικό τμήμα γενετικού υλικού εποχικού κορωνοϊού. Και αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη μεταδοτικότητα αλλά και ηπιότερες λοιμώξεις από το νέο στέλεχος».
«Ο ρυθμός με τον οποίο εξαπλώνεται είναι πολύ μεγάλος και φαίνεται ότι έχει τα εξελικτικά πλεονεκτήματα για να αντικαταστήσει το στέλεχος “Δέλτα”», επισημαίνει στην «Κ» ο καθηγητής Μικροβιολογίας Αθανάσιος Τσακρής.
Ενα από τα χαρακτηριστικά της «Όμικρον» τα οποία ανησυχούν τις υγειονομικές αρχές διεθνώς είναι το ότι φαίνεται να προκαλεί περισσότερες επαναλοιμώξεις σε σχέση με άλλα στελέχη του SARS-CoV-2. Δηλαδή άτομα που είχαν προσβληθεί από τον κορωνοϊό κάποια στιγμή στο παρελθόν μολύνθηκαν ξανά με το στέλεχος «Ομικρον». Οπως σημειώνει ο καθηγητής, «παρατηρούνται πολύ συχνότερα επαναλοιμώξεις ατόμων που είχαν νοσήσει στο παρελθόν, κάτι που το βλέπαμε πολύ λιγότερο να συμβαίνει με τα προηγούμενα στελέχη. Και το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν οι επαναμολύνσεις θα είναι πιο ήπιες με το νέο στέλεχος».
Πάντως ήδη τους τελευταίους μήνες, και πριν από την εμφάνιση της «Ομικρον», έχει παρατηρηθεί στη χώρα μας αύξηση στον αριθμό των επαναλοιμώξεων, φαινόμενο που πιθανόν να ενταθεί το επόμενο διάστημα με την εμφάνιση της νέας μετάλλαξης. Σύμφωνα με δεδομένα που παρουσίασε την περασμένη Δευτέρα σε συνέδριο η παθολόγος – λοιμωξιολόγος και διευθύντρια Επιδημιολογικής Επιτήρησης του ΕΟΔΥ Φλώρα Κοντοπίδου, ενώ τους πρώτους μήνες είχαν παρατηρηθεί ελάχιστες επαναλοιμώξεις στη χώρα μας, τον περασμένο Οκτώβριο αλλά και τον Νοέμβριο καταγράφονταν σε καθημερινή βάση ασθενείς που προσβλήθηκαν για δεύτερη φορά από το στέλεχος «Δέλτα» του SARS-CoV-2. Μάλιστα έχουν καταγραφεί και περιστατικά ανεμβολίαστων ασθενών με τρεις επαναλοιμώξεις. Ο ΕΟΔΥ σε αυτή τη φάση συλλέγει δεδομένα για τις επαναλοιμώξεις ώστε να έχει μια πλήρη εικόνα. Οπως επισημαίνει στην «Κ» η κ. Κοντοπίδου, «τον τελευταίο καιρό έχει αυξηθεί πολύ ο αριθμός των κρουσμάτων που αφορούν σε επαναλοιμώξεις. Εκτιμώ ότι είναι ένα θέμα που θα μας απασχολήσει σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο τους επόμενους μήνες».
Το προβλεπτικό μοντέλο
Οι επαναλοιμώξεις έως τώρα σχετίζονταν με τη μεγάλη διασπορά του ιού αλλά και με τη μείωση της ανοσιακής απόκρισης με το πέρασμα του χρόνου. Πρόσφατο άρθρο του Nature αναφέρεται σε προβλεπτικό μοντέλο που βασίστηκε και στην πορεία άλλων κορωνοϊών, το οποίο ανέπτυξαν επιστήμονες της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Yale των ΗΠΑ, σύμφωνα με το οποίο τα άτομα που έχουν μολυνθεί από τον ιό θα πρέπει να περιμένουν να μολυνθούν ξανά μέσα σε ένα διάστημα ενός ή δύο ετών εάν δεν λάβουν προληπτικά μέτρα, όπως να εμβολιαστούν και να φορούν μάσκα. Ο μέσος κίνδυνος επαναλοίμωξης αυξάνεται από περίπου 5% τέσσερις μήνες μετά την αρχική λοίμωξη σε 50% στους 17 μήνες.
Οπως τονίζει ο κ. Τσακρής, «χρειάζεται επιτάχυνση των εμβολιασμών. Για τους εμβολιασμένους, η αναμνηστική δόση αυξάνει σε μεγάλο βαθμό την προστασία τόσο από συμπτωματική νόσο όσο και από σοβαρή λοίμωξη με το στέλεχος “Ομικρον”. Αλλά και όσοι έχουν νοσήσει στο παρελθόν θα πρέπει να εμβολιαστούν. Ο συνδυασμός φυσικής νόσησης και εμβολιασμού, η λεγόμενη υβριδική ανοσία, φαίνεται να παρέχει μεγάλη προστασία σε πιθανή επανέκθεση στον ιό. Επίσης κρίσιμη είναι και η τήρηση των μέτρων προστασίας όπως μάσκες και αποστάσεις, που είναι αποτελεσματικά για όλους τους αναπνευστικούς ιούς. Δεν θα πρέπει να επικρατήσει εφησυχασμός. Ακόμα και να αποδειχθεί πιο ήπια η παραλλαγή “Ομικρον”, ένα σαρωτικό κύμα θα οδηγήσει με βεβαιότητα σε πολλά, σοβαρά περιστατικά νόσησης. Μπορεί ποσοστιαία να είναι λιγότερα, αλλά σε πραγματικούς αριθμούς θα είναι πολλά».
Πιο αυστηρά μέτρα στις πύλες εισόδου
Με αυστηρά μέτρα για τους ταξιδιώτες στις πύλες εισόδου της χώρας επιχειρεί η πολιτεία να καθυστερήσει τη διασπορά του στελέχους «Ομικρον». Από σήμερα και έως τα ξημερώματα της 10ης Ιανουαρίου 2022, όλοι οι ταξιδιώτες προς Ελλάδα –ενήλικοι και ανήλικοι ηλικίας από πέντε ετών και άνω– οφείλουν να έχουν συμπληρώσει την ηλεκτρονική φόρμα PLF και να έχουν διαγνωσθεί αρνητικοί σε εργαστηριακό έλεγχο με PCR για κορωνοϊό που έχει διενεργηθεί εντός των τελευταίων 72 ωρών πριν από την άφιξη στην Ελλάδα, ή εναλλακτικά σε έλεγχο με rapid test εντός 24 ωρών. Επιπροσθέτως, προβλέπονται έλεγχοι και στα σημεία εισόδου για ταξιδιώτες από συγκεκριμένες χώρες (Αίγυπτος, Αλβανία, Αργεντινή, Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία, Βραζιλία, Γεωργία, Κούβα, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ινδία, Κίνα, Λιβύη, Μαρόκο, Πακιστάν, Ρωσία και Τουρκία), ενώ παραμένει η υποχρέωση δεκαήμερης καραντίνας των ταξιδιωτών από χώρες του νοτίου μέρους της Αφρικής.
Πηγή:kathimerini