Ο Βολιώτης στην καταγωγή Οδυσσέας Παξινός έχει πολλές ιδιότητες. Είναι σμήναρχος της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας και διεθνούς φήμης ορθοπεδικός χειρουργός. Ιδιαίτερη είναι η σχέση του και με τον αθλητισμό, αφού τα τελευταία έξι χρόνια αποτελεί τον γιατρό της Εθνικής μας ομάδας ποδοσφαίρου. Επίσης, συνεργάζεται με την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, έχοντας δώσει το «παρών» σε τρεις Ολυμπιακούς Αγώνες (Λονδίνο, Ρίο, Τόκιο), καθώς και με την Ελληνική Γυμναστική Ομοσπονδία.
Παρά το βεβαρυμμένο του πρόγραμμα ο κ. Παξινός δέχθηκε να παραχωρήσει συνέντευξη στη «Θ», που αφορά το αντικείμενό του και τη σχέση του με τον χώρο του αθλητισμού, ενώ για την Εθνική τόνισε πως το κλίμα στις τάξεις της είναι εξαιρετικό. Αναλυτικά, τα όσα ενδιαφέροντα μας είπε:
Η ενασχόλησή σας με την Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου πώς προέκυψε;
Το ποδόσφαιρο είναι το ποιο δημοφιλές άθλημα παγκοσμίως και αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αντικείμενα της αθλητιατρικής επιστήμης και υπό αυτή την έννοια πάντα ήθελα να ασχοληθώ.
Ποιες είναι οι ανάγκες που καλείται να καλύψει ο γιατρός μίας οµάδας στο σύγχρονο ποδόσφαιρο;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα γεμίζει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στο βιβλίο Αθλητιατρικής της UEFA. Περιληπτικά ο γιατρός είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ του προπονητικού επιτελείου και των ποδοσφαιριστών και ορισμένες φορές μεταξύ της ομάδας και της διοίκησης ή και των φιλάθλων. Το αντικείμενο του είναι κυρίως ο ποδοσφαιριστής αλλά και όλη η ομάδα και το επιτελείο της και στο ρόλο αυτό υποστηρίζεται από μια μεγάλη επιστημονική ομάδα φυσικοθεραπευτών, διαιτολόγων, ψυχολόγων και επιστημόνων της άθλησης. Η καθημερινότητα του ιατρού μιας ποδοσφαιρικής ομάδας αφορά κυρίως τις αθλητικές κακώσεις για τις οποίες θα πρέπει να έχει γρήγορα διαθέσιμη μια απάντηση στο προπονητικό επιτελείο για τη κατάσταση του ποδοσφαιριστή και για την προβλεπόμενη επιστροφή του στους αγώνες. Στα πλαίσια αυτά θέτει την διάγνωση και επιβλέπει την αποθεραπεία των τραυματισμένων ποδοσφαιριστών και το πρόγραμμα συντήρησης της φυσικής τους κατάστασης σε συνεργασία με τους φυσικοθεραπευτές και τους γυμναστές. Επίσης είναι υπεύθυνος για την ιατρική αξιολόγηση των νέων μεταγραφών και για την παροχή φροντίδας γενικής ιατρικής σε όλη την ομάδα. Αρκετές φορές ο ιατρός της ομάδας γίνεται και ο οικογενειακός ιατρός όλης της αθλητικής οικογένειας ενός συλλόγου. Επίσης είναι υπεύθυνος για όλα τα υγειονομικά θέματα που αφορούν τα ταξίδια της ομάδας (πχ τοπικές συνθήκες υγιεινής, κλιματολογική προσαρμογή, προβλήματα jet lag, θέματα πανδημίας και μεταδοτικών νοσημάτων). Σημαντικός είναι και ο ρόλος του στη συνεργασία με συναδέλφους άλλων ομάδων και με τα νοσηλευτικά ιδρύματα που παρέχουν τριτοβάθμια φροντίδα στους ποδοσφαιριστές. Γενικά θα λέγαμε ότι ο ιατρός της ομάδας είναι το σημείο αναφοράς για οποιοδήποτε πρόβλημα αφορά τον άνθρωπο τόσο σαν βιολογική μονάδα όσο και σαν ψυχική οντότητα.
Ο γιατρός μιας ποδοσφαιρικής ομάδας πρέπει να είναι οπωσδήποτε ορθοπεδικός;
Δεν είναι απαραίτητο αλλά είναι πολύ χρήσιμο δεδομένου ότι το 80% του έργου ενός ιατρού ποδοσφαιρικής ομάδας αφορά μυοσκελετικές κακώσεις οι οποίες απαιτούν αρκετή εμπειρία στη διάγνωση και στην θεραπεία. Επίσης οι ορθοπεδικοί στη διάρκεια της ειδικότητας τους αποκτούν μεγάλη εμπειρία με τα επείγοντα ιατρικά περιστατικά των εφημεριών των νοσοκομείων και έτσι εύκολα μπορούν να ανταποκριθούν πρωτοβάθμια και σε καταστάσεις εκτός της ειδικότητα τους όπως η καρδιακή ανακοπή και αναζωογόνηση και οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Για όλα τα άλλα ιατρικά προβλήματα που ξεφεύγουν του γνωστικού πεδίου της ορθοπεδικής ο ιατρός της ομάδας μπορεί να συνεργάζεται με άλλους εξειδικευμένους συναδέλφους.
Ζείτε από κοντά την προσπάθεια της Εθνικής για πρόκριση στο Μουντιάλ. Πιστεύετε ότι θα μπορούσαμε να έχουμε καλύτερη πορεία; Οι παίκτες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι έχουμε πιθανότητες πρόκρισης;
Το αποτέλεσμα στο ποδόσφαιρο όπως ξέρετε δεν είναι εύκολα προβλέψιμο. Μπορεί να κερδίσεις μία πιο δυνατή ομάδα και να εκπλαγείς δυσάρεστα από μία πιο αδύνατη που είχε μία καλύτερη ημέρα από εσένα. Θεωρώ ότι έχουμε μια φρέσκια ομάδα με παίκτες με ταλέντο η οποία έχει πολύ χρόνο μπροστά της να δείξει τις δυνατότητες της. Το κλίμα στα αποδυτήρια είναι εξαιρετικό και οι παίκτες δίνουν ψυχή για το εθνόσημο.
Ως γιατρός σε ομάδα ποδοσφαίρου, αλλά και στην ενόργανη γυμναστική, ποιοι είναι οι συχνότεροι τραυματισμοί στα δύο αθλήματα; Υπάρχουν ομοιότητες ή διαφορές;
Η γυμναστική έχει μία ποικιλία αγωνισμάτων που το καθένα έχει διαφορετική στατιστική κακώσεων. Σύμφωνα με μία μελέτη που κάναμε και δημοσιεύσαμε το 2019 σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό βρήκαμε ότι οι αθλήτριες της ρυθμικής είχαν κυρίως κακώσεις από επαναλαμβανόμενη καταπόνηση (πχ τενοντίτιδες) ενώ οι αθλητές της ενόργανης κυρίως τραυματισμούς από πτώση από όργανα όπως το μονόζυγο ή ο ίππος. Οι πιο συχνές κακώσεις στη γυμναστική αφορούσαν το ισχίο (23%) τον ώμο (16%) και τη ποδοκνημική (12%).
Στο ποδόσφαιρο οι τραυματισμοί είναι κυρίως στα κάτω άκρα σε ποσοστό 85% και ο πιο συνηθισμένος τύπος κάκωσης είναι η μυϊκή θλάση στη περιοχή του μηρού (προσαγωγοί, οπίσθιοι μηριαίοι και τετρακέφαλος). Σοβαρότερες κακώσεις όπως ρήξεις συνδέσμων (έσω πλάγιος, χιαστός) ή τενόντων (πχ Αχίλλειος) ή κακώσεις μηνίσκων και κατάγματα είναι ευτυχώς αρκετά σπάνιες με ποσοστά κάτω από το 1%. Οι περισσότερες από τις κακώσεις στο ποδόσφαιρο οφείλονται σε τραυματισμό και συμβαίνουν συνήθως στο τέλος του δευτέρου ημιχρόνου όπου πλέον οι ποδοσφαιριστές έχουν χάσει μέρος του μυϊκού ελέγχου λόγω κόπωσης. Ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα που βρήκαμε σε μία εργασία που δημοσιεύσαμε σε διεθνές ιατρικό περιοδικό είναι ότι οι παλαίμαχοι ποδοσφαιριστές έχουν μεγαλύτερα ποσοστά ακτινολογικά επιβεβαιωμένης οστεοαρθρίτιδας του γόνατος σε σχέση με συνομήλικους τους (53% σε σχέση με 10% του γενικού πληθυσμού) αλλά νιώθουν πολύ λιγότερο πόνο και είναι πιο δραστήριοι. Αυτό από τη μία δείχνει ότι υπάρχει αθροιζόμενο μικροτραύμα στο γόνατο από το ποδόσφαιρο και από την άλλη ότι ο αθλητισμός σε κάνει πιο δραστήριο στην μετέπειτα ζωή και με μεγαλύτερη αντοχή στο πόνο.
Θεωρείτε ότι υπάρχει επαρκής ιατρική κάλυψη στους αγώνες των επαγγελματικών και κυρίως των ερασιτεχνικών πρωταθλημάτων στην Ελλάδα;
Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο είναι αρκετά οργανωμένο και με επαρκή ιατρική κάλυψη. Το πρόβλημα βρίσκεται στο ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο κάτι που διεθνώς απασχολεί τις Ποδοσφαιρικές Ομοσπονδίες. Η UEFA έχει ξεκινήσει μία προσπάθεια εκπαίδευσης των ιατρών που υποστηρίζουν ποδοσφαιρικές ομάδες και αγώνες μέσω του προγράμματος Football Doctor Education Program (FDEP). Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος η ΕΠΟ έστειλε ιατρούς των Εθνικών Ομάδων να εκπαιδευτούν ώστε να γίνουν εκπαιδευτές των Ελλήνων συναδέλφων που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο. Δυστυχώς η προετοιμασία του πρώτου τέτοιου εκπαιδευτικού προγράμματος που θα γινόταν σε συνεργασία της ΕΠΟ με την UEFA και το ΕΚΑΒ διακόπηκε λόγω της πανδημίας μου μαστίζει τη χώρα.
Πιστεύετε ότι στη χώρα μας θα πρέπει να γίνεται πιο ενδελεχής ιατρικός έλεγχος στους αθλητές για να τους επιτρέπεται η συμμετοχή στα πρωταθλήματα;
Οι επαγγελματίες αθλητές σε ορισμένα πρωταθλήματα όπως για παράδειγμα στο ποδόσφαιρο και στο μπάσκετ, έχουν άριστη ιατρική παρακολούθηση σύμφωνη με τα διεθνή πρότυπα. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στον ερασιτεχνικό αθλητισμό και εν μέρει στο κλασικό αθλητισμό ο οποίοι χρηματοδοτούνται σε μεγάλο μέρος από τους ίδιους τους αθλητές και από τις οικογένειες τους. Εκεί υπάρχει ένα κενό ιατρικής φροντίδας και προαγωνιστικής ιατρικής εξέτασης το οποίο κάποιες φορές έχει τραγικές συνέπειες. Η ιατρική κοινότητα προσπαθεί να βοηθήσει δίδοντας κατευθυντήριες οδηγίες όπως αυτές που εκδίδουν κατά περιόδους η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία και η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία. Το πρόβλημα έχει γίνει αντιληπτό και από τη πολιτεία η οποία με το πρόσφατο αθλητικό νόμο έχει επιβάλλει ένα πιο ουσιαστικό προαγωνιστικό ιατρικό έλεγχο και στον ερασιτεχνικό αθλητισμό.
Ο κορωνοϊός πόσο έχει επηρεάσει κατά τη γνώμη σας τα ομαδικά αθλήματα; Θεωρείτε ορθή την απόφαση να γίνονται αγώνες με κόσμο σε ανοιχτά γήπεδα ή κλειστά γυμναστήρια;
Η πανδημία προκάλεσε μεγάλη ζημιά στον αθλητισμό γενικότερα. Ο ιός κατέστρεψε τα μεγαλύτερα αγαθά που προσφέρει ο αθλητισμός: τη φυσική κατάσταση, την κοινωνικοποίηση και το κίνητρο για προσωπική βελτίωση. Τα ομαδικά αθλήματα επιδημιολογικά θεωρούνται ως δραστηριότητες υψηλού κινδύνου για μετάδοση του ιού και για αυτό επλήγησαν περισσότερο τόσο αθλητικά όσο και οικονομικά. Δυστυχώς τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι ο ιός θα παραμείνει στη κοινότητα για πολύ ακόμη. Με την αύξηση του ποσοστού των εμβολιασμένων και με απλά μέτρα ατομικής προστασίας μπορούμε να επανεκκινήσουμε τη ζωή μας και τον αθλητισμό με μεγάλη ασφάλεια. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με στοιχεία της Υγειονομικής Επιτροπής της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού σε περισσότερα από 90.000 τεστ που έγιναν σε αθλητές από την αρχή της επανέναρξης του αθλητισμού το ποσοστό θετικότητας στον κορωνοϊό παρέμεινε γύρω στο 0,3%. Αυτό το ποσοστό είναι πολύ χαμηλότερο από τα ποσοστά θετικότητας του γενικού πληθυσμού που κυμαίνεται από 3 έως και 8% σε ορισμένες περιοχές και είναι ενδεικτικό της επιτυχίας των υγειονομικών πρωτοκόλλων και της πειθαρχίας που χαρακτηρίζει γενικά τον αθλητισμό.
Πιστεύετε ότι πλησιάζει η ώρα που θα επανέλθει η κανονικότητα στο χώρο του αθλητισμού;
Θεωρώ ότι ο αθλητισμός είναι ένα όπλο κατά των συνεπειών της πανδημίας τόσο των σωματικών όσο και των ψυχολογικών. Η κανονικότητα στον αθλητισμό είναι ο προθάλαμος στην επιστροφή στη κανονική ζωή και ήδη προηγείται των άλλων κοινωνικών δραστηριοτήτων. Νομίζω ότι πρέπει πλέον να πορευτούμε χωρίς παλινδρομήσεις στην κανονικότητα του αθλητισμού και να πάρουμε τα μέγιστα που αυτός προσφέρει στην υγεία μας και στην κοινωνική και ψυχική ζωή μας.
Ποιος είναι ο Οδυσσέας Παξινός
Ιδιαίτερα πλούσιο είναι το βιογραφικό του Οδυσσέα Παξινού, ο οποίος σπούδασε Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης από όπου αποφοίτησε το 1987 εντασσόμενος στη Πολεμική Αεροπορία με το βαθμό του Ανθυποσμηναγού. Στο διάστημα 1988-1991 υπηρέτησε σε διάφορες Μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας ενώ μετεκπαιδεύτηκε για ένα εξάμηνο στις ΗΠΑ στο αντικείμενο της Αεροδιαστημικής Ιατρικής. Ειδικεύθηκε στην Ορθοπεδική στο Νοσοκομείο ΚΑΤ στο διάστημα 1991-1998 διακόπτοντας την εκπαίδευση του το 1995 για ένα έτος κατά το οποίο υπηρέτησε σαν ιατρός και συντονιστής αεροδιακομιδών στο πόλεμο της Βοσνίας. Εργάστηκε ως Επιμελητής Ορθοπεδικής στο 251 Γενικό Νοσοκομείο της Αεροπορίας από το 1998 έως το 2001 οπότε μετέβη στο Σικάγο των ΗΠΑ όπου μετεκπαιδεύτηκε για δύο έτη στην Χειρουργική της Σπονδυλικής Στήλης και στην Χειρουργική του Ώμου στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λογιόλα. Στο διάστημα αυτό πραγματοποίησε έρευνα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης από όπου έλαβε τον τίτλο του Διδάκτορα με αντικείμενο την Εμβιομηχανική της Σπονδυλικής Στήλης. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα έλαβε πτητική εκπαίδευση σε αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας εντασσόμενος στο θεσμό του Ιπτάμενου Ιατρού και ακολούθως υπηρέτησε στο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας ως Τμηματάρχης Αεροπορικής Ιατρικής και Επιμελητής Ορθοπεδικής Κλινικής. Από το 2007 είναι Ιατρός του Ανώτατου Στρατιωτικού Αθλητικού Συμβουλίου και από το 2008 Ιατρός της Ελληνικής Γυμναστικής Ομοσπονδίας. Το 2010-2013 έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην αθλητιατρική αποκτώντας το Δίπλωμα της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και τίτλο Master στη Αθλητιατρική από το Πανεπιστήμιο Μπαθ της Αγγλίας. Από το 2011 είναι Ιατρός της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής και έχει συμμετάσχει σε τρεις Ολυμπιάδες (2012, 2016, 2020) και από το 2015 Ιατρός της Εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου συμμετέχοντας σε όλες τις αποστολές. Από το 2016 έχει επιλεχθεί μέλος της Ιατρικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Γυμναστικής και από το 2020 πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του Παγκόσμιου Συμβουλίου Στρατιωτικού Αθλητισμού (CISM). Είναι ενεργό μέλος της Υγειονομικής Επιτροπής της Basket League και της Υγειονομικής Επιτροπής της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού από το 2020. Διδάσκει Αεροπορική Ιατρική στην Σχολή Ικάρων με το βαθμό του Λέκτορα από το 2004 και είναι εκπαιδευτής σε σεμινάρια αντιμετώπισης του πολυτραυματία (ATLS), της χειρουργικής του ορθοπεδικού τραύματος (AOT) καθώς και των αθλητικών κακώσεων στο ποδόσφαιρο (UEFA – FDEP). Από το 2011 υπηρετεί στο 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας ως Αναπληρωτής Διευθυντής Ορθοπεδικής Κλινικής. Είναι μέλος εκτός άλλων επιστημονικών εταιρειών του Ελληνικού Κολλεγίου Ορθοπεδικών, του American College of Surgeons, της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Χειρουργικής της Σπονδυλικής Στήλης (Eurospine) και του Ευρωπαικού Κολλεγίου Αθλητιατρικής (ECOSEP). Έχει διατελέσει μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπεδικής και Τραυματιολογίας. Έχει μεταφράσει 3 βιβλία ορθοπεδικής στα ελληνικά ενώ έχει γράψει πολλά κεφάλαια σε ξενόγλωσσα βιβλία ορθοπεδικής. Έχει πολλές διεθνείς επιστημονικές δημοσιεύσεις και συχνές ανακοινώσεις και διαλέξεις σε επιστημονικά συνέδρια της Ελλάδος και του εξωτερικού.