Ο παγκόσμιος Μίκης στη μεγάλη οθόνη

Χιλιάδες τραγούδια, χιλιάδες ώρες σύνθεσης, συναυλίες, δρόμοι. Χιλιάδες μέτρα φιλμ.

Από 600 ώρες κινηματογράφησης έπρεπε να επιλεχθεί υλικό για μόλις μία. Αυτή η μία, όμως, περικλείει στα αλήθεια τα πάντα και περιγράφει απόλυτα τον Μίκη Θεοδωράκη, τον άνθρωπο που έφερε, ανάμεσα σε άλλα, την άνω τελεία στο ελληνικό τραγούδι, μελοποιώντας την «Αρνηση» του Σεφέρη. Εκείνου που κράτησε το πρώτο μέρος του στίχου και πήρε τη ζωή του «με καρδιά, με πνοή, με πόθους και πάθος» χωρίς ποτέ να μετανιώσει γι’ αυτό.

«Ταξιδεύοντας με τον Μίκη» τιτλοφορείται η ταινία που ετοιμάζει ο Αστέρης Κούτουλας. «Mikis on the road» στα Αγγλικά. Η ταινία είναι ακόμη εν τω γεννάσθαι, θέλει μήνες για να ολοκληρωθεί, όμως ελάχιστοι άνθρωποι είχαν τη μεγάλη ευκαιρία να δουν ένα τμήμα προχθές το απόγευμα σε μία κλειστή προβολή για φίλους και για την οικογένεια του συνθέτη.

Στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, η αίθουσα 1 γέμισε συγκίνηση, αγάπη, γέμισε μουσική. Οπως είπε ο σκηνοθέτης, ακολουθούσε με μία κάμερα τον συνθέτη σε συναυλίες στην Ελλάδα, αλλά, κυρίως, στο εξωτερικό. Με αυτές τις ζωντανές σκηνές, αλλά και με εμβόλιμα κομμάτια που έχουν δικό τους «σενάριο», παρουσιάζεται το μακρύ ταξίδι του Μίκη Θεοδωράκη στον κόσμο. Ενα ποίημα, με τη μορφή ταινίας όπως είπε ο Αστέρης Κούτουλας. Ή μία ταινία-ποταμός, όπως ο ποταμός που λέγεται Μίκης.

Ο Αστέρης Κούτουλας, που είναι ο παραγωγός του Μίκη Θεοδωράκη για συναυλίες στο εξωτερικό, έχει ασχοληθεί ξανά με τον κινηματογράφο, καθώς είναι ο δημιουργός της βραβευμένης ταινίας «Recycling Medea» – Ανακυκλώνοντας τη Μήδεια. Εκεί παρουσιάζονται κομμάτια από τις πρόβες και την παράσταση του μπαλέτου «Μήδεια», ενώ ταυτόχρονα ο φακός εστιάζει στην Ελλάδα που τρώει τα παιδιά της και στις διαδηλώσεις στο Σύνταγμα, στις οποίες πήρε μέρος ο συνθέτης και ήρθε αντιμέτωπος με τα δακρυγόνα. Στο καινούργιο ντοκιμαντέρ η κάμερα ακολουθεί τον Μίκη, τους τραγουδιστές, τους μουσικούς και το κοινό σε συναυλίες από τη Νότιο Αφρική μέχρι τη Σουηδία και τη Γερμανία και από τη Χιλή έως την Αυστραλία.

Ο πρωταγωνιστής είναι, βέβαια, ο συνθέτης, τη μορφή του οποίου ο σκηνοθέτης αντιμετωπίζει με τεράστια τρυφερότητα και αγάπη. Οι στιγμές με το δάκρυ που κυλά από τα μάτια του στον Γαλατά της Κρήτης, γενέτειρα του πατέρα Γιώργου Θεοδωράκη, είναι από τις πλέον συγκινητικές. Δένουν με άλλες στιγμές, χαλάρωσης ή περισυλλογής, όπου οι εκφράσεις του προσώπου δείχνουν τη βαθύτατη ανθρωπιά του Μίκη, αλλά και με ώρες έντασης, καθώς σαν αετός ανοίγει τα χέρια και διευθύνει. Δεν λείπει και το χιούμορ, που συστήνει στον κόσμο έναν άνθρωπο διαφορετικό από εκείνον που γνωρίζει. Η συνειδητή επιλογή του Μίκη να είναι Πολίτης του Κόσμου και να μετέχει στους αγώνες του ελληνικού λαού δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από την ταινία. Η Ιστορία είναι μία από τις κλωστές με τις οποίες υφαίνει το σενάριό του ο Αστέρης Κούτουλας, δείχνοντας τον μαχητή που υπερασπίζεται την Αλήθεια.

Συμπρωταγωνίστρια είναι η μουσική, η οποία διατρέχει κάθε σκηνή. Δεν πρόκειται για εκτέλεση των αγαπημένων σε όλους μας τραγουδιών με την κλασική μορφή – αν και αυτό υπάρχει, όταν π.χ. η Μαρία Φαραντούρη τραγουδά στο Μαουτχάουζεν. Είναι μία διαδοχή εκτελέσεων με κρυστάλλινο, διαυγή τρόπο, από τα Ιμαλάια έως το Παρίσι, την Αθήνα ή τον Τσεσμέ. Κι εκεί, ακούγοντας μάλιστα τους στίχους και σε άλλες γλώσσες πέρα από την Ελληνική, καταλαβαίνεις πόσο παγκόσμιος είναι, στα αλήθεια, ο Μίκης. Την παραγωγή κάνει η Ινα Κούτουλα.