Ο π. Αντώνιος Παπανικολάου, ιδρυτής της «Κιβωτού του Κόσμου» μιλά για την πορεία της, τα σχέδια του για τις δομές της περιοχής, τα όνειρά του, ενώ στέλνει μηνύματα αγάπης και ελπίδας.
Με δεδομένο τον γεωργικό προσανατολισμό που έχει το Σπίτι στο Διμήνι, γίνονται προσπάθειες προκειμένου να λειτουργήσει σύντομα Πρότυπη Γεωργική Σχολή, ενώ στις άμεσες προτεραιότητες είναι η ενίσχυση μονογονεϊκών οικογενειών του Βόλου που αντιμετωπίζουν μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, καθώς και η δημιουργία ενός νέου κέντρου ημέρας για παιδιά.
– Όταν ξεκινήσατε την ιερατική δράση σας, ήρθατε αντιμέτωπος με την εγκληματικότητα και νεανική παραβατικότητα. Αισθανθήκατε τη μεγάλη ανάγκη να κάνετε κάτι για το φαινόμενο αυτό. Σήμερα τι περισσότερο μπορεί να γίνει;
Όταν χειροτονήθηκα ιερέας και τοποθετήθηκα στον Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου στην Ακαδημία Πλάτωνος (Αθήνα – Κολωνός) ήρθα αντιμέτωπος με κάτι πρωτόγνωρο. Όχι το γεγονός πως οι νέοι δεν ερχόντουσαν στον ναό, αλλά πως η πλατεία – ο περίγυρος του ναού – ήταν μέρα νύχτα γεμάτος με παιδιά και εφήβους! Την ημέρα βρισκόντουσαν εκεί και απουσίαζαν από τα σχολεία τους και το βράδυ πάλι τους έβρισκες στην πλατεία και δεν τους αναζητούσε κανείς από τις οικογένειές τους! Και μιλάμε για παιδιά από 7- 8 χρονών μέχρι και τους έφηβους. Το σπίτι μου ήταν ακριβώς απέναντι από τον ναό και την πλατεία και έτσι μπορούσα να παρακολουθώ διαρκώς τι γινόταν. Μπορούσε κανείς να δει παιδιά που έκλεβαν, κάπνιζαν, είχαν εγκαταλείψει το σχολείο, νέους σε χρήση και με παραβατική συμπεριφορά, και φυσικά τους μεγαλύτερους να εκμεταλλεύονταν τους μικρότερους και να τους «μυούν» σε έναν κόσμο που δεν ταίριαζε στην παιδική αθωότητα, όπως την ξέρουμε οι περισσότεροι. Ήταν πραγματικά συγκλονιστικό! Τότε ήταν που μαζί με την πρεσβυτέρα είπαμε πως κάτι πρέπει να κάνουμε. Δεν μπορούσα να διασχίζω την πλατεία κάθε μέρα για να φθάσω στον ναό και να κάνω πως δεν καταλαβαίνω τι γίνεται γύρω μου. Και ξεκίνησα να βγαίνω και εγώ στην πλατεία. Προσπάθησα, όχι να φέρω τα παιδιά μέσα στο εκκλησίασμα, αλλά να πάω εγώ κοντά τους, στα παγκάκια τους, στο γήπεδο που βρισκόντουσαν. Ήμουν νέος 26 χρόνωνν και ήξερα και μπάσκετ. Οπότε, η προσέγγισή μου έγινε μέσα από τον αθλητισμό. Φυσικά δεν ήταν εύκολο. Είδαν ξαφνικά ένα παπά να δένει τα ράσα και να θέλει να παίξει μαζί τους μπάσκετ και ήταν διστακτικοί απέναντί μου. Νόμιζαν πως θα τους μιλήσω για τη θρησκεία, θα τους κάνω κήρυγμα ή θα τους κρίνω. Όμως εγώ έδειξα αποδοχή, καμία διάθεση κριτικής, έπαιξα μαζί τους και κέρδισα την εμπιστοσύνη τους, και πάνω στο παιχνίδι έβρισκα την ευκαιρία και έκανα συζήτηση μαζί τους. Και έτσι, σιγά σιγά, άρχισα να καταλαβαίνω τι γίνεται. Την απουσία του σωστού γονιού σε αυτά τα παιδιά. Γιατί επρόκειτο για παιδιά που παραμελούνταν ή κακοποιούνταν στο οικογενειακό τους περιβάλλον και που δεν είχαν ένα σωστό πρότυπο για να τους εμπνεύσει και να τους παρέχει ασφάλεια. Και έτσι ξεκίνησε η πρώτη Κιβωτός. Σε έναν χώρο (ένα πρώην καφενείο) απέναντι από την πλατεία, που νοικιάζαμε για τις ανάγκες μας. Εκεί έγινε το πνευματικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό, πολιτιστικό μας κέντρο (το πρώτο κέντρο ημέρας). Προσπαθούσα, και κατάφερα, να μαζεύω όλα αυτά τα παιδιά, αντί να βρίσκονται στις πλατείες. Να αποκτήσουν ένα πρόγραμμα. Πρώτα, όμως, τα έβαλα στα σχολεία. Μετά ερχόντουσαν στο κέντρο και τρώγαμε μαζί, διαβάζαμε, τους άκουγα, τους συμβούλευα και προσπαθούσα να τους κατευθύνω στον σωστό δρόμο. Και έτσι γέμισε και η εκκλησία παιδιά και νέους σιγά σιγά… Το ζήτημα είναι ότι δε φοβήθηκα… Δέχθηκα απειλές, προσπάθησαν να με πολεμήσουν, όμως, εγώ εκεί!
-Η «Γεωργική Σχολή» της Κιβωτού, πέρα τη θεραπευτική αξία της επαφής των παιδιών με τη φύση, επιδιώκει να τους προσφέρει επαγγελματική κατάρτιση και μια δυνατότητα για βιοπορισμό με την ενηλικίωσή τους. Το βραβείο GENE Global Education Award 2020/2021 της ΕΕ, το οποίο κατέκτησε η «Κιβωτός», πόσο συνέβαλε στην υλοποίηση των στόχων σας;
Η γεωργική μας σχολή είναι ένα καινοτόμο παιδαγωγικό θεραπευτικό πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης. Στην Κιβωτό του Κόσμου μεγαλώνουμε παιδιά, που έχουν έρθει κοντά μας κατόπιν εισαγγελικής εντολής απομάκρυνσης από το οικογενειακό τους περιβάλλον, λόγω ακαταλληλότητας αυτού. Παιδιά που βίωσαν το σκληρό πρόσωπο της ζωής, την κακοποίηση, την παραμέληση και την εκμετάλλευση. Ξεκινώντας το πρώτο Γεωργικό μας Σχολείο, το 2015, εντός του Σπιτιού Φιλοξενίας που διατηρούμε στην ακριτική Πωγωνιανή της Ηπείρου, είδαμε τα ευεργετικά αποτελέσματα που έχει η επαφή με τη φύση και τα ζώα στις ψυχές αυτών των παιδιών.
Στην πορεία, και ενώ δεχόμασταν από τις εισαγγελικές αρχές παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας (12-14χρ), με σοβαρά κοινωνικά προβλήματα σκεφτήκαμε την ιδέα του Γεωργικού Σχολείου να την πάμε ένα βήμα παρακάτω.
Έτσι στο πλαίσιο της ενίσχυσης και στήριξης των παιδιών μας, έχουν δημιουργηθεί πρότυπα Γεωργικά Σχολεία και φάρμες με ζώα στην Πωγωνιανή και στον Βόλο, και προσεχώς στην Καλαμάτα και Χίο.
Ο στόχος είναι διπλός, αφενός η ενασχόληση των παιδιών με τη φύση λειτουργεί θεραπευτικά και πραγματικά έχουμε θαύματα στην ψυχοσυναισθηματική εξέλιξή τους. Το παιδί που μαθαίνει να φροντίζει τη φύση, μαθαίνει να φροντίζει τον εαυτό του και παράλληλα τον συνάνθρωπό του.
Αφετέρου μέσα από τα σχολεία αυτά και την ενασχόληση με τον πρωτογενή τομέα, μπορούν να μάθουν τα παιδιά τις τέχνες του τυροκόμου, του μελισσουργού, του ανθοκόμου, του αμπελουργού και του οινοποιού κ.α. και να εξασφαλίσουν επαγγελματική αποκατάσταση και έναν αξιοπρεπή τρόπο ζωής κατά την ενηλικίωσή τους. Ιδιαίτερα πολύ σημαντικό για τα παιδιά που λόγω των μεγάλων μαθησιακών κενών δεν μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο Λύκειο.
Το βραβείο Gene από την ένωση των ευρωπαϊκών υπουργείων παιδείας και παιδαγωγικών ινστιτούτων απονέμεται σε εξαιρετικά, καινοτόμα προγράμματα εκπαίδευσης.
Στο άκουσμα αυτής της διάκρισης νιώσαμε μεγάλη ηθική ικανοποίηση. Μια τέτοια πιστοποίηση και αναγνώριση μας δίνει δύναμη για να συνεχίσουμε άοκνα και να ενισχύσουμε αυτή την προσπάθειά μας. Όταν γνωστοποιείται το κοινωνικό μας έργο και επιβραβεύονται οι καλές πρακτικές μας, είναι ευκολότερο να μας πλησιάσουν κι άλλοι συνάνθρωποί μας, να μας γνωρίσουν περισσότερο, να συνδράμουν στον αγώνα μας, για τη συνέχισή του.
-«Δεν είχα κάποιο σχέδιο όταν ξεκίνησα. Το ένα έφερε το άλλο…» είχατε πει κάποια στιγμή. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια για την Κιβωτό του Κόσμου, τα σπίτια φιλοξενίας και τις εγκαταστάσεις στον Βόλο;
Όταν ξεκίνησα δεν είχα ποτέ φανταστεί ότι η Κιβωτός θα γινόταν αυτό που είναι σήμερα. Τα βιώματά μου με βοήθησαν από τη μικρή μου ηλικία να γίνω άνθρωπος της προσφοράς, να βλέπω το πρόβλημα του διπλανού μου και ως δικό μου πρόβλημα και να προσπαθώ να βρω μια λύση. Έτσι ξεκίνησα και την Κιβωτό του Κόσμου.
Η Κιβωτός στηρίζει 250 παιδιά στα 11 σπίτια φιλοξενίας σε όλη την Ελλάδα, 2 εκ των οποίων στον Βόλο (Άνω Βόλο και Διμήνι). Επίσης με τα κατά τόπους κέντρα ημέρας πλαισιώνονται περίπου 500 παιδιά με τις οικογένειές τους, οικογένειες στις οποίες προσφέρουμε ολιστική στήριξη, ώστε να αποφύγουμε να απομακρυνθεί το παιδί από το γονεϊκό περιβάλλον. Στα μελλοντικά μας σχέδια είναι η ολοκλήρωση ενός νέου σπιτιού φιλοξενίας στην Αθήνα και η δημιουργία μιας κοινωνικής δομής (σπίτι φιλοξενίας) στη Θεσσαλονίκη.
Φυσικά ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στις δομές μας στον Βόλο, όπου φιλοξενούνται περίπου 30 παιδιά σχολικής ηλικίας από 6 έως 18 ετών.
Είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε επίσης τον γεωργικό προσανατολισμό, που έχουμε δώσει στο Σπίτι μας στο Διμήνι, αφού γίνονται υπεράνθρωπες προσπάθειες για να μπορέσουμε σύντομα να λειτουργήσουμε την Πρότυπη Γεωργική μας Σχολή. Μία σχολή που θα δώσει την ευκαιρία σε αυτά τα παιδιά φεύγοντας από την αγκαλιά μας, να έχουν ήδη έναν επαγγελματικό προσανατολισμό, που θα τους δώσει σύντομα την ευκαιρία να εργαστούν και να γίνουν ενεργοί πολίτες στην κοινωνία.
Είναι από τα μεγαλύτερα άγχη μας ξέρετε η επαγγελματική αποκατάσταση όλων αυτών των παιδιών, που μεγαλώνουν κοντά μας. Βλέπετε πολλά από αυτά τα παιδιά δεν έχουν τις βάσεις για να μπορέσουν να συνεχίσουν περαιτέρω στο σχολείο.
Στόχος μας λοιπόν είναι να αξιοποιήσουμε όλα αυτά τα εργαστήρια, που διαθέτουμε στη δομή μας στο Διμήνι. Για την ακρίβεια για όσους δεν έχουν επισκεφτεί τις εγκαταστάσεις μας εκεί, να σας αναφέρουμε ότι περιλαμβάνουν μία σειρά από πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια που καλύπτουν όλο το Γεωργικό και κτηνοτροφικό φάσμα.
Σκοπός του προγράμματος είναι να παρέχει αγροτική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση σε όλα τα παιδιά που μεγαλώνουν κοντά μας.
Ταυτόχρονα μέσα από την επαφή των παιδιών με τη γη και τα ζώα επουλώνουμε και θεραπεύουμε τα τραύματα της ψυχής τους.
Επίσης, να σας πούμε για το πρόγραμμά στήριξης της οικογένειας, όπου βοηθάμε τουλάχιστον 50 οικογένειες, τόσο της περιοχής του Βόλου, όσο και των κοντινών πόλεων. Είναι κυρίως μονογονεϊκές με σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Στα τρέχοντά μας σχέδια είναι η ενίσχυση του προγράμματος αυτού, όπου πρακτικά στηρίζουμε τη μάνα για να αναλάβει έμπρακτα τον γονεϊκό της ρόλο. Πιο συγκεκριμένα, αφού απευθυνθούν στο εξειδικευμένο προσωπικό της κοινωνικής μας υπηρεσία στο Διμήνι (τηλ. 24210 77020) θα μπορέσουν να έχουν στήριξη σε πολύ βασικές τους ανάγκες, όπως είναι τα τρόφιμα, ο ρουχισμός, η ιατρική περίθαλψη και όλα όσα χρειάζονται για να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Παράλληλα, οι οικογένειες λαμβάνουν υπηρεσίες, που θα αφορούν στην ψυχολογική, συναισθηματική και συμβουλευτική υποστήριξη.
Επίσης, επιθυμία μας είναι η δημιουργία ενός νέου κέντρου ημέρας στην περιοχή του Βόλου. Εκεί θα εφαρμόζουμε το ημερήσιό μας πρόγραμμα, όπου το παιδί πηγαίνει σχολείο, έρχεται κατόπιν στο κέντρο για γεύμα, ενισχυτική διδασκαλία, δραστηριότητες. Το τέλος της ημέρας βρίσκει τα παιδιά με τις μητέρες στα σπίτια τους. Ταυτόχρονα οι μητέρες γνωρίζουν ότι το παιδί τους έχει ένα πρόγραμμα κι είναι ασφαλές, έτσι ώστε οι ίδιες να μπορούν να εργάζονται είτε ακόμα και να συνεχίζουν το σχολείο μιας και υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό ανήλικων ή και όχι μητέρων που δεν είχαν στο παρελθόν τη δυνατότητα, λόγω οικογενειακών συνθηκών να συμπληρώσουν τη φοίτησή τους στο σχολείο. Καταλαβαίνετε πόσο σπουδαίο έργο είναι αυτό, καθώς δίνουμε τη δυνατότητα σε αυτές τις μητέρες να λάβουν όλα τα απαραίτητα εφόδια, έτσι ώστε να μπορέσουν να σπουδάσουν, να αποκατασταθούν επαγγελματικά και να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους. Με αυτό τον τρόπο κρατάμε τις οικογένειες δεμένες!
-Ποιους από τους αρχικούς στόχους που είχατε θέσει για την Κιβωτό έχουν υλοποιηθεί. Ποιο από τα όνειρα σας θα θέλατε επίσης να πάρει σάρκα και οστά;
Νομίζω ότι η πορεία της Κιβωτού τα 23 αυτά χρόνια της ύπαρξής της έχει πραγματικά ξεπεράσει κάθε στόχο και όνειρο. Όταν στα 26 μου, νεαρός ιερέας τότε, ξεκίνησα τη δράση μου, σε καμία περίπτωση δεν μπορούσα να φανταστώ πού θα με οδηγήσει αυτό. Εγώ το μόνο που έκανα ήταν να βοηθήσω αυτούς που με χρειάζονταν, με όποιο τρόπο μπορούσα κάθε φορά. Και με τη βοήθεια του Θεού, εύχομαι να έχω τη δυνατότητα να κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου προς βοήθεια δυσκολεμένων ανθρώπων για πολύ καιρό ακόμα.
Αυτό που προσδοκώ είναι πως όλο και περισσότεροι άνθρωποι, που στηρίζονται από την Κιβωτό του Κόσμου, να ενδυναμώνονται, να στέκονται στα πόδια τους, να έχουν αξίες και ιδανικά, που θα τους βοηθήσουν να ενταχθούν ομαλά στην κοινωνία.
Το παράδειγμα της Κιβωτού είναι μια απόδειξη, πως όταν θέλεις να κάνεις κάτι αληθινό και δίκαιο με βάση την αγάπη για τους συνανθρώπους σου, αγωνίζεσαι όσο δύσκολο και να είναι, για να τα καταφέρεις.
– Η Κιβωτός είναι μία τις οργανώσεις, που δέχονται μεταχειρισμένα είδη για την κάλυψη αναγκών των παιδιών. Ποια είναι η αξία που έχουν για την Κιβωτό τέτοιες χειρονομίες από τη μεριά των πολιτών ενόψει γιορτών;
Οι ανάγκες των παιδιών και των ανθρώπων που στηρίζουμε είναι πολλές και διογκώνονται διαρκώς. Καταλαβαίνετε λοιπόν, πως από μόνοι μας δεν θα μπορούσαμε να ανταποκριθούμε στο ακέραιο στις ανάγκες αυτές. Είναι ακριβώς αυτή η συμβολή του κόσμου, που έχει αγαπήσει την Κιβωτό και έχει πιστέψει στο έργο της, που μας επιτρέπει να προσφέρουμε κι εμείς με τη σειρά μας τα αγαθά αυτά στον κόσμο που στηρίζουμε.
Η Κιβωτός του Κόσμου είναι μία οργάνωση, που δέχεται μεταχειρισμένα είδη και τα αξιοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να καλυφθούν οι πολλές και καθημερινές ανάγκες των παιδιών μας. Βέβαια πάντα σε σχέση με τον αποθηκευτικό χώρο, που διαθέτουμε και τα είδη που μπορούμε να αξιοποιήσουμε κάθε φορά.
Επίσης, να αναφέρουμε ότι πρώτα από όλα χρειαζόμαστε τρόφιμα και αναλώσιμα, όπως κάθε σπιτικό, και φυσικά ότι δομές όπως η Κιβωτός του Κόσμου χρειάζονται τη στήριξη των φίλων μας καθημερινά, όλη τη διάρκεια του χρόνου και όχι μόνο τις γιορτινές ημέρες. Επίσης, πάρα πολύ σημαντική είναι και η οικονομική στήριξη, για όποιον μπορεί, του έργου καθώς τα λειτουργικά έξοδα των Σπιτιών Φιλοξενίας ανά την Ελλάδα είναι υπέρογκα.
(Να γνωρίζετε όσον αφορά στις ανάγκες μας ότι πάντοτε χρειαζόμαστε οικονομική βοήθεια για την κάλυψη των πάγιων και διαρκών αναγκών μας. Οι τρόποι που μπορεί κάποιος να ενισχύσει το έργο μας αναγράφονται στην ιστοσελίδα μας, www.kivotostoukosmou.org)
-Ποιο μήνυμα ελπίδας θα θέλατε να στείλετε για τα Χριστούγεννα και το νέο έτος;
Ευχόμαστε στους αναγνώστες σας με τη γέννηση του Χριστού όλοι οι άνθρωποι μαζί να προσπαθήσουμε να ξαναβρούμε την ανθρωπιά μέσα μας και να οδηγηθούμε στην καλύτερη προοπτική του εαυτού μας! Εμείς εδώ στην Κιβωτό του Κόσμου αγωνιζόμαστε, με την Χάριν του Γεννηθέντος Χριστού, να συμπεριλάβουμε στην Αγάπη όλους όσοι έρχονται να ζητήσουν στήριξη και καθοδήγηση. Και αφού τους συμπεριλάβουμε, εργαζόμαστε να μεταμορφώσουμε τον πόνο τους και τη θλίψη τους σε αγάπη, ελπίδα, δύναμη και αξιοπρέπεια!
Ας ευχηθούμε ότι το νέο έτος θα κάνει τα όνειρα όλου του κόσμου πραγματικότητα και θα σκορπίσει ευτυχία και υγεία σε κάθε πονεμένη καρδιά, σε κάθε άνθρωπο, όπου φτάνει το μήνυμα της Κιβωτού του Κόσμου.