Επιμέλεια
Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά
Καλεσμένος μας σήμερα ο αρχιμανδρίτης π. Αμφιλόχιος Μήλτος, γραμματέας της Μητρόπολης Δημητριάδος και Αλμυρού και προϊστάμενος του Ι. Ν. Ευαγγελιστρίας Νέας Ιωνίας.
Άγιο Πάσχα.
Η μεγαλύτερη εορτή της χριστιανικής πίστης! Αν και έχουν περάσει δύο εβδομάδες, η Εκκλησία γιορτάζει το Πάσχα για σαράντα μέρες μέχρι την εορτή της Αναλήψεως. Βέβαια κάθε Κυριακή είναι ημέρα που εορτάζουμε την Ανάσταση του Κυρίου. Ξέρετε, Πάσχα στην αρχαία χριστιανική παράδοση ονομάζονταν όχι μόνο η Κυριακή της Αναστάσεως, αλλά οι τρεις ημέρες, η Μεγάλη Παρασκευή, το Μέγα Σάββατο και η Κυριακή του Πάσχα. Οι δυτικοί χριστιανοί μιλούν πολύ σωστά και σήμερα για το Triduum pascal. Η Σταύρωση, η Ταφή και η Ανάσταση του Χριστού αποτελούν ένα όλον γεγονότων με τα οποία ο Κύριος μάς λύτρωσε: Από την αμαρτία, συμφιλιώνοντάς μας με τον Θεό (Σταυρό), από την αθανασία του κακού (Ταφή) και από τον αιώνιο θάνατο (Ανάσταση).
Νομίζω τα είπε όλα ο Απόστολος Παύλος γράφοντας στους Κορινθίους (12, 17): «Αν ο Χριστός δεν αναστήθηκε είναι μάταιη η πίστη μας και κενό περιεχομένου το κήρυγμά μας». Με άλλα λόγια, αν ο Χριστός δεν αναστήθηκε, ο χριστιανισμός είναι ένα παραμύθι…
Δεν είναι η χριστιανική διδασκαλία απλά και μόνο μία ωραία διδαχή αγάπης. Όλα ξεκινούν και παίρνουν το νόημά τους από το γεγονός της Αναστάσεως. Το τελικό και μεγαλύτερο πρόβλημα του ανθρώπου είναι ο θάνατος. Και το πρόβλημα αυτό λύθηκε από τον Αναστημένο Χριστό, Αυτόν που όντας Θεός κατέβηκε στον Άδη και μας ελευθέρωσε. Ο βιολογικός θάνατος βέβαια συνεχίζει να υπάρχει… Μόνο που όποιος δίνει το χέρι του στον Χριστό απελευθερώνεται από την αιώνια καταδίκη του θανάτου. Χάρη στην Ανάστασή Του, ο «θάνατος πατείται θανάτω» όχι μόνο για τον Ιησού, αλλά και για όσους είναι ενωμένοι μαζί Του.
Για τον λόγο αυτό είναι κρίμα οι Έλληνες να γιορτάζουμε μόνο το «ελληνικό Πάσχα», δηλαδή να το γιορτάζουμε πολιτισμικά, εθιμικά, ως μία ωραία γραφική εθνική μας παράδοση. Τι είναι Πάσχα για τους νεοέλληνες; Κόκκινα αυγά, προσκύνημα της Σταύρωσης, περιφορά επιταφίου, δέκα λεπτά να ακούσουμε το Χριστός ανέστη και να ανάψουμε τη λαμπάδα και να ψήσουμε το αρνί. Καλά είναι όλα αυτά. Αλλά αν βγάλεις την Ανάσταση, γίνονται απλά μόνο ένα έθιμο, μία γρήγορη ευχάριστη νότα ή παρένθεση στο δράμα της ζωής μας. Το πανηγύρι είναι αλλού: σε αυτό που φωνάζουμε στην Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία: «Επικράνθη ο Άδης».
Νηστεία.
Υπάρχει η νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδος ως έθιμο και υπάρχει και η νηστεία της Εκκλησίας, σκορπισμένη σε όλο τον χρόνο, ως τρόπος ζωής. Η πρώτη δείχνει καλή διάθεση, ίσως ευλάβεια, αλλά χάνεται στη συνήθεια του εθίμου. Η δεύτερη, επαναλαμβανόμενη κάθε Τετάρτη και Παρασκευή όλο τον χρόνο, βοηθάει τον άνθρωπο να θυμάται τον Θεό. Κάνει ο πιστός μια μικρή θυσία για τον Θεό, την οποία ο Ίδιος ο Θεός δεν έχει ανάγκη (ασφαλώς δεν έχει τίποτα ανάγκη!). Του λέει με τη νηστεία του ότι Τον ευχαριστεί για όλα όσα του έχει δώσει. Παράλληλα, μαθαίνει ο άνθρωπος να εγκρατεύεται, δηλαδή να είναι ο νους του κυρίαρχος στις επιθυμίες του. Αφήστε που η νηστεία προστατεύει και το περιβάλλον. Πριν από τους σημερινούς αξιέπαινους vegan και vegetarian προηγήθηκαν οι χριστιανοί!
Εξομολόγηση.
Η Συγχώρηση: Μεγάλο δώρο του Θεού. Ο Θεός όταν συγχωρεί, ξεχνάει τι έγινε. Δεν υπάρχει πια για Αυτόν το λάθος μας. Το μυστήριο της εξομολόγησης ονομάζεται δεύτερο βάπτισμα. Ανανεώνει τη σχέση μας με τον Θεό που ξεκίνησε στη Βάπτισή μας. Για αυτό χρειάζεται να πάμε στον ιερέα. Κανείς δεν βαπτίζεται, παντρεύεται, κοινωνεί κ.λπ. μπροστά σε μία… εικόνα… Ας νικήσουμε τα εμπόδια που βάζει ο διάβολος, τη ντροπή ότι δήθεν θα μας κουτσομπολέψει ο παπάς, την ψεύτικη εικόνα του εαυτού μας κ.λπ… Ο Θεός μάς περιμένει με μία ανοικτή αγκαλιά και εμείς καθόμαστε στο σπίτι κλεισμένοι στην κακία μας…
Αγία Κοινωνία.
Επιτρέψτε μου να πω πρώτα τι δεν είναι η θεία Κοινωνία. Δεν είναι το έθιμο της Μεγάλης Πέμπτης το πρωί ή του Μεγάλου Σαββάτου. Δεν είναι ψωμάκι και κρασάκι, χρυσό δοντάκι ή πασχαλίτσα όπως βλάσφημα λέγουν κάποιοι. Για τους χριστιανούς είναι το Σώμα και το Αίμα του Αναστημένου Χριστού. Θεία Κοινωνία και Θεία Λειτουργία πάνε μαζί. Δεν γίνεται το ένα χωρίς το άλλο. Η Θεία Λειτουργία είναι η προσφορά των αγαθών και του κόπου μας (ψωμί και κρασί), δηλαδή της ζωής μας, στον Θεό για να μας την δώσει πίσω αιώνια. Είναι ανάμνηση και βίωμα ξανά αυτού που έγινε μια φορά για πάντα: Της θυσίας στον Σταυρό και της Ανάστασης. Βέβαια όλα αυτά με προϋποθέσεις: Πίστη, μετοχή στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας, μύηση αργή και ίσως επώδυνη, όμως, εξάπαντος ελεύθερη και χαρούμενη. Για όσους δεν θέλουν να μπουν σε αυτή τη ζωή θα παραμένει έθιμο, ή ακόμα χειρότερα κάτι επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία…
Μετάνοια.
Δρόμος ή στάση ζωής. Όσο υπάρχουν μέσα μας δυνάμεις που μας απομακρύνουν από τον Θεό, που μας κλείνουν στον εγωιστικό εαυτό μας, που μας χωρίζουν από τους άλλους, με μια κουβέντα όσο υπάρχει αμαρτία, τόσο θα έχουμε ανάγκη συνεχώς να ξεκινάμε πάλι και πάλι την επιστροφή μας στον Θεό. Δηλαδή τη μετάνοια. Για τον Θεό δεν έχει σημασία τι είσαι, αλλά τι μπορείς να γίνεις! Ο διάβολος πάλι ποντάρει στην απελπισία, δηλαδή προσπαθεί να μας πείσει ότι δεν γίνεται τίποτα με μας, φωνάζει μέσα μας ότι δεν αλλάζουμε. Ποιον θα ακούσουμε;
Αγάπη.
Ο Θεός είναι αγάπη. Ο μοναδικός ορισμός του Θεού στην Αγία Γραφή. Υπάρχει αγάπη και μακριά από τον Θεό. Χωρίς να το ξέρει, όμως, από εκείνον προέρχεται. Και δεν θα γίνει τέλεια και αιώνια, αν δεν βρει την πηγή της.
Αλληλεγγύη.
Η αγάπη εφαρμοσμένη στην πράξη! Στα λόγια είμαστε όλοι καλοί. Στις πράξεις δυσκολευόμαστε. Ο Χριστός δεν μίλησε για μία αφηρημένη, γενική, αόριστη αγάπη για την ανθρωπότητα, αλλά για πολύ συγκεκριμένες πράξεις που αφορούν όποιον άνθρωπο φέρνει ο Θεός στον δρόμο σου, στη ζωή σου. Μοίρασμα της ζωής, του χρόνου, των αγαθών μου, ό,τι έχω, αυτό είναι αλληλεγγύη.
Πόλεμος.
Απόδειξη ότι ο πονηρός υπάρχει και κάνει το έργο του. Όσο και αν το ονειρευόμαστε, το φαινόμενο του πολέμου δεν θα εκλείψει. Είναι τραγικό, όμως, στις μέρες να ζούμε έστω από μακριά αυτό τον πόλεμο ανάμεσα σε δύο λαούς που θέλουν να αποκαλούνται στην πλειονότητά τους ορθόδοξοι. Βλέπετε και πάλι, η πολιτιστική ή εθνική Ορθοδοξία, ειδικά όταν γίνει δεκανίκι της πολιτικής εξουσίας, δεν έχει καμία επίδραση στον άνθρωπο, δεν τον βελτιώνει, μόνο σκανδαλίζει. Σε μας απομένει η προσευχή, η ανθρωπιά και η αλληλεγγύη, η νηφαλιότητα και η πάλη κατά της διχόνοιας και του διχασμού.
Οικονομική κρίση.
Μία από τις κρίσεις που περνάει ο άνθρωπος, τόσο, όμως, δυνατή αφού εξαρτάται η επιβίωσή του. Ωστόσο, όπως κάθε κρίση, και η οικονομική, γίνεται όντως κρίση: Δηλαδή κρινόμαστε από τις επιλογές μας, από τη στάση ζωής που λαμβάνουμε. Όταν ο άκρατος και άπληστος καταναλωτισμός είναι το ιδεώδες, μια οικονομική κρίση γίνεται βάραθρο απώλειας και καταστροφής. Όταν το παν είναι το είναι και όχι το έχειν, τότε γίνεται μάθημα, σκληρό μεν, αλλά μάθημα.
Πράσινη Ενορία.
Μία όμορφη, αλλά τόσο επείγουσα πρόκληση που μόλις ξεκίνησε. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα συνεργασίας ανάμεσα στην Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου και την WWF Ελλάδος. Η Ενορία της Ευαγγελίστριας είναι το «πειραματόζωο». Να γίνει μία Ενορία με οικολογικά ευαισθητοποιημένα μέλη, φιλική προς το περιβάλλον σε όλες τις εκφάνσεις της, πρότυπο σε άλλους. Είμαστε ακόμα στην πολλή αρχή. Ακόμα δυστυχώς δεν έχει γίνει συνείδηση ότι ένας χριστιανός είναι εξ ορισμού οικολόγος. Οι μέχρι τώρα δράσεις μας είχαν και ελπίδα, αλλά και απογοήτευση. Π.χ. εξασφαλίσαμε με πολλή δυσκολία την αποκλειστική προβολή σχεδόν μοναδική σε όλη την Ελλάδα (!) ενός ντοκιμαντέρ – σταθμός (το γαλλικό Demain), αλλά λίγοι αναλογικά συμπολίτες μας ήρθαν να το δουν στις 2 προβολές στο Αχίλλειο, τον περασμένο Μάρτιο. Αδιαφορία, προκατάληψη, δεν ξέρω. Όμως, δεν αποθαρρυνόμαστε, συνεχίζουμε! Διότι το πρόβλημα είναι εδώ. Τώρα όχι απλά μιλάμε, αλλά βιώνουμε την κλιματική κρίση, μέσα από τα αυξανόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ελπίζω να καταφέρουμε να υποψιάσουμε όσο γίνεται περισσότερους πιστούς ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι μία λόξα κάποιων, αλλά καθήκον πρώτιστο κάθε χριστιανού. Αρκεί να παρατηρήσουμε τη ζωή των Αγίων μας, παλαιών και συγχρόνων: Ήταν και είναι οικολόγοι πριν τους οικολόγους.
Πάτερ Αμφιλόχιε, σας ευχαριστώ πολύ.
Εγώ σας ευχαριστώ και πάλι. Εύχομαι σε όλους κάθε ευλογία από τον Αναστάντα Χριστό μας!