Τον Οκτώβριο του 1943 η 1η Μεραρχία Ορεινών Καταδρομών «Εντελβάις», που είχε για έμβλημα το αιώνιο λουλούδι των Άλπεων, αιματοκύλησε την Ήπειρο. Το μακελειό που προκάλεσαν οι Γερμανοί στρατιώτες στους Λιγκιάδες, ένα μικρό χωριό κοντά στα Γιάννενα, μέχρι και σήμερα δεν έχει λησμονηθεί. Η σφαγή στους Λιγκιάδες δεν διαφέρει σε τίποτα από αντίστοιχες καταστροφές και στη Μαγνησία, όπως για παράδειγμα με το ολοκαύτωμα της Κερασιάς, για το οποίο ξεκίνησαν χθες τριήμερες επετειακές εκδηλώσεις.
Τα εγκλήματα της Βέρμαχτ στην Ελλάδα, δεν έχουν τελειωμό, αφού οι Ναζί στα χρόνια της Κατοχής δεν δίστασαν να αφανίσουν αμέτρητα χωριά από τον χάρτη. Το καταστροφικό πέρασμα των Γερμανών καταδρομέων από τους Λιγκιάδες, γνωστοί και ως… μπαλκόνι των Ιωαννίνων, στάθηκε αφορμή για τον Χρύσανθο Κωνσταντινίδη, να σκηνοθετήσει την ταινία «Το Μπαλκόνι – Mνήμες Κατοχής», το οποίο προβλήθηκε χθες στο «Αχίλλειον». Ο 37χρονος σκηνοθέτης, ο οποίος μάλιστα κατάγεται από το χωριό των Λιγκιάδων, μίλησε για την εμπειρία του να αποτυπώσει με τον κινηματογραφικό φακό το έγκλημα που συντελέστηκε εκεί πριν από 76 χρόνια περίπου.
Η ταινία, που έχει διάρκεια 105 λεπτά και έκανε πρεμιέρα τον Μάρτιο του 2018 στο 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στηρίχθηκε εν πολλοίς στην έρευνα ενός Γερμανού ιστορικού, του Christoph Schminck – Gustavus, ο οποίος επίσης βρίσκεται από χθες στον Βόλο, όπως και ο κ. Κωνσταντινίδης. Ο Gustavus ήταν εκείνος που το μακρινό 1989 βρέθηκε στην Ήπειρο και μαγνητοφώνησε τις μαρτυρίες των πέντε, όλων κι όλων, επιζώντων του ολοκαυτώματος των Λιγκιάδων που προκάλεσαν ανερυθρίαστα οι συμπατριώτες του το «ματωμένο» φθινόπωρο του 1943, ενώ συμπλήρωσε την έρευνά του στα αρχεία της Εισαγγελίας του Μονάχου.
«Γνώρισα τον Χριστόφορο (σ.σ. εννοεί τον Γερμανό ιστορικό και συγγραφέα) σ’ ένα συνέδριο στην Αθήνα το 2012. Έναν χρόνο νωρίτερα είχα διαβάσει το βιβλίο του με τίτλο «Μνήμες Κατοχής ΙΙΙ: Οι Λιγκιάδες στις φλόγες». Όταν συναντηθήκαμε, τον ρώτησα εάν έχει ακόμη τις μαγνητοφωνημένες κασέτες με τις μαρτυρίες των πέντε επιζώντων. Μου απάντησε «ναι» και από τότε πήρε τον δρόμο της η ταινία, η οποία πάνω απ’ όλα ξεκίνησε, γιατί ένιωθα πως έπρεπε κάτι να πω για την καταστροφή του χωριού», ανέφερε ο κ. Κωνσταντινίδης για τον «συνοδοιπόρο» του στα γυρίσματα, με τον οποίον πλέον συνδέονται με αδερφική φιλία.
Αν και πέρασαν χρόνια από την πρώτη ακρόαση του ηχητικού υλικού, ο νεαρός σκηνοθέτης, μέχρι και σήμερα δεν ξεχνά τα συναισθήματα που τον κυρίευσαν τότε: «Δεν περιγράφονται εύκολα όσα ένιωσα εκείνη τη στιγμή. Τους ανθρώπους που μιλάνε, τους γνώριζα από μικρό παιδί όταν ήμουν στο χωριό. Στην αρχή ένιωθα φοβερά ικανοποιημένος που κρατούσα τις κασέτες στα χέρια μου, λέγοντας στον εαυτό μου: «Εδώ κρύβεται ένας θησαυρός». Όμως, όταν ξεκίνησα να ακούω τις μαρτυρίες, ήταν τόσο οδυνηρό. Συνεχώς έκλαιγα. Άκουγα για τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν στους Λιγκιάδες από ανθρώπους που τις έζησαν».
Το ξεκλήρισμα που περιγράφουν όσοι γλύτωσαν τότε, σημάδεψε τον Χρύσανθο Κωνσταντινίδη, ο οποίος είπε χαρακτηριστικά: «Ο πόνος και ο τρόμος των ανθρώπων που έζησαν αυτά τα γεγονότα, ακόμη και η χροιά της φωνής τους, όταν θυμούνται όσα έζησαν, δεν αφήνουν ασυγκίνητο κανέναν θεατή, που θέλοντας και μη, νιώθει τη φρίκη».
Κλείνοντας, ο κ. Κωνσταντινίδης επέκρινε την αναβίωση του ναζισμού στη σύγχρονη εποχή: «Υπάρχουν καταγεγραμμένες πάνω από 100 περιπτώσεις ολοκαυτωμάτων στη χώρα μας που διέπραξαν οι Ναζί και γύρω στα 1.000 λεηλατημένα και καμένα χωριά, πέρα από τα Καλάβρυτα, το Δίστομο ή το Κομμένο της Άρτας, που συγκαταλέγονται στα πιο γνωστά. Δυστυχώς, την ίδια στιγμή βλέπουμε τον ναζισμό να δυναμώνει ακόμη και στη χώρα μας. Προσωπικά το παρομοιάζω με ένα «θεριό», που κρύβεται μέσα μέσα σε μία σπηλιά και κάποιος ανοίγει την είσοδο και το απελευθερώνει. Τι το τροφοδοτεί; Ο κόσμος που κοιτάζει μόνο τον εαυτό του και δεν τον νοιάζει τι συμβαίνει στη διπλανή πόρτα, ενώ μεγάλο ρόλο παίζουν επίσης η σημερινή πολιτική και οικονομική κατάσταση».