Τέσσερις γενιές τώρα, η σκοπελίτικη παράδοση στην αγγειοπλαστική τέχνη είναι συνυφασμένη με το όνομα της οικογένειας Ροδίου. Η ιστορία άρχισε να γράφεται πριν από 117 χρόνια ακριβώς, με την εγκατάσταση στο νησί των Σποράδων του Νίκου Ρόδιου, ο οποίος έστησε εκεί το εργαστήρι του και δουλεύοντας με χώμα και νερό άρχισε να μεγαλουργεί σε Ελλάδα και εξωτερικό. Τα χρόνια πέρασαν και οι γιοι του Βασίλης και Γιώργος βρέθηκαν στο ίδιο μετερίζι με τον πατέρα τους. Στη συνέχεια τη σκυτάλη πήρε ο γιος του δεύτερου, Νίκος Ρόδιος, ο οποίος πλέον βλέπει με καμάρι την κόρη του Μάγδα να συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση.
Ο 65χρονος αγγειοπλάστης μίλησε για τη «βαριά» κληρονομιά ενός και πλέον αιώνα, αλλά και το μέλλον της τέχνης που υπηρετεί από μικρό παιδί. Ο Νίκος Ρόδιος μπορεί να μη γνώρισε τον ξακουστό παππού του, με τον οποίο έχει μάλιστα το ίδιο όνομα, αλλά δεν παύει στιγμή να μνημονεύει με σεβασμό τον πρόγονό του, μα και για τις αξίες που μεταλαμπάδευσε στις επόμενες γενιές που ξεπήδησαν μέσα από το εργαστήριο που έχουν στη Σκόπελο.
«Ο παππούς μου ήταν Κυθνιώτης στην καταγωγή. Στη Σκόπελο ήρθε τεχνίτης φτασμένος. Προτού εγκατασταθεί μόνιμα στο νησί, είχε περάσει από σπουδαία κέντρα αγγειοπλαστικής της εποχής του, με πιο σημαντικό εκείνο της Σμύρνης. Έζησε αρκετά χρόνια στην Τουρκία κι έγινε πιο σοφός πάνω στην τέχνη του, ερχόμενος μεταξύ άλλων σε επαφή με αγγειοπλάστες της μεγάλης σχολής του Τσανάκαλε. Είχε περάσει επίσης από την Αίγυπτο, αλλά και τη Ρουμανία όπου δούλεψε στην Κωστάντζα. Επέστρεψε στον Βόλο κι έκανε γαμπρό τον Βασίλη Ανετόπουλο, με τον οποίο πήγαν να κάνουν ένα μεγάλο εργαστήρι. Εν τέλει, το 1900 και σε ηλικία 35 ετών παντρεύτηκε με προξενιό τη γιαγιά μου, Μαρία Αθανασιάδου. Αγάπησε τη Σκόπελο από την πρώτη στιγμή που ήρθε εδώ, όπως και τον κόσμο της. Μάλιστα στο νησί συνάντησε και πολλούς Σκοπελίτες καραβομαραγκούς, τους οποίους είχε γνωρίσει την περίοδο που έζησε στην Κωστάντζα», είπε καθώς θυμήθηκε το πώς ξεκίνησαν όλα.
Ο πρεσβύτερος Νίκος Ρόδιος αποδείχθηκε πρωτοπόρος και γρήγορα άρχισε να πειραματίζεται με τις χωμάτινες δημιουργίες του, με τον εγγονό του να λέει: «Το 1907 βρέθηκε στην έκθεση του Μπορντό στη Γαλλία, όπου πέτυχε την πρώτη διάκριση σε διεθνές επίπεδο. Ο παππούς ήταν ο πρώτος Έλληνας που έκανε στροφή από τα χρηστικά πήλινα σκεύη στα διακοσμητικά κεραμικά, έχοντας και την εμπειρία από τη Σμύρνη. Πήγε κόντρα στην τάση της εποχής και μέχρι τότε δεν εντοπίζονταν άλλοι ομότεχνοί του που ακολουθούσαν αυτή τη γραμμή. Πειραματίστηκε αρκετά και το 1930 πήρε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το μαύρο χρώμα και τη στιλπνότητα των αγγείων και τιμήθηκε μέχρι και από την Ακαδημία Αθηνών. Εμπνεύστηκε από τα αρχαία κεραμικά και ήθελε να δώσει αυτό το μαύρο των προγόνων μας. Δεν έμεινε όμως σε απλές αντιγραφές. Δημιούργησε τις δικές του αρχαιόμορφες φόρμες και αναβίωσε μία τεχνική που είχε χαθεί στο βάθος των αιώνων».
Ο Νίκος Ρόδιος εξακολουθεί να δουλεύει στο ίδιο εργαστήριο, με τα ίδια εργαλεία που δούλεψαν κι οι δυο προηγούμενες γενιές από εκείνον. «Από το 1900 είμαστε στο ίδιο σημείο. Το κτίσμα που στεγάστηκε αρχικά το εργαστήριο μπορεί να έπαθε μεγάλη ζημιά με τους μεγάλους σεισμούς του 1964, αλλά το ξαναστήσαμε στο ίδιο μέρος. Κι έκτοτε είμαστε εδώ. Εκείνο που έμεινε αναλλοίωτο στο πέρασμα τόσων δεκαετιών είναι ο ποδοκίνητος τροχός που δουλεύουμε», σημείωσε και στη συνέχεια έκανε έναν διαχωρισμό του επαγγέλματός του από τους κεραμίστες: «Μέχρι σήμερα χρησιμοποιώ τον όρο «αγγειοπλάστης». Όχι τυχαία, γιατί σύμφωνα και με την Αγγελική Χατζημιχάλη, την αξέχαστη Ελληνίδα λαογράφο, εμείς είμαστε κατά βάση τεχνίτες του τροχού. Δημιουργούμε τα αντικείμενά μας στον τροχό, όπως ετούτος ο πατροπαράδοτος, που λειτουργεί στη Σκόπελο αδιάλειπτα από το 1900. Έναν τροχό από τον οποίον βγήκαν εκπληκτικά αντικείμενα που βραβεύθηκαν παντού. Ο παππούς είχε πάρει μέχρι και τιμητική σύνταξη για την προσφορά του στην αγγειοπλαστική. Έχουμε και μία ιδιόχειρη επιστολή του Ελευθέριου Βενιζέλου που αναφερόταν με τα πλέον κολακευτικά λόγια για την τέχνη του και θεωρούσε σκόπιμο να διαδοθεί σε Ελλάδα και εξωτερικό. Αυτά γράφτηκαν το 1931, ενώ σήμερα βλέπουμε ότι η τέχνη του τροχού χάνεται».
Ο Σκοπελίτης δημιουργός θυμήθηκε επίσης την πρώτη φορά που βρέθηκε κοντά στον πατέρα του, αλλά και τον θείο του μαθαίνοντας τα μυστικά της κεραμικής τέχνης: «Ο παππούς Ρόδιος πέθανε το 1946, έξι χρόνια πριν γεννηθώ εγώ. Έμαθα κοντά στον πατέρα και τον θείο μου. Στην ουσία ένιωθα ότι είχα δύο «μπαμπάδες», αφού μεγαλώσαμε όλοι μαζί και με την αδερφή μου και πήραμε απ’ όλους. Πρώτη φορά που ασχολήθηκαν, ήμουν δεν ήμουν 5-6 ετών. Έχω μάλιστα ένα πολύ ωραίο άρθρο του Κώστα Λιάπη. Είχε έρθει στο νησί και μας είχε βγάλει μια φωτογραφία, δίπλα στον θείο μου. Το δημοσίευμα της «Θεσσαλίας» το έχω ακόμη. Κοντά στα 60 χρόνια είναι η υπόθεση αυτή. Δούλευα στον τροχό και με επόπτευε ο θείος μου. Τότε δινόταν σημασία σε όλες τις τέχνες που υπήρχαν στο νησί. Είχαμε τα μαχαίρια της Σκοπέλου, ξυλόγλυπτα, κεντήματα, ήμασταν ένα νησί με πλούσια παράδοση. Κι όσοι έρχονταν τότε, δημοσιογράφοι ή παραθεριστές, πέρναγαν πολλές φορές για να μας δούνε. Ώρες ατελείωτες κοντά στους μάστορες εκείνης της εποχής. Ενώ τώρα βλέπεις να εισάγουμε κινέζικα μαχαίρια που γράφουν πως είναι σκοπελίτικα. Τώρα υφιστάμεθα την «επίθεση» του τυποποιημένου, αλλά και των εισαγόμενων και αποθαρρύνεται ο νέος που θέλει να ξεκινήσει, για να αξιοποιήσει το ταλέντο του. Οι προϋποθέσεις είναι δύσκολες, γι’ αυτό και η κεραμική τείνει να εξελιχθεί από επάγγελμα σε ακριβό χόμπι. Δυστυχώς…».
Παρά τις δυσκολίες, πάντως, η 4η γενιά των Ροδίου δείχνει να μπήκε δυναμικά στον χώρο και ο Σκοπελίτης δημιουργός εκφράστηκε με τα καλύτερα λόγια για την κόρη του, Μάγδα: «Ήταν πολύ μικρούλα, όταν έπιασε τον πηλό για πρώτη φορά, αλλά έδειξε εξ αρχής πόσο δεξιοτέχνης είναι στα χέρια. Χειρίζεται το υλικό με τέτοιο τρόπο και κατασκευάζει εκπληκτικά αντικείμενα. Κατά ένα περίεργο τρόπο ξεκίνησε με κάτι στεφάνια, όπως ο προπάππος της. Δείχνει να του μοιάζει σε πολλά πράγματα, αλλά έκανε ένα παράπλευρο βήμα και χρησιμοποιεί γυαλί, χρώματα και άλλες τεχνικές πιάνοντας έτσι όλη την γκάμα της κατασκευής αντικειμένων από πηλό».