Του Β.Δ. Αναγνωστόπουλου*
Είναι μια αρχή που κατακτήθηκε ως αξία στον καιρό της δεινής δοκιμασίας, την οποία περνάει όλος ο κόσμος με δεσπότη τον κορωνοϊό. Αρχή, που σηματοδοτεί και την εσωτερική μας αλλαγή πλεύσης όσον αφορά στον ηθικό, ανθρωπιστικό και κοινωνικό τομέα. Απομακρύνεται ο μετανεωτερικός άνθρωπος, όπως τον ζήσαμε τις τελευταίες δεκαετίες και διαμόρφωσε τον χαρακτήρα του μέσα στο διάχυτο πνεύμα της παγκοσμιοποίησης, του καταναλωτισμού και της έξαλλης εξωστρέφειας, απομακρύνεται από τις ψυχικές αποικίες του και συσπειρώνεται στον εαυτό του. Ξαναβρίσκει τον εαυτό του μέσα στο σπίτι του, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Προστατεύοντας τον εαυτό του ξαναβρίσκει τον άλλον που τον προσπερνούσε, έτσι και ο άλλος έγινε ο εαυτός του!
Στο σημείο αυτό φαίνεται ότι επαναφέρεται πιο ζωντανά ο λόγος του Ευαγγελίου «αγάπα τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Αυτή η σχέση γεννάει μια βαθύτερη ηθική ελευθερία, την αλληλεγγύη, μια σταθερή θέση τού ενός δίπλα στον άλλον, την αλληλοβοήθεια. Έτσι ο άλλος γίνεται ο καθρέφτης μας, το alter ego. Φροντίζουμε, συμπονούμε, νοιαζόμαστε ως ένα σώμα και μια ψυχή. Κατανοούμε και μοιραζόμαστε την κοινή μοίρα και μέρα και ζούμε ενωμένοι, αλλά σε απόσταση ο ένας από τον άλλο, με προσηλωμένο το βλέμμα μας στη νίκη. «Μένουμε σπίτι»!
Οι μέρες αυτές προετοιμάζουν τις ημέρες που θ’ ακολουθήσουν, όπου δεν θα μοιάζουν με τον τρόπο που ζούσαμε ώς τώρα. Οι αλλαγές θα είναι κατακλυσμιαίες και θα τρομάζουν οι εικόνες σε κάθε τομέα της ζωής, κοινωνικό, πνευματικό, εργασιακό. Αλλά ας μην ξεχνάμε, πάνω απ’ όλα θα έχουμε κερδίσει την υγεία μας, αγαθό πρώτο της ζωής. Θα έχουμε κερδίσει τη ζωή, το φως της ύπαρξής μας. Ο εθνικός ποιητής Διονύσιος Σολωμός έλεγε προς το τέλος του βίου του: «Δεν τόλπιζα νάναι η ζωή μέγα καλό και πρώτο». Αυτό ενώνει όλους τους ανθρώπους. Η υπαρξιακή συνείδηση αυτού του επιπέδου οδηγεί στην απόλυτη συνειδητοποίηση της συμβολικής φράσης και εικόνας: «Ο άλλος είμαι εγώ». Καιρός να δούμε τα πράγματα αλλιώς, με καινούργια ματιά, με καινούργια φιλοδοξία. Κι αν ο Γάλλος φιλόσοφος Σαρτρ διατύπωσε την περίφημη φράση «η κόλασή μου οι άλλοι», σήμερα κλονίζεται αυτή η φιλοσοφική θέση. Τα εμπόδια και οι αρνητικές συγκυρίες είναι οι άλλοι, όχι τα πρόσωπα. Τα πρόσωπα είναι πρόσωπά μας, το εγώ μας πολυμερισμένο στο εμείς.
«Ο άλλος είμαι εγώ»! Οι πληγές, τα τραύματα και ο πόνος του άλλου είναι δικά μου! Η χαρά, οι χαρές και το φως της ζωής είναι δικά μας. Το πρόσωπό του πρόσωπό μου! Και βρίσκω, έτσι, τη δύναμη να υπερνικήσω γνήσια τον εαυτό μου κρατώντας τη μυρτιά της επιβράβευσης για τους ήρωες της πρώτης γραμμής, τους γιατρούς και νοσηλευτές. Αυτοί δίνουν κατά τρόπο διαυγή το έμπρακτο παράδειγμα αλληλεγγύης, κάνοντας πράξη την καταστατική αρχή «Ο άλλος είμαι εγώ»!
*Ο Β.Δ. Αναγνωστόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας