Του Β.Δ. Αναγνωστόπουλου,
ομότιμου καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Ίσως θα φανεί παράξενη στον αναγνώστη η εκ βαθέων έλξη την οποία νιώθω κάθε φορά που έχω μπροστά μου ένα παιδικό βιβλίο με μια καλογραμμένη ιστορία και όμορφη εικονογράφηση. Ίσως ξυπνάει το παιδί που κρύβουμε όλοι μέσα μας και λαχταράει όσα στερήθηκε στην παιδική του ηλικία. Η κατοχή και τα ταραγμένα χρόνια που ακολούθησαν άφησαν τις ανάγκες της ψυχής πεινασμένες.
Δεν υπάρχει καμιά σύγκριση της τότε εποχής με το σήμερα, σε επίπεδο παιδείας και πολιτισμού, οικονομίας και κοινωνικής εξέλιξης. Και το βιβλίο ακολούθησε την τεχνολογία και τις απαιτήσεις της εποχής. Έτσι έφτασε και το ελληνικό παιδικό βιβλίο σε επίπεδα ζηλευτά, ώστε να ικανοποιούν τα σύγχρονα παιδιά και τους γονείς βέβαια.
Το θαυμαστό ταξίδι της νόνας Χελώνας της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, με εικονογράφηση Γιώργου Σγουρού, εκδόσεις Πατάκη 2019, μας ξεναγεί στο μυθολογικό ταξίδι της αρχαίας Νύμφης, της Χελώνης. Δίνω την έναρξη της ιστορίας: «Επιτέλους!» ενθουσιάστηκαν τα δέκα εγγονάκια της νόνας Χελώνας. «Τόσον καιρό περιμένουμε πια!». Και δεν είχαν άδικο! Η γιαγιά τους είχε υποσχεθεί εδώ και μήνες να τους διηγηθεί τον μύθο της αρχαίας Χελώνης. Μαζεύτηκαν, λοιπόν, τριγύρω της και τέντωσαν τ’ αυτιά!..
Το βιβλίο είναι το τέταρτο στη σειρά, με προηγούμενα Το Πάσχα της νόνας Χελώνας, Τα Χριστούγεννα της νόνας Χελώνας, Η νόνα Χελώνα και η αρχαία κρυψώνα. Η συγγραφέας, γνωστή για το πλούσιο έργο της, μαγεύει μικρούς και μεγάλους με την αφηγηματική της δεινότητα, το ύφος, την πλοκή, τους χαρακτήρες. Και ασφαλώς δίπλα στο κείμενο χαιρόμαστε μια ανθισμένη θάλασσα κι ένα ανθισμένο εικονογραφημένο υποθαλάσσιο περιβάλλον του Γιώργου Σγουρού.
Το δεύτερο βιβλίο που παρουσιάζουμε έχει τίτλο Εσύ τι λες πολύτιμο πως είναι; Με κείμενο από την «παραμυθού» συγγραφέα Λίλη Λαμπρέλλη και εικονογράφηση από την Κέλλυ Ματαθία-Κόβο (εκδόσεις Πατάκη 2019). Είναι μια περιπλάνηση του ασβού ρωτώντας ποιο είναι το πιο πολύτιμο πράγμα στον κόσμο. Παραθέτω την αρχή του παραμυθιού: Μια φορά κι έναν καιρό, όταν οι πέτρες, οι πεταλούδες, τα δέντρα και τα πουλιά δεν ήταν πέτρες, πεταλούδες, δέντρα και πουλιά, εκείνο τον καιρό που οι ασβοί δεν ήταν ασβοί, ένας ασβός τριγυρνούσε στο δάσος, ψάχνοντας να μάθει ποιο είναι το πιο πολύτιμο πράγμα στον κόσμο… Έτσι η πέτρα είπε «να ’σαι ελαφρύς και να πετάς», η πεταλούδα «να ’σαι βαρύς», το δέντρο «να ταξιδεύεις», η κουκουβάγια να ’χεις γνώση… Στο χωριό συνάντησε ανθρώπους και τους ρώτησε ποιο είναι το πιο πολύτιμο; Για τον ποιητή είναι οι λέξεις, για τον παραμυθά να λέει ιστορίες, ένα παιδί απάντησε «ο καλύτερός μου φίλος»…
Είναι μια ιστορία με λίγο κείμενο, απλή και κατανοητή ιστορία ανίχνευσης και στοχασμού που ενεργοποιεί τη σκέψη του παιδιού και σίγουρα δίνει ευκαιρία στον γονιό και στον δάσκαλο για συζήτηση. Και βέβαια σ’ αυτό το ταξίδι του ασβού χαίρεται, μικρός και μεγάλος, την εικονογράφηση με τα απαλά χρώματα της Κέλλυς Ματαθία-Κόβο.
Το τρίτο βιβλίο είναι Ο ονειροταχυδρόμος του Κώστα Μάγου με εικόνες της Θέντας Μιμηλάκη (εκδόσεις Πατάκη 2019). Ο Κώστας Μάγος γεννήθηκε στη Μυτιλήνη και ζει στον Βόλο, είναι αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ασχολείται εδώ και μια εικοσαετία με την παιδική λογοτεχνία και έχει γράψει 20 και πλέον βιβλία για παιδιά, ιστορίες και παραμύθια. Παραθέτω την έναρξη του Ονειροταχυδρόμου: Ήταν κάποτε ένας ταχυδρόμος διαφορετικός από τους συνηθισμένους. Αν τον έβλεπε κανείς, δε θα καταλάβαινε εύκολα τη διαφορά από τους γνωστούς ταχυδρόμους. Ήταν πάντα βιαστικός, όπως είναι όλοι οι ταχυδρόμοι, και είχε πάντα κρεμασμένο στον ώμο του τον ταχυδρομικό του σάκο. Όμως ο σάκος του δεν είχε μέσα φακέλους και δέματα, γράμματα και λογαριασμούς, όπως οι σάκοι των συνηθισμένων ταχυδρόμων. Ο σάκος του ήταν γεμάτος με όνειρα! Ναι, με όνειρα…
Κανείς δεν είχε δει τον Ονειροταχυδρόμο που μοίραζε όνειρα. Η εξέλιξη της ιστορίας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί αναφέρεται πώς αντιμετώπισε ένας άπληστος βασιλιάς τον νυχτερινό Ονειροταχυδρόμο. Τον βλέπει μόνο στον ύπνο του και στα όνειρά του «που ήταν όλα γεμάτα μάχες και πολέμους, γεμάτα εχθρούς και αντιπάλους». Τι γίνεται όμως όταν ζήτησε να τον δει; Έστειλε φρουρούς και στρατεύματα να τον φέρουν στο παλάτι του, πώς όμως; Και ποιο τέλος είχε; Ιστορία που θα αρέσει στα παιδιά και θα ενθουσιαστούν με την εικονογράφηση, τις ολοσέλιδες εικόνες και την πανδαισία των χρωμάτων.