Η βροχή την ημέρα της παρέλασης, είναι πάντα ένα θέμα. Ένα άλλο ζήτημα, προς συζήτηση, είναι οι εμφανίσεις των πολιτικών, το ύφος, οι ενδυμασίες τους, τα «πηγαδάκια».
Θέλω να πω δηλαδή ότι θέματα υπήρξαν αλλά επισκιάστηκαν από μία φωνή, σχεδόν κραυγή (δεν κατανοήσαμε αν ήταν θριάμβου ή απόγνωσης).
Ήταν η δυνατή φωνή που έβγαινε από το ισχνό σώμα ενός γέροντα, του κ. Θανάση Κουτσού προέδρου των αναπήρων πολέμου, ο οποίος στα πάνω από 95 χρόνια του πήγε να αποτίσει φόρο τιμής στους αγωνιστές, καταθέτοντας στεφάνι. Στηριγμένος στη βακτηρία του, μόλις μπορούσε να βαδίσει αλλά μπροστά στο μνημείο γιγαντώθηκε για να φωνάξει «τιμή σε σας ήρωες! Το αίμα σας δεν θα ξεχαστεί! ».
Ανατριχιάσαμε γιατί ξέραμε πως δεν το έλεγε ακριβώς στους ήρωες αλλά σε όσους ξέχασαν, σε όσους ξεπούλησαν, σε όσους χλευάζουν και δήθεν «απλοποιούν» την ιστορία.
Ήταν σαν φωνή αγγέλου μιας άλλης Αποκάλυψης, σκέφτηκα. Που να το φανταζόμουν αυτό όταν, στα νιάτα μου, έβλεπα τον κυρ Θανάση στο περίπτερό του (Κασσαβέτη-Αναλήψεως) ενώ περίμενα στην διπλανή στάση του λεωφορείου…
Μετά βρήκαμε σε ένα παλιό τεύχος του περιοδικού ΩΡΕΣ, την συνέντευξη που έδωσε ο κ. Κουτσός στον Γιάννη Τσίγκρα και -παραμερίζοντας τη νοσταλγία- σκεφτήκαμε με πίκρα πως σήμερα οι ανάπηροι που απέμειναν σίγουρα έχουν ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα!
Αναδημοσιεύουμε εκείνη τη συνέντευξη του 1989 (!) περισσότερο για την ευπρέπεια και αγωνιστικότητα του εν ζωή ήρωα αλλά και για το ύφος του δημοσιογράφου μιας άλλης -οπωσδήποτε εγκυρότερης- δημοσιογραφίας.
Σημείωση: Ο Γιάννης Τσίγκρας -ο οποίος δυστυχώς δεν δημοσιογραφεί πια- είναι και βραβευμένος ποιητής και συγγραφέας.
Για την κατανόηση του κειμένου που ακολουθεί, σημειώνουμε ότι ο πατέρας του (Γεώργιος Τσίγκρας) ήταν ανάπηρος πολέμου και γι’ αυτόν είχε γράψει ο Γιάννης:
Ελένη Συρίβελη.
ΣΑΝ ΤΟ ΛΙΝΟΞΥΛΑΚΗ
“Αυτό το ξύλινο πόδι που τρίζει”, μου’λεγε ο πατέρας,
“Εγώ το νιώθω να υπάρχει. Κουνώ τα δάχτυλά του,
Ανεβαίνω παρέα του τα βουνά. Δεν ξέρω πού χάθηκε, αν το βρήκαν,
Πάντως σ’ όλες τις δουλειές, μ’ αυτό,το δεξί, ξεκίνησα:
Μεταφορές με το υπ.αριθμ.612 μηχανάκι, μπογιές Βλασσόπουλου
Για τις χήρες του κάμπου, Στάνταρ Χλωρ, παγωτά Άστυ κι Άλτζιντα.
Ακόμη και τον ηδονοβλεψία της Νεάπολης, στα 1962, κυνήγησα.
Νιώθω την ανύπαρκτη για σας κνήμη. Και το γόνατο.
Στο παλιό 401 Σ.Ν. κλωτσούσα σαν το Λινοξυλάκη, ακούγοντας το ράδιο.
Μόνο όταν λύνω το πρόσθετο και βλέπω ότι δεν υπάρχει το αληθινό,
Με πιάνουν τα κλάματα. Θέλω τότε να σηκωθώ και να χορέψω
Το “να’ταν τα νιάτα δυο φορές”.
Προσπαθώ, αλλά πέφτω στο κρεββάτι.
Ανάπηροι – Θύματα Πολέμου
Χτές πληγωμένοι – σήμερα ξεχασμένοι
Του Γιάννη Τσίγκρα
(ΩΡΕΣ, τεύχος 36 ,16 Ιανουαρίου- 15 Φεβρουαρίου 1989 )
Υπάρχει μια μοναδική σεκάνς ελληνικής ταινίας που με κάνει να μετανιώνω που δεν αγόρασα το βίντεο. Στα ‘’Ματωμένα Χριστούγεννα’’ πλάι στο τυφλό ήρωα, περνάει για μια στιγμή, σπρωγμένο από νοσοκόμα ένα αναπηρικό καροτσάκι. Πάνω του βρίσκεται στητός ένας εικοσιπεντάχρονος νέος με κομμένο πόδι. Αγάπησα τα μελοδράματα ακριβώς επειδή, παιδάκι στο Πάνθεον και τον Έσπερο, κι αργότερα στην τηλεόραση, έβλεπα και ξανάβλεπα την πρώτη και μόνη κινηματογραφική σκηνή που γύρισε σαν κομπάρσος ο πατέρας μου. Έπαιζε τον εαυτό του: τραυματίας πολέμου εν έτει 1951 στην αλλέα του παλιού 401 Σ.Ν
Εκείνη τη ζεστασιά που μου μετέδιδε όταν σχολίαζε το γύρισμα -κάτι σαν την ανάσα του- βρήκα προχτές, συζητώντας στα γραφεία της Ενώσεως Αναπήρων και θυμάτων Πολέμου με τον Πρόεδρο κ. Θανάση Κουτσό.
Όμορφο διαμέρισμα στον πρώτο όροφο της πολυκατοικίας αριθμ. 173 στην οδό Αντωνοπούλου.
Αγορασμένο το 1980 από τα μέλη της Ενώσεως, μοιάζει με φιλικό σπίτι ακόμη και σε κείνον που το επισκέπτεται για πρώτη φορά.
Η εξυπηρέτηση από τον Πρόεδρο και τον Γ.Γ. κ. Κώστα Τσαλούχα είναι άριστη.
Δεν ήταν βέβαια πάντα έτσι. Θυμούμαι από μικρός τις συχνές αλλαγές γραφείων, τα μικρομάγαζα και την κούραση ανθρώπων που δεν θα έπρεπε να ταλαιπωρούνται.
Υπήρχε όμως πάντα σύμπνοια και θαυμαστή αλληλεγγύη.
Η Ένωση Αναπήρων και θυμάτων Πολέμου προέρχεται από την συνένωση δύο σωματίων το 1952. Επρόκειτο για τη «Ένωση Αναπήρων πολέμου 1912-1922» και «Ένωση Αναπήρων Πολέμου 1941-1949». Τον ίδιο καιρό υπήρχε, ιδρυμένος από το 1941, και ο «Σύνδεσμος Θυμάτων Πολέμου». Το 1965, επί πρώτης προεδρίας Κουτσού, έγινε γενική συνένωση των Σωματείων με την επωνυμία: «Ένωση Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου Ν. Μαγνησίας».
Σήμερα η Ένωση αριθμεί ολόκληρο το Ν. Μαγνησίας, εκτός της επαρχίας Αλμυρού, όπου υπάρχει ξεχωριστό Σωματείο, πεντακόσια τριάντα μέλη. Ένας εξ αυτών, ο κ. Γιάννης Παπαδημητρίου, είναι του Πολέμου του 1912 τραυματίας, έχει δηλαδή ξεπεράσει τα 100 χρόνια του.
Η Διοίκηση αποτελείται από τους κ.κ. Κουτσό – Πρόεδρο, Φραγκούλη – Α’ Αντιπρόεδρο, Πιλάτο – Β’Αντιπρόεδρο, Τσαλούχα – Α’ Γενικό Γραμματέα και Παπαδόπουλο – Β’ Γενικό Γραμματέα. Ταμίας είναι η κυρία Σφέτσου.
Για την παρουσίαση των προβλημάτων της Ενώσεως δε χρειάζεται παρά να ανοίξω το μαγνητόφωνο. Ο κ. Κουτσός είναι απλός, ακριβέστατος στις εκφράσεις του και γλαφυρός. Ύφος δημοσιογραφικό:
– Το βασικό μας αίτημα είναι η αναπροσαρμογή των πολεμικών συντάξεων. Σήμερα τα θύματα πολέμου που είναι και τα περισσότερα, παίρνουν βασική σύνταξη 9.600 δραχμές. Με κάποια επιδόματα, με Α.Τ.Α φτάνουν στις 22.000 δραχμές. Όταν ο σύζυγός τους έπαιρνε με 75% αναπηρία βασικό μισθό 18.000 δραχμές που έφτανε με επιδόματα τις 65.000 δραχμές είναι το λιγότερο που μπορώ να πω άδικο, να μην φτάνουν εκείνες ούτε τη μισή σύνταξη. Εκείνο που ζητούμε είναι το θύμα πολέμου να πάρει σύνταξη ίση με το κατώτατο όριο συνταξιούχου του ΙΚΑ δηλαδή βασική, δίχως προσαυξήσεις, 45.000 δραχμές περίπου. Για τον ανάπηρο πολέμου ζητούμε 1.100 δραχμές ανά εκατοστό αναπηρίας. Δηλαδή με 70 εκατοστά αναπηρίας να παίρνει σα βασική σύνταξη 77.000 δραχμές. Από εκεί να ξεκινάει η Α.Τ.Α. και τα επιδόματα. Ζητούμε επίσης ένα κατώτατο όριο συντάξεως βασικής για εκείνους που έχουν αναπηρία λίγων εκατοστών. Κανένας ανάπηρος να μην παίρνει βασική πολεμική σύνταξη κάτω από 45.000 δραχμές, όση είναι και η κατώτατη βασική σύνταξη του ΙΚΑ.
– Όταν η σημερινή Κυβέρνηση ήταν αντιπολίτευση, σε κάποια απεργία πείνας που είχαμε κάνει ζητώντας τα ελάχιστα που δε μας παρέχονταν, ο σημερινός Πρωθυπουργός, η κ. Μερκούρη, ο κ. Χαραλαμπόπουλος κ.α. μας υποσχέθηκαν ότι σαν Κυβέρνηση αργότερα θα έκαναν τα αδύνατα δυνατά να ικανοποιήσουν όλα τα αιτήματά μας. Ήταν η πρώτη δέσμευση και τους πιστέψαμε.
– Αργότερα επισκεφτήκαμε τον κ. Παπανδρέου στο Καστρί, Πρωθυπουργό πια. Του επιδώσαμε ένα ψήφισμα του Συνεδρίου μας που είχε γίνει στη Λάρισα κι εκείνη τη στιγμή πήρε το Προεδρείο της Ομοσπονδίας μας μιαν απόφαση αναλαμβάνοντας και την ευθύνη της: Ζητήσαμε λιγότερα από τα 16 δις που χρειαζόταν για την αναπροσαρμογή των συντάξεων για να βοηθήσουμε την καινούρια Κυβέρνηση και την Αλλαγή. Ο Πρωθυπουργός μας απάντησε ότι δεν ήταν πολλά τα χρήματα όταν πρόκειται για ανάπηρους και θύματα. Ζήτησε μόνο μια τρίμηνη προθεσμία. Έκτοτε η προθεσμία ανανεώθηκε μονομερώς (εννοώ τις αποφάσεις των Συμβουλίων της Ομοσπονδίας ) αρκετές φορές. Το συμβούλιο επισκέφθηκε για δεύτερη φορά τον κ. Παπανδρέου –ήμουν μάλιστα παρών σαν μέλος του.
– Εισπράξαμε μόνον καινούργιες υποσχέσεις. Και η ιστορία συνεχίστηκε με δεσμεύσεις του πρωθυπουργού και παραπομπές του θέματός μας σε υφυπουργούς και αναπληρωτές – ο κ. Τσοβόλας, ο κ. Αθανασόπουλος, ο κ. Καλούδης…
– Δεν άλλαξε τίποτε. Το δράμα μας συνεχίζεται. Αλλά δεν θα σταματήσουμε τις κινητοποιήσεις. Ετοιμάζεται στις 6 Φεβρουαρίου μια Πανελλήνια συνδιάσκεψη δυο ημερών στην Αθήνα με θέμα την αναπροσαρμογή των πολεμικών συντάξεων. Δεν ξέρουμε που θα φτάσουμε πάντως θ’ αγωνισθούμε όλοι μαζί ενωμένοι να πετύχουμε.
– Άλλο θέμα που μας απασχολεί είναι δυσλειτουργία για συγκεκριμένα περιστατικά του νόμου 1648, του νόμου δηλαδή που προστατεύει ένα τέκνο Αναπήρου ή Θύματος Πολέμου. Ο νόμος είναι ευεργετικός πράγματι, όμως με τη δικαιολογία ότι δεν υπάρχουν θέσεις, τα παιδιά των Ανάπηρων δεν διορίζονται παρ’όλο που ένα 4% που προβλέπει είναι μηδαμινό ποσοστό. Τακτοποιήσαμε το 1987 εννιά ή δέκα παιδιά Αναπήρων και υπάρχουν είκοσι πέντε που περιμένουν άδικα στα 1988. Δεν ζητούμε γι’ αυτά τα παιδιά θέσεις δημοσίου. Μπορούν και ζητούν να τακτοποιηθούν οπουδήποτε. Σε εργοστάσια, καθαρίστριες σε οργανισμούς. Πουθενά δεν βρίσκονται θέσεις;
– Άλλο αίτημά μας είναι η αύξηση του επιδόματος λουτροθεραπείας ή αεροθεραπείας. Το ποσό που μας δίνουν σήμερα είναι 27.000 δρχ. Που μπορεί ένας Ανάπηρος να παραθερίσει μ΄αυτό το ποσό; Και για μας ο παραθερισμός είναι θεραπεία όχι διασκέδαση.
Εδώ τελείωσε η συνέντευξη με τον κ. Θανάση Κουτσό, αιρετό πρόεδρο της Ενώσεως Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου Νομού Μαγνησίας από το 1965. Πρώην πρόεδρο του Εποπτικού συμβουλίου της Συνομοσπονδίας της Ελλάδος ΑΘΠ πρώην Πρόεδρο Εποπτικού Συμβουλίου Ομοσπονδίας ΑΘΠ Θεσσαλίας και σύμβουλο επί δεκαετίαν της Εθνικής Συνομοσπονδίας Αναπήρων – Θυμάτων Πολέμου.
Σκέπτομαι πάλι τον πατέρα μου. Ένας των πεντακοσίων διεκπεραίωνε μέσα από δρόμους συναισθηματικών σιωπών τις απόψεις του. Χρόνια τώρα υπήρχε για μένα η δυνατότητα για απομαγνητοφώνηση μιας πιντερικής ταινίας: το τρίξιμο του ξύλινου ποδιού του, οι φωνές της Μαρικούλας που το φοβόταν, οι ιστορίες του νοσοκομείου…
Στη μνήμη του, για πρώτη υποθέτω φορά, δημοσιογραφώ.