Η Εταιρεία Γραμμάτων και Τεχνών Πηλίου παρουσιάζει το «Εξαρτάται» της Μαρίας Μαυρικάκη την Παρασκευή 12/8, 20.30 στο αρχοντικό Κωνσταντινίδη στη Ζαγορά.
Θα μιλήσουν: Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Φώτης Τσολακίδης, νομικός, μέλος της Φροϋδικής Εταιρείας Β. Ελλάδος, Γιάννης Λιάτσικος, ψυχολόγος – ψυχοθεραπευτής.
Συνέντευξη
Χαριτίνη Μαλισσόβα
Ποια ήταν η αφορμή να εκδοθεί τώρα η ιστορία που περιγράφετε στο βιβλίο σας με τίτλο «Εξαρτάται»;
Η απόλαυση και η ανακούφιση που μας χαρίζει ακόμα και η πιο απλή εξάρτηση, π.χ. το τσιγάρο ή το μπούκωμα χωρίς να πεινάμε, μπορεί να μοιάζει ελεύθερη επιλογή αλλά κάποτε καταντά αλυσοδέσιμο. Αυτή η διαπίστωση, μαζί με τη συνεξάρτηση ως τρόπο ζωής, αποτέλεσαν το έναυσμα για το Εξαρτάται. Συνεξαρτημένος είναι κάποιος που παραμερίζει τις ανάγκες του, θυσιάζει ακόμη και την προσωπική του ζωή, προκειμένου να πορευτεί με βάση τις διαθέσεις ενός προσώπου που πάσχει.
Πόσο δύσκολη αλλά και πόσο ψυχοθεραπευτική ήταν για εσάς η διαδικασία της συγγραφής του βιβλίου;
Η διαδικασία της συγγραφής είναι επίπονη, όπως κάθε γέννα, όμως το αποτέλεσμα αποδεικνύεται ιαματικό, καθώς ο πόνος μετουσιώνεται σε τέχνη. Το Εξαρτάται – μετά από δώδεκα χρόνια συγγραφικής επεξεργασίας – κατέληξε ένα σύντομο, ζωντανό, πολυφωνικό βιβλίο που αφορά πολύ κόσμο, εφόσον οι εθισμοί κάθε τύπου μας επισκέπτονται χωρίς διακρίσεις. Πιθανόν να είμαστε κι οι ίδιοι συνεξαρτημένοι, χωρίς να το συνειδητοποιούμε.
Τι αποσκοπείτε μέσω των παράλληλων μονολόγων και των ποικίλων φωνών που ακούγονται στο «Εξαρτάται»;
Ο ανθρώπινος πόνος δεν έχει μέτρο, δεν μπορεί να μπει σε κλίμακα. Γεγονότα για κάποιον ασήμαντα και φευγαλέα, κάποιον άλλον τον διαλύουν. Οι ποικίλες φωνές που ακούγονται στο Εξαρτάται μαρτυρούν αυτήν ακριβώς τη διαφορετική προσέγγιση, ανάλογα με τη θέση που βρίσκεται κανείς. Μπορεί να ηχούν φορτισμένες, αγαπησιάρικες, εξομολογητικές, σοβαρές ή αστειευόμενες, αλλά πάντα λένε την «αλήθεια» κατά την άποψη του ομιλούντα. Μέσω των παράλληλων μονολόγων αναδύεται η πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων και η συντριπτική, ολέθρια δύναμη της αγάπης.
Πόσο δύσκολο είναι για κάποιον εξαρτημένο να δεχθεί βοήθεια από όσους νοιάζονται για εκείνον;
Όλοι έχουμε ανάγκη από αγάπη κι ενδιαφέρον, πόσο μάλλον κάποιος που πελαγοδρομεί, αναζητώντας την ουσία της ζωής στις ουσίες. Δυστυχώς, το υπερβολικό ενδιαφέρον αντί να δαμάζει το τέρας των εξαρτήσεων, το τρέφει. Γονείς, αδέρφια ή σύντροφοι προσφέρουν μια υπερδοσολογία ακατέργαστης αγάπης, που μπορεί να εγκλωβίσει χειρότερα τον εθισμένο. Η βοήθεια πρέπει να δίνεται μόνο εφόσον ζητηθεί από τον άνθρωπό μας και όχι επειδή θέλουμε να χριστούμε σωτήρες του. Αν ο ίδιος δεν θέλει να σωθεί, χαραμίζουμε τις δυνάμεις μας επί ματαίω.
Με ποιον τρόπο μπορεί να βοηθήσει το βιβλίο σας ανθρώπους που ζουν δίπλα σε εξαρτημένους;
Ποιος θεωρείται υπεύθυνος όταν σε ένα σπίτι συμβεί μια ψυχική ασθένεια, ένας ανίατος καρκίνος, μια αναπηρία, ένας σοβαρός εθισμός; Πολλοί άνθρωποι κουβαλούν ενοχές για καταστάσεις στις οποίες δεν έχουν μερίδιο ευθύνης, ούτε τον έλεγχο. Ντρέπονται, αποφεύγουν να το ονοματίσουν και το βάρος γίνεται αβάσταχτο. Προσωπικά, ακολούθησα τον αντίθετο δρόμο: Μοιράστηκα με φίλους το πρόβλημα, απευθύνθηκα σε ειδικούς για τη δική μου ψυχική ισορροπία και εξήγησα στα παιδιά μου, από μικρά, πώς έχει η κατάσταση. Στο Εξαρτάται επέλεξα την αυτοέκθεση, προκειμένου να αποτυπώσω τον αγώνα που δίνεται από τις οικογένειες για να τραβηχτούν πίσω στη ζωή οι χαμένοι στο έρεβος των ουσιών άνθρωποί τους, έναν αγώνα που συχνά κρατιέται κλεισμένος στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού. Λαμβάνω μηνύματα από αναγνώστες που αναφέρονται στη σημαντικότητα αυτής της διαπίστωσης και γενικότερα στην ταύτισή τους με καταστάσεις που διάβασαν στο βιβλίο. Οι περισσότεροι είναι άνθρωποι με μηδενική εμπειρία στο πεδίο των σκληρών εξαρτήσεων, άνθρωποι συνηθισμένοι, «κανονικοί». Η συνεξάρτηση μπορεί να συμβεί στον καθένα.
Η Μαρία Μαυρικάκη γεννήθηκε το 1964 στο Περιστέρι. Έχει σπουδάσει διοίκηση επιχειρήσεων και οικονομικά, με εξειδίκευση στην αγροτική οικονομία. Έχει εργαστεί στον τομέα προστασίας περιβάλλοντος και βιώσιμης ανάπτυξης, στα χρηματοοικονομικά και στη διοίκηση μονάδων υγείας. Μέρος της δράσης της αφορά σε προγράμματα ανάπτυξης που προάγουν την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης. Χρονογραφήματα και επιφυλλίδες της δημοσιεύονται στο λογοτεχνικό περιοδικό Δέκατα, στις ηλεκτρονικές εφημερίδες Athens Voice, BookPress, Atlantea.news και στο προσωπικό της ιστολόγιο exartatai.blogspot.com. Το 2019 εκδόθηκε το μυθιστόρημά της Περαστικά (εκδόσεις Αίολος). Από τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφόρησε το 2020 το βιβλίο που έγραψε σε συνεργασία με τον Γιάννη Μπουτάρη, Εξήντα χρόνια τρύγος και το 2021 το πεζογράφημα Εξαρτάται, μια ιστορία ζωής δίπλα στην εξάρτηση. Το 2021 της απονεμήθηκε από την Ένωση Ελλήνων Σεναριογράφων το 1ο Βραβείο στο διαγωνισμό συγγραφής Σεναρίου Μικρού Μήκους εκ Διασκευής. Ηλεκτρονική διεύθυνση: [email protected]