Η Αδελίνα Χιμένεζ το 1987 βρέθηκε από τη Γουαδαλαχάρα στον Βόλο. Με καταγωγή από μία πόλη του δυτικού Μεξικού, η οποία θεωρείται πατρίδα της μουσικής μαριάτσι, έφερε στις αποσκευές της και τα έθιμα της χώρας της. Χθες η Μεξικάνα καθηγήτρια ισπανικής γλώσσας, μαζί με την ομάδα «Hablando Espanol», διοργάνωσαν μία εκδήλωση που ήταν αφιερωμένη στην «Ημέρα των Νεκρών», τη σπουδαιότερη, ίσως, παράδοση του Μεξικού. Κάθε χρόνο το διήμερο 1-2 Νοεμβρίου στο Μεξικό, αλλά και άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, εορτάζεται το «ξύπνημα των νεκρών».
Ετούτη την παράδοση, που χρονολογείται από την εποχή των Αζτέκων χιλιάδες χρόνια πριν, η Αδελίνα Χιμένεζ τη μοιράζεται με τους Βολιώτες κοντά στις τρεις δεκαετίες. Μίλησε για το έθιμο που τηρεί πιστά, τιμώντας έτσι τη μνήμη αγαπημένων της προσώπων. Όχι, όμως, με τρόπο πένθιμο, αλλά με μουσική, κεράσματα και γλυκά, προσεγγίζοντας τον θάνατο με έναν τρόπο διαφορετικό από τον συνηθισμένο.
Η Μεξικάνα δασκάλα θυμήθηκε την πρώτη χρονιά που διοργάνωσε κάτι ανάλογο στην πόλη μας, κάνοντας λόγο για τη μεγάλη αποδοχή που έτυχε στην περιοχή μας εξ αρχής το συγκεκριμένο έθιμο της πατρίδας της. «Παλαιότερα δίδασκα στο κέντρο Νεότητας «Δίαυλος». Εκεί δούλεψα 20 χρόνια. Όταν έκανα την πρώτη γιορτή στον Βόλο, θυμάμαι πως είχαν έρθει κοντά στα 200 άτομα εκείνη την ημέρα. Περίμεναν να δούνε πράγματα μακάβρια, αλλά αντίκρισαν ακριβώς το αντίθετο», τόνισε η κ. Χιμένεζ, για να καταλήξει: «Τους άρεσε, γιατί δεν είναι τρομακτική η παράδοση της «Ημέρας των Νεκρών», όπως είναι το Χάλογουιν που γιορτάζουν οι Αμερικανοί. Εμείς έχουμε πολλά χρώματα, ενώ δεν λείπει και το χιούμορ. Έτσι βλέπουμε τον θάνατο οι Μεξικάνοι. Με αστεία διάθεση. Στην ουσία τον κοροϊδεύουμε και τον γελοιοποιούμε. Κάνουμε όλες αυτές τις φιγούρες για να γελάμε. Φυσικά δεν ξεχνάμε τη θλίψη μας για τα αγαπημένα πρόσωπα που χάσαμε, αλλά από την άλλη γιορτάζουμε τις όμορφες αναμνήσεις που έχουμε από τους δικούς μας ανθρώπους, οι οποίοι δεν βρίσκονται πια στη ζωή».
Στη συνέχεια η κ. Αδελίνα Χιμένεζ στάθηκε μπροστά από τον βωμό που ετοιμάστηκε για τις ανάγκες της γιορτής της «Ημέρας των Νεκρών» και άρχισε να αναλύει με λεπτομέρειες τι σημαίνουν όλες οι προσφορές που εναποθέτονται εκεί. Μίλησε για τα «calaveras», τα γλυκίσματα με συνηθέστερο το σχήμα νεκροκεφαλής, το «ψωμί των νεκρών», αλλά και για τα λουλούδια και τα κεριά που στολίζουν τον βωμό: «Τα λουλούδια τα βάζουμε στους βωμούς που φτιάχνουμε, ώστε με τη μυρωδιά τους να μη χάνουν τον δρόμο τους οι νεκροί, ενώ με το φως των κεριών πιστεύουμε ότι μπορούν να βλέπουν. Ανάμεσα στις προσφορές έχουμε και φαγητά, γιατί έρχονται πεινασμένοι. Εδώ δεν υπάρχει κάποια στάνταρ επιλογή, ποικίλλει με το ποιο ήταν το αγαπημένο έδεσμα του νεκρού που τιμάς. Έπειτα είναι και τα ζαχαρωτά που ετοιμάζουμε, πάνω στα οποία γράφουμε το όνομα του νεκρού που θέλουμε να τιμήσουμε κι όταν τα τρως, είναι σαν να κοροϊδεύεις τον ίδιο τον θάνατο».
Από το τελετουργικό δεν λείπει και η ανάγνωση ποιημάτων, τα οποία είναι σχετικά με την «Ημέρα των Νεκρών», με την κ. Χιμένεζ να λέει: «Γράφονται ειδικά για την περίσταση και αφορούν όλον τον κόσμο. Άλλωστε, ο θάνατος δεν κάνει διακρίσεις. Χτυπάει την πόρτα όλων μας. Στο χωριό που μεγάλωσα, σκαρώναμε πολλά ποιήματα εκείνη την ημέρα. Αυτοσχεδιάζαμε».
Η επίδραση της «Ημέρας των Νεκρών» έχει μεγάλη επίδραση στη μεξικάνικη κουλτούρα, υπογράμμισε η κ. Χιμένεζ, εξηγώντας τους λόγους: «Πρόκειται για μία γιορτή που χάνεται στα βάθη του χρόνου και είναι ριζωμένη βαθιά στη συνείδηση του μεξικάνικου λαού, αλλά και άλλων χωρών στη Λατινική Αμερική. Στη χώρα μου η 1η Νοεμβρίου είναι εθνική αργία, ώστε όλοι μας να γιορτάζουμε αυτή την ημέρα που τα πνεύματα των αγαπημένων μας έρχονται κοντά μας. Η «Ημέρα των Νεκρών» έχει επηρεάσει και πολλούς καλλιτέχνες.
Για παράδειγμα, τη μορφή της Catrina, η οποία συμβολίζει την «Κυρία των Νεκρών», δημιούργησε ο Χοσέ Γκουαδαλούπε Ποσάντα. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερο καλλιτέχνη της χώρας μου, ο οποίος έζησε από το 1852 μέχρι το 1913. Την περίοδο που έζησε, ο διαχωρισμός των κοινωνικών τάξεων ήταν πολύ έντονος στο Μεξικό. Με τα χαρακτικά του σχολίασε την εποχή εκείνη, σατιρίζοντας τους πάντες: Από τον ιερέα, τον εργάτη, τον φτωχό, μέχρι τους πλούσιους αριστοκράτες. Έτσι, έκανε και την Catrina. Στη συνέχεια τη σκυτάλη πήρε ο Ντιέγκο Ριμπέρα, αυτός ο σπουδαίος καλλιτέχνης, ο οποίος υπήρξε άντρας της Φρίντα Γκάλο. Ο Ριμπέρα τη ζωγράφισε βάζοντάς της χρώματα, αλλά πάντοτε με το ίδιο μοτίβο, γιατί ήθελε να δείξει ότι πλούσιοι και φτωχοί στο τέλος όλοι πεθαίνουν. Ακόμη και σήμερα όμως, η «Ημέρα των Νεκρών» έχει τη δική της σημασία. Θυμηθείτε την τελευταία ταινία του Τζέιμς Μποντ με τίτλο «Spectre», στην οποία τα πρώτα λεπτά κύλησαν με φόντο το φεστιβάλ της «Ημέρας των Νεκρών» στην Πόλη του Μεξικού».