Σε… κουαρτέτο μετατράπηκε η τρόικα, καθώς στους τρεις θεσμούς προστέθηκε ο εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Νικόλα Τζιαμαριόλι.
Οσο για την παλιά γνώριμη τρόικα, έχουμε αλλαγή… φρουράς στο ΔΝΤ, με την Ντέλια Βελκουλέσκου να αντικαθιστά τον Ρίσι Γκογιάλ, που θεωρήθηκε ότι πυρπόλησε τις διαπραγματεύσεις το πεντάμηνο Φεβρουαρίου – Ιουνίου. Κατά τα άλλα, στην ΕΕ και την ΕΚΤ οι εκπρόσωποι παραμένουν οι ίδιοι, με τον Ντέκλαν Κοστέλο και τον Ράσμους Ρέφερ αντίστοιχα.
Η παρουσία των τριών θεσμών -ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ- στην Ελλάδα, αλλά και σε κάθε χώρα που βρίσκεται σε πρόγραμμα, έχει ως στόχο τη συλλογή στοιχείων, την αξιολόγηση της δημοσιονομικής κατάστασης και της υγείας του τραπεζικού της συστήματος, προκειμένου να καταρτιστεί ένα σχέδιο με στόχο την εξυγίανση.
Πόσο διαφορετικά όμως είναι τα προγράμματα σε κάθε χώρα; Οι αποκλίσεις είναι μικρές και οι σταθερές συγκεκριμένες και αρκετές. Οι σταθερές, που σε αυτές εντάσσονται τα εργασιακά θέματα και το Ασφαλιστικό, ζητούνται από τις νεοφιλελεύθερες δυνάμεις της Ευρώπης που κυριαρχούν αυτήν τη στιγμή στις Βρυξέλλες. Σύμμαχός τους είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που έχει μία συνταγή για όλους. Οι αλλαγές στα εργασιακά και στο Ασφαλιστικό δεν ζητούνται μόνο από τις χώρες που βρίσκονται κάτω από την αυστηρή επίβλεψη και αξιολόγηση ενός μνημονίου, αλλά και από τις μεγαλύτερες χώρες της Ευρωζώνης, όπως είναι, μεταξύ άλλων, η Γαλλία και η Ιταλία.
Στην τρόικα, επικεφαλής του ΔΝΤ ορίστηκε η διάσημη στην Ελλάδα και την Κύπρο για τη σκληρότητα και την ακαμψία της, Ντέλια Βελκουλέσκου. Η 40χρονη Ρουμάνα ήταν μία εκ των συγγραφέων της έκθεσης του ΔΝΤ το 2009, «Δομικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα: Μαθήματα από άλλες χώρες», στην οποία υποστήριζε την ανάγκη απελευθέρωσης της οικονομίας και συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα.
Στην Κύπρο άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της από την πρώτη κιόλας επίσκεψή της τον Ιούνιο του 2012, όταν και πήγε για να αξιολογήσει την κατάσταση μετά από αίτημα της χώρας. Το παρατσούκλι της, «Δρακουλέσκου», βγήκε από τον φόβο και τον τρόμο που έσπερνε και τους τσακωμούς της με ανώτατα στελέχη της κυπριακής κυβέρνησης.
Με το «καλημέρα», στο πλαίσιο της συζήτησης το 2012 για το τι θα περιλαμβάνει το πρόγραμμα της Κύπρου, η κυρία Βελκουλέσκου ζήτησε από την τότε υπουργό Εργασίας Σωτηρούλα Χαραλάμπους την απόλυση 15.000 δημοσίων υπαλλήλων και τη μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων κατά 25%, με την κατάργηση του 13ου μισθού (σ.σ. στην Κύπρο δεν υπήρχε 14ος μισθός).
Η κυρία Χαραλάμπους μέχρι και σήμερα θυμάται με κάθε λεπτομέρεια τις συζητήσεις κατά τις διαπραγματεύσεις και αναφέρει «η Ντέλια Βελκουλέσκου εκφράζει απλώς το ΔΝΤ. Είναι θέμα πολιτικής», συμπληρώνει η ίδια τονίζοντας ότι «και το ΔΝΤ και η ΕΕ εκφράζουν μία νεοφιλελεύθερη πολιτική ως προς το πώς χειρίζονται την οικονομία. Για τις συντάξεις, την κοινωνική πολιτική και το μισθολογικό κόστος των δημοσίων υπαλλήλων η λύση είναι ίδια σε όλα τα μνημόνια», επισημαίνει η Σωτηρούλα Χαραλάμπους και εξηγεί ότι η λύση για το ΔΝΤ είναι οι περικοπές σε όλα.
Εντονες αντιδράσεις
Η σύγκρουση των δύο γυναικών ήρθε την πρώτη κιόλας μέρα. Η κ. Χαραλάμπους, όπως η ίδια περιγράφει στο «Εθνος της Κυριακής», άκουγε εμβρόντητη την εκπρόσωπο του ΔΝΤ. Η Ντέλια Βελκουλέσκου, θέλοντας να πείσει την τότε υπουργό Εργασίας της Κύπρου ότι είναι μία κοινά αποδεκτή πρακτική, της είπε: «Στη Ρουμανία και σε άλλες χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης έγιναν περικοπές κατά 25%».
Αμέσως, η κ. Χαραλάμπους της απάντησε ότι «ακριβώς αυτές οι πολιτικές οδήγησαν τις χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης σε φτώχεια και μαζική μετανάστευση». Επόμενο ήταν να μην υπάρξει σύγκλιση στα εργασιακά, αλλά ούτε και στο καυτό -για την τρόικα- θέμα των ιδιωτικοποιήσεων. Ομως η Κύπρος ήταν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, αφού οι αγορές είχαν κλείσει από το τέλος Μαρτίου 2011 και το κυπριακό Δημόσιο συντηρούνταν από δάνειο ύψους 2,5 δισ. ευρώ από τη Ρωσία.
Η «έκρηξη» του Αναστασιάδη
Δεν σε αντέχω, δεν μπορώ να διαπραγματευτώ άλλο μαζί σου
Πηγές από τη σημερινή κυβέρνηση της Κύπρου λένε ότι η Βελκουλέσκου είναι χαμηλών τόνων, ευγενική, με «παγωμένο» χαμόγελο, πάντα ντυμένη με ταγιέρ και εξαιρετικά έμπειρη στον τομέα της. Ωστόσο, οι απόψεις όσον αφορά τα περί ευγένειας διίστανται, αφού φήμες που δεν επιβεβαιώνονται λένε ότι η εμμονή της για την υλοποίηση ακραίων φιλελεύθερων πολιτικών χωρίς την παραμικρή κοινωνική ευαισθησία σπρώχνει στα άκρα τη συζήτηση, τη μετατρέπει σε τσακωμό και οι ίδιες πληροφορίες λένε ότι η σκληρή μελαχρινή δεν διστάζει να εκδηλώσει τον έντονο θυμό της μέσω εκσφενδονισμού αντικειμένων.
Δεν είναι άλλωστε λίγες οι αναφορές για τους… καβγάδες της με τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη. Πληροφορίες που επίσης δεν έχουν επιβεβαιωθεί λένε ότι λίγο πριν από το «κούρεμα» στις κυπριακές τράπεζες, η σύσκεψη στο υπουργείο Οικονομικών ανάμεσα στο οικονομικό επιτελείο και στους εκπροσώπους της τρόικας είχε φτάσει σε κατ’ αρχήν συμφωνία.
Αυτή προέβλεπε «κούρεμα» 18%-20% για καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ στην Τράπεζα Κύπρου και 4% για τις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ στις υπόλοιπες τράπεζες. Το θρίλερ μεταφέρθηκε στο προεδρικό μέγαρο και στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Νίκο Αναστασιάδη. Εκεί βρέθηκε και η τρόικα, προκειμένου να ενημερώσει τους αρχηγούς. Και τότε, το κλίμα άλλαξε.
Η Ντέλια Βελκουλέσκου αιφνιδίασε καθώς πρότεινε να «σπάσει» η Τράπεζα Κύπρου σε «καλή» και «κακή» και να συγχωνευθεί το υγιές της τμήμα με το αντίστοιχο της Λαϊκής. Αυτό όμως θα σήμαινε πως η Τράπεζα Κύπρου θα επωμιζόταν το δάνειο των περίπου 9 δισ. ευρώ που είχε πάρει η Λαϊκή Τράπεζα από τον μηχανισμό ELA.
Οι διαπραγματεύσεις έφτασαν στο κόκκινο. Η εκπρόσωπος του ΔΝΤ αρνούνταν να κάνει πίσω, οδηγώντας τις συζητήσεις σε ναυάγιο και την Κύπρο στον γκρεμό. Tότε, λένε, εξερράγη ο Νίκος Αναστασιάδης. «Δεν σε αντέχω, δεν μπορώ να διαπραγματευτώ άλλο μαζί σου» φέρεται να είπε ο Κύπριος Πρόεδρος στη Ρουμάνα εκπρόσωπο του ΔΝΤ.
Οι διαπραγματεύσεις σταμάτησαν. Τα πράγματα οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο και ο Πρόεδρος της Κύπρου αναχώρησε για τις Βρυξέλλες και το κρίσιμο Eurogroup. Την Ντέλια Βελκουλέσκου τη θεωρούν ως τον ιθύνοντα νου του «κουρέματος» των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες. Οι ίδιοι, ωστόσο, σημειώνουν ότι αν τον Σεπτέμβριο του 2012, στο άτυπο Eurogroup που έγινε στην Κύπρο λόγω της προεδρίας της χώρας, είχαν αποδεχτεί το μνημόνιο, οι επιπτώσεις στους καταθέτες και στις τράπεζες δεν θα ήταν τόσο καταιγιστικές και επώδυνες.
Η καθυστέρηση διόγκωσε τα προβλήματα και έτσι στην αξιολόγηση που έκανε η Ντέλια Βελκουλέσκου το χρέος δεν χαρακτηριζόταν βιώσιμο, εφόσον το δάνειο που θα συνέδεε το μνημόνιο θα ανερχόταν σε 17-18 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, το κυπριακό Δημόσιο δεν μπορούσε να στηρίξει το τραπεζικό του σύστημα και γι’ αυτό επελέγη η διάσωση του τραπεζικού συστήματος να γίνει «εκ των έσω». Προέβησαν σε μετοχοποίηση των καταθέσεων, δηλαδή σε «κούρεμα», που το ισόποσο μετατράπηκε σε μετοχές.
Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι μετά το τέλος του προγράμματος και τη βελτίωση των συνθηκών της κυπριακής οικονομίας, οι εντυπώσεις για τη Βελκουλέσκου άλλαξαν προς το θετικότερο. Πολλοί υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι ένα από τα δυνατά της σημεία σχετίζεται με την επεξεργασία και μελέτη της βιωσιμότητας κρατικού χρέους, κάτι που για την Ελλάδα είναι ζήτημα ζωής και θανάτου…
Νικόλα Τζιαμαριόλι – το νέο πρόσωπο στις διαπραγματεύσεις
O άνθρωπος-κλειδί του ΕSΜ
Ο Νικόλα Τζιαμαριόλι, ένα άγνωστο -μέχρι σήμερα- πρόσωπο στη ελληνική επικαιρότητα, θα είναι αναπόσπαστο μέρος της ομάδας που θα καταρτίσει το σχέδιο για το μέλλον της Ελλάδας. Ερχεται εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) προκειμένου να συμμετάσχει ενεργά στις διαπραγματεύσεις για το περιεχόμενο του μεταρρυθμιστικού προγράμματος 3ετούς διάρκειας, αλλά και της δανειακής σύμβασης.
Ο εκπρόσωπος του ESM είναι ο επικεφαλής της Στρατηγικής και Θεσμικών Σχέσεων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Η ευθύνη του κ. Τζιαμαριόλι είναι η χάραξη και η εφαρμογή της στρατηγικής του ΕSM μέσω αξιολόγησης και ανάπτυξης όλων των διαθέσιμων εργαλείων. Επιπλέον εκπροσωπεί δημοσίως τον ESM και το EFSF, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Επίσης είναι ο άνθρωπος-κλειδί για τις αγορές, αφού έχει στην ευθύνη του τους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας.
Εχει θητεύσει στο ΔΝΤ ως εκτελεστικό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου εκ μέρους της Ιταλίας, ήταν σύμβουλος υπουργού επίσης στην Ιταλία και διευθυντής του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών της χώρας. Από το 2001 έως και το 2007 κατείχε θέσεις ως επικεφαλής οικονομολόγος στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη Διεύθυνση Οικονομικών και εργαζόταν για τη δημοσιονομική και τη νομισματική πολιτική. Ο κ. Τζιαμαριόλι είναι απόφοιτος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Bocconi. Απέκτησε MSc από το Warwick και PhD στα Οικονομικά από το European University Institute.
Πηγή www.ethnos.gr