Επιμέλεια
Μαίρη Τσακνάκη Γαβαλά
Καλεσμένη μας σήμερα η Φαίη Τζανετουλάκου
– Καλώς ήρθες, Φαίη, στο Ερωτηματολόγιο του Proust. Θα σου δώσω τον λόγο αμέσως. Καταγωγή, παιδικά χρόνια, σπουδές…
Ένα εύφλεκτο κράμα διαρκούς αναζήτησης, που τροφοδοτείται από Λακεδαιμόνιο πείσμα και Αργοναυτική ανάγκη για περιπλάνηση. Και βαθιές, χθόνιες καταβολές από ανοιχτές Ευρασιάτικες στέπες. Ένα μοναχικό μοναχοπαίδι που μεγάλωσε με Ντοστογιέφσκι, Μίλτον και Πλαθ. Και φυσικά Προυστ. Το ενδιαφέρον για την επιστήμη της Ψυχολογίας γρήγορα μεταλαμπαδεύτηκε στην εμβύθιση στον φυσικό χώρο έκφρασής της, την Τέχνη, όπου βλάστησαν τα πρώτα ερεθίσματα, που έσπειρε απλόχερα η γυμνασιάρχης μητέρα, φέρνοντας σπίτι άπειρα βιβλία τέχνης και δημιουργώντας η ίδια έργα μπροστά στα διψασμένα, ορθάνοιχτα μάτια ενός παιδιού. Η πορεία ήταν αναμενόμενη. Σπουδές και μεταπτυχιακό στην Ιστορία της Τέχνης στο σεβάσμιο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, μαθήματα στο Goldsmiths College, Πανεπιστήμιο Λονδίνου, εργασιακή εμπειρία στη βασιλική συλλογή του Buckingham Palace, διδακτορικό στο Σύγχρονο Ζωγραφικό Υψηλό στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, μεταδιδακτορικό ερευνητικό έργο στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
– Οικογένεια
Επιλογή πορείας ζωής με το πρώτο σκίρτημα αγάπης 28 χρόνια τώρα. Δύο άνθη λογικής και ευαισθησίας. Τρέμω τι κόσμο θα τους κληροδοτήσουμε.
– Διδάκτωρ, καθηγήτρια Πανεπιστημίου, ακτιβίστρια. Τσαγανό πολύ για τόση δράση με τόσα καθήκοντα, τόσες υποχρεώσεις. Ν’ ακούσουμε γιατί; Πώς τόση μεγάλη κοινωνική προσφορά, αγώνες που μπορεί να σας δημιουργήσουν προβλήματα; Αισιοδοξείτε για ένα θετικό αποτέλεσμα σε συνθήκες αντίξοες, με νοοτροπίες νοσηρές;
Δυσκολεύομαι να μιλήσω για μένα. Δεν με σκέφτομαι. Κάνω ό,τι κάνει κάθε άνθρωπος που αγαπά τους ανθρώπους και τη ζωή. Ανασαίνω μέσα από τον πολιτισμό και την ποίηση. Και λατρεύω να το μεταφέρω στα παιδιά κάθε ηλικίας. Γεννήθηκα φροντιστής. Διψώ για το δίκαιο. Αγαπώ τον Διαφωτισμό, της ψυχής και του πνεύματος. Και λατρεύω τη μητέρα όλων, τη Φύση. Τα αυτονόητα δηλαδή. Σημαντική βέβαια είναι και η σωστή διαχείριση χρόνου. Αν αισιοδοξώ; Να μία πολύ δύσκολη ερώτηση! Όταν όλα γύρω καταρρέουν. Όταν η δυστοπία είναι η καθημερινότητα. Όταν ζούμε κατ’ επίφαση. Επιτρέπεται να γίνω πιο συγκεκριμένη; Φίλτατη Μαίρη, δεν έχω μάθει να ορρωδώ μπροστά σε τίποτα. Είμαι άνθρωπος της ΠΡΑΞΗΣ. Δεν θα κάτσω στον καναπέ μου, όταν ζω από επιλογή στην πιο όμορφη πόλη της χώρας που νοσεί από έλλειμμα πολιτισμού. Όπου ο πρώτος της πολίτης, ανάμεσα σε πολλά άλλα, αναφέρεται στις γυναίκες με τον χυδαιότερο τρόπο, τις μέρες που οι γυναικοκτονίες έχουν γίνει νόρμα. Θα αντιδράσω έντονα όταν μία ανάλγητη πολυεθνική καίει σκουπίδια δίπλα στην πόρτα μου χρησιμοποιώντας τα παιδιά της πόλης ως πειραματόζωα διοξινών για το δικό της κέρδος. Δεν ανέχομαι να εκδιώχνεται η τέχνη από τα σχολεία. Αυτά είναι κάποια από τα ζητήματα που νοηματοδοτούν την ύπαρξή μου για να προσπαθήσω να γιάνω τις πληγές μας. Αυτή η σκέψη και αυτές οι πράξεις φέρουν την ελπίδα και αυτό είναι αισιόδοξο.
– Ιστορία της Τέχνης, Ιστορία του παρελθόντος, κειμήλια… Οι εκδηλώσεις που διοργανώνετε έχουν ένα νόημα κατάδικό τους, μαθήματα ζωής για όλους μας.
Η Ιστορία είναι το σχολείο και η άγκυρά μας. Είμαστε πολιτισμικά προϊόντα μίας αλληλουχίας γεγονότων που μας προσδίδουν πλούτο γνώσης και επιλογών. Επίσης είμαστε θραύσματα ενός πολυποίκιλτου υφαντού παραδόσεων που υφαίνουν έναν παγκόσμιο πολιτισμό. Οι επιμέλειες μου είναι πολιτικές για αυτόν ακριβώς τον λόγο. Γιατί δίνουν έμφαση στη μνήμη. Το μέλλον δεν υφίσταται χωρίς το παρελθόν. Είμαι ιστορικός, μην ξεχνάτε. Εδώ να σημειώσω ότι μιλώ για Παγκοσμιότητα σκέψης και όχι Παγκοσμιοποίηση οικονομίας. Η δεύτερη δυστυχώς αναιρεί την πρώτη. «Τα Καϊκια που Πληγώναμε» για παράδειγμα είναι ένα μικρό αποτέλεσμα καταστροφής μίας τέτοιας παράδοσης. Θα ήθελα εδώ να επισημάνω ότι και η δική σας εκδοχή των ερωτήσεων του Προυστ είναι εξαίρετη, ως βέρα ποιήτρια των λέξεων και των εικόνων.
– Covid-19. Πώς ζήσατε αυτό το συμβάν; Εμβολιαστήκατε;
Αυτή είναι μία καμπή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Διακυβεύεται τόσο η υγεία, αλλά άλλο τόσο και η ελευθερία του ανθρώπου. Την παρακολουθώ με μεγάλη σοβαρότητα και χωρίς εύκολες κορώνες. Έχω εμπιστοσύνη στην ιατρική επιστήμη και για αυτό εμβολιάστηκα.
– Και ο πόλεμος προ των πυλών;
Όλη η παγκόσμια πολιτική ιστορία από τις απαρχές του 20ού αιώνα ώς και πριν το πρωινό της 24/2 είναι κυριολεκτικά ένα παιχνίδι RISK. Μία ιστορία εξουσίας, επιβολής και υποδούλωσης. Η ανθρώπινη φύση αγαπά να κατακτά. Η εισβολή της Ρωσίας, μπορεί να είναι το αντίθετο του ουμανισμού, είναι, όμως, αναμενόμενη στις μεγάλες πιέσεις που έχει δεχθεί μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Η αιματηρή διαίρεση της πρώην Γιουγκοσλαβίας μάς θυμίζει για το τι είναι έτοιμοι να κάνουν οι «σύμμαχοι». Ποιοι σύμμαχοι; Την ίδια στιγμή η Ουκρανία διοικείται από φασιστικά τρολ. Τόσο η Αμερική, όσο και η Ευρώπη έχουν επενδύσει αληθινά χρήματα στη Ρωσία. Η Ελλάδα στο πιο κρίσιμο γεωπολιτικό σημείο είναι άβουλη. Ζούμε πραγματικά τα κουλουβάχατα της Ιστορίας. Είναι πολύ νωρίς για την έκβαση. Παρακολουθούμε κάθε στιγμή αυτής της άσχημης κατάστασης.
– Τι διαβάζει η Φαίη Τζανετουλάκου; Πώς διασκεδάζει;
Διαβάζει πολλή ποίηση. Ξαναπιάνει τους Ρομαντικούς του 19ου αιώνα. Και διασκεδάζει με τη χαρά των άλλων.
– Ένα μεγάλο ευχαριστώ γι’ αυτή την ξεχωριστή συζήτηση.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ για την τόσο ζωτική αχτίδα πολιτισμού που μας προσφέρετε.