Τρεισήμισι χρόνια έπειτα από την κυκλοφορία του πρώτου βιβλίου της, που πραγματεύτηκε τις περιπτώσεις των μικτών γάμων χριστιανών και Εβραίων στην πόλη του Βόλου, η Νένα Ζήση εξαργύρωσε τις προφορικές μαρτυρίες που συγκέντρωσε τότε, στο πρώτο της μυθιστόρημα, το οποίο σε λιγότερο από δύο εβδομάδες θα πάρει τη θέση του στις προθήκες των βιβλιοπωλείων. «Στο φως του κίτρινου αστεριού» τιτλοφορείται το δεύτερο κατά σειρά βιβλίο της Βολιώτισσας συγγραφέα και πολιτισμιολόγου, που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Παρουσία». Μέσα στις 300 και πλέον σελίδες του μυθιστορήματος που συνέγραψε η Νένα Ζήση, ξετυλίγεται η ιστορία του Μάκη και της Ιφιγένειας, οι οποίοι βιώνουν έναν έρωτα απαγορευμένο, εξαιτίας του διαφορετικού θεού που πιστεύουν. Λίγο πριν την πτώση της δικτατορίας των συνταγματαρχών, η σύνδεση των δύο νέων εξελίσσεται σε ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο, με τις εικόνες της πόλης του Βόλου από τη δεκαετία του ’70 να κυριαρχούν σε κάθε κεφάλαιο του βιβλίου.
Ο τίτλος της δεύτερης συγγραφικής απόπειρας της κ. Ζήση, η οποία έχει ασχοληθεί επισταμένως με την εβραϊκή κοινότητα του Βόλου, προϊδεάζει τους αναγνώστες για το κάδρο που κινούνται οι πρωταγωνιστές του κοινωνικού μυθιστορήματος που ολοκλήρωσε πριν από λίγους μήνες. Η παραπομπή στο κίτρινο αστέρι που φορούσαν οι Εβραίοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Γερμανών, οι οποίοι τότε επιχείρησαν να παραποιήσουν το άστρο του Δαυίδ, ενός από τα πιο ισχυρά σύμβολα του λαού του Ισραήλ, υποδηλώνει ότι ο ήρωας του νέου βιβλίου έχει εβραϊκή καταγωγή.
«Το δοκίμιο που έγραψα το 2014 βασίστηκε στη μεταπτυχιακή εργασία που εκπόνησα στο Τμήμα Ιστορίας, Ανθρωπολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Το μυθιστόρημα γεννήθηκε από αυτή την ανάγκη, να δημιουργήσω δηλαδή μία ιστορία με τον έρωτα ενός νέου Εβραίου με μία χριστιανοπούλα. Άρχισα να γράφω το καλοκαίρι του 2015 και ολοκλήρωσα το μυθιστόρημα στις αρχές του 2017. Οπωσδήποτε ήταν ένα κίνητρο το πρώτο μου βιβλίο, αφού είχε να κάνει με τις προφορικές μαρτυρίες Εβραίων και χριστιανών, οι οποίοι είχαν τελέσει μικτό γάμο ή διατηρούσαν σοβαρή σχέση στην πόλη του Βόλου. Έτσι ήρθε πολύ αβίαστα αυτή η μυθοπλασία», εξομολογήθηκε η Νένα Ζήση, ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε στο κεντρικό δίδυμο της ιστορίας που έπλασε: «Πρωταγωνιστές είναι δύο νέα παιδιά, που έχουν διαφορετική θρησκεία. Ο λόγος για έναν νεαρό Εβραίο, τον Μάκη και μια 16χρονη χριστιανοπούλα, την Ιφιγένεια. Η πλοκή του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται στις αρχές του 1973».
Η Βολιώτισσα συγγραφέας εξήγησε τον λόγο που επέλεξε τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, τοποθετώντας τη δράση λίγο πριν την πτώση της χούντας. «Σκόπιμα επέλεξα το 1973, αφού ήθελα να καταδείξω και να αποτυπώσω τη συντηρητική κοινωνία του Βόλου εκείνη την εποχή, μέσα από την πολιτική συγκυρία που επικρατούσε πριν από 44 χρόνια. Μιλάμε, άλλωστε, για τον τελευταίο χρόνο πριν πέσει η δικτατορία, που δεν επέτρεπε να αγγίξουν την ελληνική κοινωνία και τη νεολαία ειδικότερα, νεωτερικές ιδέες, όπως συνέβαινε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες», τόνισε η κ. Ζήση και πρόσθεσε: «Από την άλλη πλευρά, έπαιξαν ρόλο και τα προσωπικά μου βιώματα… Εκείνη την εποχή ήμουν μικρή, αλλά έχω πολλές μνήμες από τη δεκαετία του ’70. Το βιβλίο έχει έντονο το άρωμα της νοσταλγίας του Βόλου. Πολλές μικρές, πυκνές εικόνες που πλαισιώνουν τις ιστορίες των υπόλοιπων ηρώων του μυθιστορήματος, όπως π.χ. από την παραλία, την Ερμού, τα μπάνια των Βολιωτών στον Άναυρο, το καράβι «Κύκνος», τα μοδιστράκια και πολλά άλλα. Κάθε κεφάλαιο γράφτηκε έτσι, ώστε να είναι ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο και μία βουτιά σε χρόνια αθωότητας, όπως η παιδική μας ηλικία».
Κάτω από το «Φως του κίτρινου αστεριού», οι παλιότεροι θα έχουν την ευκαιρία να θυμηθούν τον Βόλο όπως ήταν πριν από 40 και πλέον χρόνια: «Φυσικά και ισχύει ετούτο, ενώ θα έχουμε την ευκαιρία να πάμε ακόμη πιο πίσω στον χρόνο. Υπάρχουν κάποιες αφηγήσεις, που αφορούν απώτερες μνήμες, προσωπικές, και ιστορικές. Πάμε ακόμη πιο πίσω από το 1973, παρενθετικά πάντα κι αυτά έχουν λόγο που μπαίνουν. Να μάθουν οι νεότεροι και να θυμηθούν οι παλαιότεροι οδυνηρές μνήμες από το Ολοκαύτωμα, σε αντιδιαστολή άλλων αναμνήσεων, πιο χαλαρών, που προσπαθούν να αποδώσουν την ανεμελιά του έρωτα».
Η Νένα Ζήση με την πένα της συμπλήρωσε το ιστορικό κάδρο με αναφορές στο παρελθόν, ώστε να «φωτίσει» την πορεία της εβραϊκής κοινότητας στον Βόλο. «Κινήθηκα προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά να μη ξεχνάμε ότι μου συνέβη όταν το έγραψα, πως ήταν μία δυσκολία που συνάντησα. Μιλάμε για ένα μυθιστόρημα. Δεν καλείται ο συγγραφέας, εγώ δηλαδή, να αποδώσω όλες τις πτυχές της καθημερινότητας της εβραϊκής μειονότητας στον Βόλο. Είναι ένα μυθιστόρημα κι απλά δίνω τα κομμάτια που θέλω. Και δεν είναι λίγα, είναι τόσα, που να μπορεί να τα παρακολουθήσει ο αναγνώστης, να αισθανθεί, να συγκρίνει το τότε με το τώρα. Γιατί το μυθιστόρημα χωρίζεται σε δύο κομμάτια. Το ένα διαδραματίζεται το 1973 και το άλλο, 40 χρόνια μετά. Οπότε έχουμε εκεί μία σύγκριση που προκύπτει, ο αναγνώστης αισθάνεται τις διαφορές μέσα από το κείμενο και βγάζει τα συμπεράσματά του».
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο έρωτας μεταξύ δύο ανθρώπων με διαφορετικές θρησκείες, ήταν… απαγορευμένος εν έτει 1973, με τη συγγραφέα να καταλήγει: «Τότε ίσχυε αυτό. Το κατέδειξε και η έρευνά μου, η οποία παρουσιάστηκε στο προηγούμενο βιβλίο. Η σχέση δύο ανθρώπων με διαφορετική θρησκεία ήταν μία σχέση ταμπού, γιατί υπήρχε μεγάλος συντηρητισμός στην κοινωνία, ο οποίος επεκτεινόταν και από την πολιτική συγκυρία. Τώρα όλα είναι αλλιώς. Τα ζευγάρια έχουν απελευθερωθεί. Ο έρωτας ξεπερνά τις προκαταλήψεις και δίνει μία ανάσα στους ανθρώπους. Σ’ ένα ερωτευμένο ζευγάρι του σήμερα, ο τρόπος σκέψης του είναι πολύ διαφορετικός από τότε. Και οι αναστολές του περίγυρου κυρίως που θα μπορούσαν να είναι τροχοπέδη, έχουν αμβλυνθεί ή δεν υπάρχουν κιόλας σχεδόν».
* Η παρουσίαση του βιβλίου της Νένας Ζήση θα γίνει από τον Σοροπτιμιστικό Όμιλο Βόλου «Θέτις», στον οποίον είναι μέλος και η ίδια και τις εκδόσεις «Παρουσία», την Τετάρτη 1η Νοεμβρίου και ώρα 19.30 στο κινηματοθέατρο «Αχίλλειον». Την εκδήλωση θα προλογίσει η πρόεδρος της «Θέτιδος» Μίτση Πασιά. Εκτός από τη συγγραφέα, θα μιλήσουν οι Βεατρίκη Σαΐας Μαγρίζου (συγγραφέας από τη Λάρισα) και Αγγελική Νικολάου (φιλόλογος/αρχειονόμος ΓΑΚ Μαγνησίας), ενώ αποσπάσματα θα διαβάζει η ηθοποιός Μπέττυ Νικολέσση.