Οι θρύλοι για την εφευρετικότητα του σπουδαίου εφευρέτη και μαθηματικού Αρχιμήδη ερευνώνται εδώ και αιώνες, με μελετητές να θεωρούν πως είχε καταφέρει να χρησιμοποιήσει καθρέφτες για να βάλει φωτιά σε ρωμαϊκά πλοία πριν από 2.000 χρόνια. Ένας Καναδός μαθητής γυμνασίου, ο Brenden Sener, έκανε την δική του έρευνα και έφτιαξε το δικό του όπλο του Αρχιμήδη, την «ακτίνα του θανάτου» για να διαπιστώσει εάν κάτι τέτοιο ήταν εφικτό.
Ο νεαρός με τα πειράματά του, με θερμικές λάμπες και καθρέφτες δεν κατάφερε να ανάψει κάποια φωτιά αλλά αύξησε σημαντικά τη θερμοκρασία του στόχου.
Τα συμπεράσματα του πειράματος που έκανε ο 13χρονος
Με βάση τα αποτελέσματα της εργασίας του, ο 13χρονος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Αρχιμήδης μπορεί να είχε κάτι στο μυαλό του. «Αν ήταν σε μεγαλύτερη κλίμακα και με μια αρκετά ισχυρή πηγή θερμότητας, θα ήταν σίγουρα εφικτό», δήλωσε στο Business Insider.
Ο Sener ενδιαφέρθηκε για πρώτη φορά για τον σπουδαίο ‘Έλληνα αφού είδε έναν ντοκιμαντέρ με τον Αρχιμήδη. «Λόγω του ότι ο Αρχιμήδης είναι ένας τόσο εκπληκτικός εφευρέτης, αποφάσισα να ερευνήσω περισσότερες εφευρέσεις του», δήλωσε. Τότε ήταν που ενθουσιάστηκε με τη λεγόμενη «ακτίνα θανάτου».
Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας των Συρακουσών μεταξύ 214 και 212 π.Χ., ένας Ρωμαίος στρατηγός, ο Μάρκος Κλαύδιος Μάρκελλος, επιχείρησε να εισβάλει στο νησί της Σικελίας. Ένας ιστορικός του 12ου αιώνα έγραψε ότι «γέρνοντας ένα είδος καθρέφτη προς τον ήλιο», ο Αρχιμήδης «έκαψε ολόκληρο τον ρωμαϊκό στόλο».
Στο πείραμά του, ο 13χρονος χρησιμοποίησε λάμπες θέρμανσης για να αναπαραστήσει τον ήλιο. Μικροί κοίλοι καθρέφτες αντανακλούσαν το φως σε ένα κομμάτι χαρτόνι με ένα “Χ” που σηματοδοτούσε το στόχο.
«Ήταν απλώς μια μικρότερη εκδοχή του. Όσο πιο κοντά μπορούσα να το φέρω στην πραγματική ζωή», λέει το παιδί.
Ένα υπέρυθρο θερμόμετρο μετρούσε την αύξηση της θερμοκρασίας κάθε φορά που ο Sener πρόσθετε έναν καθρέφτη. Με μια λάμπα 100 Watt, το πρώτο κάτοπτρο ζέστανε το στόχο κατά περίπου 46 βαθμούς Φαρενάιτ. Η προσθήκη ενός δεύτερου και ενός τρίτου καθρέφτη αύξησε τη θερμοκρασία κατά 38 έως 40 βαθμούς, ενώ ο τέταρτος καθρέφτης την αύξησε κατά 50 βαθμούς στους 128 βαθμούς Φαρενάιτ.
Ο Sener υπέθεσε ότι η ακτίνα θανάτου του Αρχιμήδη μπορεί να υπήρξε και να έκανε όσα λένε οι μύθοι, αν είχε χρησιμοποιήσει περισσότερα κάτοπτρα και μια πιο θερμή πηγή.
Αιώνιες διαφωνίες για το εάν υπήρξε η ασπίδα του θανάτου
Πολλοί άλλοι έχουν προσπαθήσει να αναδημιουργήσουν την ακτίνα θανάτου με διαφορετικά επίπεδα επιτυχίας.
Η τηλεοπτική εκπομπή “Mythbusters” ασχολήθηκε τρεις φορές με την ακτίνα θανάτου του Αρχιμήδη και δεν κατάφερε ποτέ να την κάνει να λειτουργήσει. Το 2005, ένας καθηγητής του ΜΙΤ πυροδότησε ένα ξύλινο σκάφος με την τεχνική, αλλά σε δεύτερη προσπάθεια απέτυχε.
Ακολούθησαν και άλλα πειράματα χωρίς αποτελέσματα και υπήρξαν συμπεράσματα πως η ακτίνα του θανάτου ήταν ένας μύθος.
Ωστόσο, το 1973, ένας μηχανικός, ο Ιωάννης Σακκάς, κατέληξε στο συμπέρασμα πως η ιστορία ήταν αληθοφανής, αφού χρησιμοποίησε καθρέφτες με μπρούντζινη επίστρωση για να βάλει φωτιά σε ξύλο καλυμμένο με πίσσα, μέσα σε λίγα λεπτά.
Αλλά όπως επεσήμανε ο Sener, τα κινούμενα σκάφη είναι πολύ πιο δύσκολοι στόχοι. Η νεφοκάλυψη, η απόσταση από την ακτή και η υγρασία του ξύλου θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα της τεχνικής.
Οι επιστήμονες και οι ιστορικοί έχουν επισημάνει ότι ο Αρχιμήδης είχε άλλα όπλα στη διάθεσή του που ήταν λιγότερο επιδέξια και λιγότερο αποδοτικά. Κάποιοι πρότειναν κανόνια ατμού ή εμπρηστικά μείγματα ως τρόπους για την πυρπόληση των πλοίων των Ρωμαίων.
Οι Έλληνες μπορεί επίσης να χρησιμοποίησαν καθρέφτες για να θαμπώσουν τους ναυτικούς. Οι αντανακλαστικές επιφάνειες και τα πύρινα σκάφη ενδεχομένως να δημιούργησαν τον μύθο γύρω από την ακτίνα θανάτου.
Πάντως, ότι και αν είχε κάνει τελικά ο Αρχιμήδης, ο Sener χάρης το ενδιαφέρον του για την επιστήμη και την τεχνολογία, κέρδισε βραβείο από τη Δημόσια Βιβλιοθήκη του Λονδίνου. «Το εκτίμησα πραγματικά αυτό», λέει ο 13χρονος.
Πηγή: Έθνος