Ένα «αλμυρό» μουσείο στην καρδιά της Πολωνίας

Της Αναστασίας Βελέντζα

Το φημισμένο αλατωρυχείο της Βιελίτσκα (Wieliczka Salt Mine) περιλαμβάνει μια ολόκληρη πόλη από αλάτι, κάτω από το έδαφος. Από βιομηχανικό εργοστάσιο έχει γίνει παγκοσμίου φήμης τουριστικό αξιοθέατο, χώρο ασυνήθιστων εκδηλώσεων, αλλά και σε κέντρο υγείας.
Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, ιδρύθηκε τον 13ο αιώνα και αποτελεί το δεύτερο σε αρχαιότητα αλατωρυχείο της Ευρώπης. Το 1119, γίνεται για πρώτη φορά αναφορά στον «λευκό χρυσό» της περιοχής. Η εξόρυξη και εμπορία αλατιού είχε στρατηγική σημασία καθώς Πολωνοί βασιλιάδες και πρίγκιπες το εκμεταλλεύτηκαν ως μονοπώλιο. Όλα τα κέρδη από την παραγωγή και πώληση του αλατιού διοχετεύονταν στο βασιλικό ταμείο για να ανεγείρουν κάστρα, εκκλησίες και άλλα κτίσματα. Η εξόρυξη του αλατιού γινόταν συνεχώς από τους μεσαιωνικούς χρόνους και συγκεκριμένα από το 1290 μέχρι το 1996, όταν αναγκαστικά σταμάτησε η παραγωγή του, λόγω εξάντλησης των αποθεμάτων άλατος, αλλά και των συχνών πλημμυρών στις υπόγειες στοές της Πολωνίας.

Το αλατωρυχείο της Βιελίτσκα αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα ανάπλασης, καθώς με τη λήξη της εκμετάλλευσής του, άρχισε να αλλάζει μορφή κι από αλατωρυχείο μετατράπηκε σε μουσείο. Έτσι από το 1995 ξεκίνησε μια νέα περίοδος δραστηριότητας του ορυχείου, με επίκεντρο τον τουρισμό, την αναψυχή και την υγεία.
Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν στους χώρους του αλατωρυχείου και να ακολουθήσουν μια τουριστική διαδρομή μήκους 2 χιλιομέτρων, να περιπλανηθούν σε έναν χώρο τέχνης, αποτελούμενο από αγάλματα από αλάτι που αναπαριστούν τη ζωή στο ορυχείο όταν αυτό ήταν σε λειτουργία. Τα γλυπτά από αλάτι έχουν δημιουργηθεί από παλιούς εργάτες του ορυχείου και κοσμούν το εσωτερικό του Μουσείου του Αλατωρυχείου, προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα.

Τα αξιοθέατά του περιλαμβάνουν τα φρεάτια και τα δαιδαλώδη περάσματα, εκθέσεις ιστορικής τεχνολογίας εξόρυξης αλατιού, παρεκκλήσια και πολλά αγάλματα που σκαλίστηκαν από ανθρακωρύχους και πιο πρόσφατα γλυπτά σύγχρονων καλλιτεχνών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί «Ο Μυστικός Δείπνος» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Υπάρχουν, χώροι δεξιώσεων, αθλητικό γήπεδο κατάστημα με σουβενίρ, εστιατόριο και μια αίθουσα δεξιώσεων που χρησιμοποιείται για ιδιωτικές εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένων γάμων. Μάλιστα, σε αρκετά σημεία του ορυχείου έχουν σχηματιστεί και υπόγειες λίμνες που κάνουν την περιήγηση στον χώρο ακόμα πιο μαγευτική.

Στο εσωτερικό του αλατωρυχείου έχει κατασκευαστεί ένας καθεδρικός ναός διαστάσεων 54 μ. επί 17 μ. που είναι γνωστό ως το «Παρεκκλήσιο της Ευλογημένης Κίνγκα». Για να κατασκευαστεί ο ναός χρειάστηκαν περίπου 30 χρόνια και 20.000 τόνοι συμπαγούς αλατιού.
Το ορυχείο παρέχει και θεραπευτικό κέντρο, καθώς το αλάτι είναι γνωστό για τις ευεργετικές του ιδιότητες. Το θέρετρο Wieliczka Salt Mine Health Resort ειδικεύεται στην πρόληψη και θεραπεία ασθενειών του αναπνευστικού συστήματος, χρησιμοποιώντας τα μοναδικά χαρακτηριστικά του υπόγειου μικροκλίματος. Είναι η μόνη εγκατάσταση στην Πολωνία όπου η θεραπεία του βρογχικού άσθματος και η αποκατάσταση του αναπνευστικού συστήματος γίνεται με θεραπείες που βασίζονται σε φυσική άλμη από το κοίτασμα του αλατιού, που βρίσκεται σε βάθος 255 m.

Το πραγματικά εντυπωσιακό με αυτό το αλατωρυχείο είναι ότι οι χιλιάδες εργάτες που πέρασαν από αυτό ανά τους αιώνες λειτουργίας του, φρόντισαν να αφήσουν ανεξίτηλα στον χρόνο τα σημάδια τους μετατρέποντας τον χώρο σε ένα αληθινό έργο τέχνης.
Το Αλατωρυχείο της Βιελίτσκα είναι τόσο μεγάλο που εκτείνεται σε εννέα υπόγεια επίπεδα και φθάνει σε βάθος μέχρι τα 327 μέτρα με περισσότερες από 2.040 αίθουσες και 300 χλμ. στοές.

Υπάγεται στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της UNESCO από το 1978, καθώς είναι ένα από τα πολυτιμότερα μνημεία της Πολωνίας και ένα από τα αρχαιότερα και πιο εντυπωσιακά αλατωρυχεία σε όλο τον κόσμο.