Διεθνές Κέντρο Κεραμικής Οικογένειας Βασιλείου Ανετόπουλου

Του
Βαγγέλη Ανετόπουλου

Την οικογένεια Βασιλείου Ανετόπουλου τη βρίσκουμε το έτος 1790 στην Απείρανθο της Νάξου. Οι ρίζες της προέρχονται από τα Σφακιά της Κρήτης. Ήλθε στη Νάξο με πολλές άλλες οικογένειες. Στο βάθος των χρόνων είχε χαθεί το πραγματικό της επίθετο και είχε επικρατήσει το παρατσούκλι Λείψανος (ως κύριο επίθετο).
Η οικογένεια είχε ως επάγγελμα την αγγειοπλαστική που μεταφέρθηκε από γενιά σε γενιά στην οικογένεια μέχρι σήμερα (2024).
Το 1883 ο Βασίλειος Λείψανος για τρία χρόνια εξειδικεύτηκε στην παραγωγή των νεοκλασικών κεραμικών σε εργαστήριο στην Αθήνα. Το 1885 έρχεται στον Βόλο και δημιουργεί το πρώτο εργαστήριο Αγγειοπλαστικής στη Θεσσαλία μετά την απελευθέρωσή της το 1881. Το εργαστήριο ήταν ακριβώς απέναντι από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό, εκεί που είναι το σημερινό κτίριο του ΙΚΑ. Ήταν ένα οικοδομικό τετράγωνο με διώροφη κατοικία. Στον Βόλο άλλαξε το επίθετό του από Λείψανος σε Ανετόπουλος, μοναδικό στην Ελλάδα.
Παντρεύτηκε και έκανε έξι παιδιά, τα τρία αγόρια. Από αυτά τα δύο έγιναν αγγειοπλάστες. Ο πρωτότοκος Μιχάλης Ανετόπουλος και πατέρας μου, συνέχισε το εργαστήριο, ενώ ο αδερφός του Κωνσταντίνος Ανετόπουλος άνοιξε δικό του εργαστήριο Αγγειοπλαστικής στον Βόλο, οδός Λαρίσης 115. Ο Μιχάλης Ανετόπουλος παντρεύτηκε δύο φορές, λόγω χηρείας, και από τα πέντε αγόρια που του έμειναν τα τέσσερα γίναμε αγγειοπλάστες.
Ο μεγάλος, Βασίλης Ανετόπουλος, παντρεύτηκε στην Καρδίτσα και δημιούργησε εκεί το δικό του εργαστήριο αγγειοπλαστικής.
Ο Γιάννης Ανετόπουλος παντρεύτηκε και αυτός στις Μηλιές Βόλου και έστησε εκεί το δικό του εργαστήριο αγγειοπλαστικής. Δυστυχώς το 1945 επιστρατεύθηκε ως έφεδρος και σκοτώθηκε στην Αθήνα.
Ο Βαγγέλης και ο Νίκος, τα δύο μικρότερα παιδιά του, συνεχίσαμε το εργαστήριο του πατέρα μας Μιχάλη, που πέθανε νέος σε ηλικία 63 ετών. Μέχρι το 1974 τα δύο αδέλφια είχαμε δημιουργήσει μια βιομηχανία πλινθοκεραμοποιίας στον Βόλο με 50 εργαζομένους, μια βιομηχανία αδρανών υλικών πάνω από τη Νέα Ιωνία Βόλου με 10 εργαζομένους και μία βιοτεχνία αγγειοπλαστικής με σύγχρονα μέσα και εξαγωγές στη Λάρισα. Από το 1974 η συνεργασία των δύο αδερφών διεκόπη και ο Νικόλαος Ανετόπουλος κράτησε το εργοστάσιο αγγειοπλαστικής στη Λάρισα και ο Βαγγέλης Ανετόπουλος το εργαστήριο αγγειοπλαστικής στον Βόλο. Από τις δύο άλλες επιχειρήσεις, το λατομείο έκλεισε για περιβαλλοντολογικούς λόγους και το πλινθοκεραμοποιείο έκλεισε μαζί με τις άλλες δύο πλινθοκεραμοποιίες του Βόλου λόγω έλλειψης πρώτης ύλης, δηλαδή του κατάλληλου χώματος που έπαιρναν από την περιοχή του Διμηνίου.
Εγώ ο Βαγγέλης παντρεύτηκα και απέκτησα δύο παιδιά που ασχολούνται με την αγγειοπλαστική. Εκτός της αγγειοπλαστικής, που δεν διέκοψα ποτέ μέχρι σήμερα, ασχολήθηκα και με το εμπόριο. Επίσης όλα τα χρόνια της επαγγελματικής μου ζωής ασχολήθηκα με τον συνδικαλισμό ως πρόεδρος και αντιπρόεδρος στο Σωματείο Αγγειοπλαστικής Μαγνησίας, στην Ομοσπονδία Βιοτεχνικών Σωματείων Μαγνησίας στο Επιμελητήριο Μαγνησίας, στις επαγγελματικές σχολές του Επιμελητηρίου.
Το 1988 βγήκα στη σύνταξη. Με την οικογένειά μου αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μια μη κερδοσκοπική εταιρία με στόχο την πρόοδο της όμορφης τέχνης του πηλού, που η οικογένεια διακονεί για 230 χρόνια χωρίς διακοπή. Έτσι αγοράστηκε ο κατάλληλος χώρος στο Μαλάκι – Πηλίου του Βόλου, 4000 τ.μ. Στον χώρο αυτόν κτίστηκε ημιτριώροφη οικοδομή κατά παρέκκλιση 600 τ.μ. σε ρυθμό πηλιορείτικο.
Σε αυτό τον χώρο σήμερα λειτουργούν ένα σύγχρονο εργαστήριο κεραμικής με παραγωγή λαϊκής, αλλά και σύγχρονης κεραμικής, αίθουσα 60 θέσεων καθημένων με οπτικοακουστικά μέσα, όπου γίνονται μαθήματα, συνέδρια – διαλέξεις κ.λπ. Υπάρχει μεγάλη αίθουσα έκθεσης των έτοιμων προϊόντων, υπάρχει εκθεσιακός χώρος με εκθέματα παλαιών κεραμικών από το 1800 έως 1950, τα οποία προέρχονται από όλη την Ελλάδα. Υπάρχει και άλλος εκθεσιακός χώρος με έργα σύγχρονης παγκόσμιας κεραμικής. Όλα τα έργα αυτά της σύγχρονης κεραμικής δημιουργήθηκαν εδώ στις εγκαταστάσεις μας από τους καλλιτέχνες που λάμβαναν μέρος στα διεθνή συμπόσια κεραμικής που πραγματοποιούμε από το 2003 μέχρι σήμερα. Έτσι υπάρχουν στο μουσείο έργα κεραμικής μεγάλων καλλιτεχνών από την Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Αμερική, Κορέα, Ουζμπεκιστάν, Κύπρο, Ρουμανία, Βουλγαρία, Τσεχία κ.ά.
Στον εμπρόσθιο χώρο της οικοδομής υπάρχει εκθεσιακός χώρος με καλλιτεχνικά κεραμικά. Επίσης στεγάζει και τη συλλογή από καλούπια (μήτρες) γύψινες για παραγωγή νεοκλασικών κεραμικών του Βασίλη Ανετόπουλου από το έτος 1885.
Στον πίσω ελεύθερο χώρο λειτουργεί πλήρως ένα εργαστήριο αντίγραφο του 5ου π.Χ. αιώνος, όπου παράγουμε μελανόμορφα και ερυθρόμορφα κεραμικά. Δίπλα υπάρχει υπαίθριο αμφιθέατρο 60 θέσεων, όπου γίνονται τα μαθήματα αρχαίας κεραμικής. Επίσης υπάρχει διαμορφωμένος κατάλληλα υπαίθριος χώρος, όπου γίνονται οι διεθνείς εκθέσεις κεραμικής.
Τέλος υπάρχει και μικρός ναός του Αγίου Σπυρίδωνος, προστάτη των αγγειοπλαστών.
Πριν γίνουν οι αλλαγές στους Δήμους της Ελλάδας ο χώρος του Διεθνούς Κέντρου Κεραμικής υπαγόταν στον Δήμο Αρτέμιδας με έδρα το χωριό Άνω Λεχώνια Βόλου. Με τις αλλαγές διαλύθηκε ο Δήμος Αρτέμιδας και πλέον ανήκει στον Δήμο Βόλου. Προ της αλλαγής το Διεθνές Κέντρο Κεραμικής Ανετόπουλου είχε δημιουργήσει μια πρόταση ολοκληρωμένη για τη δημιουργία ενός μεγάλου διεθνούς κέντρου πολιτισμού στην περιοχή μας. Η μελέτη προέβλεπε έναν χώρο 70.000 τ.μ. ιδιοκτησίας του Δήμου, που ήταν και το μετοχικό κεφάλαιο, ο οποίος θα ρυμοτομούνταν και θα χτιζόταν 1.500 τετραγωνικά μέτρα με πολλά κτίρια για τους σκοπούς του κέντρου, όπως εργαστήρια κεραμικής – ζωγραφικής, μουσείου, αμφιθεάτρου, ξενώνα, εκθεσιακός χώρος κ.λπ. Η πρόταση έγινε δεκτή και επικυρώθηκε από το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αρτέμιδας. Δυστυχώς το 2011 η αλλαγή των δήμων μάς πρόλαβε και έτσι ματαιώθηκε αυτή η πολύ μεγάλη πολιτιστική εγκατάσταση που θα άλλαζε την περιοχή.
Πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Κεραμικής είναι ο Βαγγέλης Ανετόπουλος. Στις ίδιες εγκαταστάσεις είναι η έδρα και τα γραφεία της Ακαδημίας Αρχαίας και Σύγχρονης Ελληνικής Κεραμικής, που ιδρύθηκε το 2021 ιδρυτικά μέλη είναι κεραμίστες – καλλιτέχνες, καθηγητές πανεπιστημίων – αρχαιολόγοι. Είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με στόχο την πρόοδο της κεραμικής τέχνης. Ο πρόεδρός της είναι ο Βαγγέλης Ανετόπουλος. Από κοινού οι δύο οργανισμοί το 2023 οργάνωσαν διαδικτυακή εκδήλωση για τα 200 χρόνια από την ελληνική Επανάσταση και έλαβαν μέρος στην εκδήλωση για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή που έγινε στο Πανεπιστήμιο Πίτσμπουργκ της Αμερικής διαδικτυακά με ομιλία του Βαγγέλη Ανετόπουλου.
Για το έτος 2024 θα πραγματοποιήσουμε στον χώρο μας α) διήμερο συνέδριο με θέμα «Θεσσαλία η κεραμική από το 7000 π.Χ. μέχρι σήμερα – Ιστορία – Πολιτισμός» με 16 εισηγητές και β) Πανελλήνιο Συμπόσιο σύγχρονης κεραμικής με πολλούς καλλιτέχνες κεραμίστες. Συνδιοργανωτές στις εκδηλώσεις είναι η Αντιπεριφέρεια Μαγνησίας, ο Δήμος Βόλου, η Μαγνήτων Κιβωτός της Μητροπόλεως Δημητριάδος και το Επιμελητήριο Μαγνησίας.
Για τα έτη 2024-2025 θα λειτουργήσει σχολή κεραμικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας βάσει του προγράμματος του υπουργείου Πολιτισμού που έχει ενταχθεί το Διεθνές Κέντρο Κεραμικής.
Τελικός στόχος και επιθυμία της Οικογένειας Ανετόπουλου είναι η όλη αυτή υποδομή, μοναδική στην Ελλάδα, να γίνει κρατική Σχολή Κεραμικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με δεδομένο ότι παρόμοια σχολή δεν υπάρχει στη χώρα. Αυτός είναι και ο λόγος της αποστολής του βιογραφικού αυτού σημειώματος και ζητώ τη δική σας συμβολή.
Διεθνές Κέντρο Κεραμικής Οικογένειας Βασιλείου Ανετόπουλου, τηλ. 2428093042, e-mail: vagelisanetopoulos@gmail/.