Στο 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Πολεοδομίας Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης που διεξάγεται στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στον Βόλο από την Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου, παρουσιάστηκε η επιστημονική εργασία των Α. Πατρινού (βιβλιοθηκονόμος, με μεταπτυχιακό δίπλωμα στον «Σχεδιασμό και Ανάπτυξη Τουρισμού και Πολιτισμού») και Ν. Καραχάλη (επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικής και Διοίκησης Τουρισμού του Πανεπιστήμιο Αιγαίου) με τίτλο «Χαρτογράφηση δημιουργικών και πολιτιστικών βιομηχανιών και η λειτουργία του τοπικού δικτύου Μagnet Community στην περιοχή του Βόλου».
Η σχετική εισήγηση έγινε από την κ. Μίνα Πατρινού που εργάζεται στο παράρτημα του Ιστορικού Αρχείου της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η εργασία βασίστηκε σε έρευνα που έγινε στα πλαίσια μεταπτυχιακής διατριβής της κ. Πατρινού που περιελάμβανε τη χαρτογράφηση συγκεντρώσεων (cluster) των Κλάδων Πολιτισμού και Δημιουργικότητας (ΚΠΔ) στην ιστορική συνοικία των Παλαιών Βόλου. Ο όρος ΚΠΔ αναφέρεται και ως Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες (ΠΔΒ) και αναφέρεται σε επιχειρήσεις και φορείς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα που ασκούν μια ευρύτατη γκάμα πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Ενδεικτικά περιλαμβάνουν: Κατασκευές και χειροτεχνίες, πωλήσεις βιβλίων, μουσικές εκδόσεις, εκδόσεις (βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών), παραγωγή λογισμικών, οπτικοακουστικά έργα (κινηματογράφος, μουσική, φωτογραφία), τηλεόραση, ραδιόφωνο και επικοινωνία, αρχιτεκτονική, διαφήμιση, ειδικευμένο σχέδιο, τέχνες και διασκέδαση (χορός, θέατρο, εικαστικά, εκμετάλλευση αιθουσών θεαμάτων), βιβλιοθήκες και μουσεία.
Η δικτύωση και η σχέση με την ταυτότητα των Παλαιών
Σύμφωνα με την εργασία, οι πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες, οι συγκεντρώσεις και η ανάπτυξή τους στο αστικό περιβάλλον έχουν μελετηθεί συστηματικά από αρκετούς ερευνητές τα τελευταία χρόνια. Με χρήση του εργαλείου των ποιοτικών ημι-δομημένων συνεντεύξεων, διαπιστώθηκε ότι το cluster των Παλαιών αποτελείτο από κυρίως δύο βασικές κατηγορίες, αυτή των βιβλιοθηκών και μουσείων, όπου οι φορείς ανήκαν κατά 75% στον Δημόσιο τομέα, και την κατηγορία τέχνες και διασκέδαση που αφορούσε αποκλειστικά ιδιωτικές επιχειρήσεις. Εξετάστηκαν οι λόγοι εγκατάστασης στην περιοχή, τα χαρακτηριστικά της συγκέντρωσης των επιχειρήσεων και φορέων, οι προοπτικές εξέλιξης και ανάπτυξης, η δικτύωσή τους και η σχέση τους με την ταυτότητα των Παλαιών. Διαπιστώθηκε ότι η ιστορική αξία της περιοχής, η ιδιαιτερότητα και η «αύρα» της αποτέλεσαν ουσιαστικούς παράγοντες εγκατάστασής των φορέων και επιχειρήσεων στα Παλαιά. Τις ιδιωτικές επιχειρήσεις προβλημάτιζε ιδιαίτερα η μελλοντική βιωσιμότητα, σε αντίθεση με τους φορείς του Δημοσίου που είχαν εξασφαλισμένη χρηματοδότηση. Η παραπάνω ανησυχία εντάθηκε από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Οι επιχειρήσεις και οι φορείς της περιοχής εξέφρασαν επιθυμία συμμετοχής σε δράσεις συνεργασίας με την τοπική αυτοδιοίκηση. Εντοπίστηκαν διαφορετικές χρήσεις των χώρων μέσα στη μέρα, ενώ οι επισκέψεις το πρωί-απόγευμα αφορούσαν στους φορείς πολιτισμού και το βράδυ τις επιχειρήσεις εστίασης και αναψυχής. Ως θετικό σημείο, αναγνωρίστηκε η εγγύτητα της περιοχής με τους κεντρικούς σταθμούς των μέσων μαζικής μεταφοράς της πόλης (ΚΤΕΛ, ΟΣΕ, Λιμάνι). Αν και παρατηρήθηκε ότι ορισμένοι φορείς και επιχειρήσεις των Παλαιών είχαν ήδη αναπτύξει μεταξύ τους συνεργασίες, κοινό σημείο όλων ήταν η σπουδαιότητα της δημιουργίας ενός οργανωμένου δικτύου συνεργασίας που θα είχε τον ρόλο συντονιστή σε περαιτέρω συνεργατικές δράσεις με στόχο την ανάπτυξη της περιοχής.
Δημιουργία δικτύου
Με βάση τα παραπάνω αποτελέσματα, δημιουργήθηκε στα τέλη του 2020 το MAGNet Community, ένα νέο δίκτυο με σκοπό τη «συνεργασία, προώθηση και ανταλλαγή πείρας και γνώσεων μεταξύ ατόμων, δημόσιων και ιδιωτικών επιχειρήσεων, οργανώσεων, οργανισμών και φορέων με έμφαση στους τομείς του πολιτισμού, των τεχνών και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας» σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Στόχος της παρούσης εργασίας είναι η μελέτη του ρόλου της χαρτογράφησης των ΠΔΒ στην περιοχή των Παλαιών, για τη δημιουργία και λειτουργία του MAGNET Community. Το ίδιο το δίκτυο επιθυμεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης και σύνδεσης μεταξύ ατόμων, ομάδων και φορέων πολιτιστικών δραστηριοτήτων που έχουν κοινό σημείο αναφοράς τη Μαγνησία, υποστηρίζοντας συνέργειες, θεματικές συνεργασίες, καλλιτεχνικά, χρήση νέων τεχνολογιών στον πολιτισμό, δράσεις εκπαίδευσης και καινοτομίας και την ενδυνάμωση των ικανοτήτων των μελών του, με γνώμονα τις ανθρώπινες αξίες.
Στο προσεχές χρονικό διάστημα θα αρχίσει να απευθύνεται με προσκλήσεις προς άτομα ή φορείς που η δραστηριότητά τους εμπίπτει στην κατηγορία των ΠΔΒ και βρίσκονται ή έχουν σχέση με την ευρύτερη περιοχή της Μαγνησίας. Για περισσότερες πληροφορίες μπορεί κάποιος να επισκεφτεί την ιστοσελίδα του δικτύου (https://www.magnet.community/) ή να απευθυνθεί στο [email protected].