Του
ΑΝΤΩΝΗ ΠΟΛΙΤΗ
Μέλους Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής
ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής,
κοινωνικού επιστήμονα
– οικονομολόγου
Ολοκληρώθηκε μόλις το βασικό σκέλος των πανελλαδικών εξετάσεων. Απομένουν πλέον τα ειδικά μαθήματα. Χιλιάδες μαθήτριες και μαθητές δοκιμάστηκαν και αξίζουν συγχαρητήρια για την επίπονη προσπάθειά τους, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Μπορούν άραγε όλα αυτά τα παιδιά, που αποτελούν ελπίδα για το μέλλον της χώρας μας, εφόσον επιτύχουν στη βαθμολογία, να σπουδάσουν στο Τμήμα και στο Πανεπιστήμιο που επιθυμούν; Θα είχε ενδιαφέρον να διερευνηθεί το ποσοστό όσων συμπληρώσουν το μηχανογραφικό τους δελτίο σύμφωνα με τις προσδοκίες και τις δυνατότητές τους και όσων το υποβάλλουν εναρμονισμένο αποκλειστικά με το οικονομικό επίπεδο της οικογένειάς τους, έχοντας ως κυριότερο κριτήριο να σπουδάσουν στον τόπο μόνιμης κατοικίας ή τουλάχιστον σε πόλη διαμονής στενού οικογενειακού περιβάλλοντος, όπως παππούδες-γιαγιάδες, ώστε να αποφευχθεί πρόσθετο στεγαστικό κόστος.
Μπορούν άραγε σήμερα όλοι οι γονείς να στηρίξουν τα παιδιά τους για οποιοδήποτε προορισμό σπουδών, ειδικά αν έχουν ένα ή δύο ακόμα παιδιά, που σπουδάζουν ήδη σε άλλες πόλεις ή παιδιά λίγο μικρότερα με πολυδάπανες προετοιμασίες στα φροντιστήρια; Ειδικά για διαμένοντες στα νησιά ή στα χωριά μας, τα δεδομένα είναι δυσμενέστερα, διότι εκεί συνήθως δεν υπάρχει ούτε ένα Τμήμα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Σε κάθε περίπτωση, η οικονομική επιβάρυνση για σπουδές σε τόπο εκτός οικογενειακής εγκατάστασης, υπολογίζεται από 700 ως 1.000 ευρώ ανά μήνα, δεδομένου του υψηλού κόστους ενοικίασης κατοικίας. Πώς άραγε η ήδη οικονομικά επιβαρυμένη οικογένεια, από την ακρίβεια σε βασικά αγαθά, από την ενεργειακή κρίση ή και από την αύξηση επιτοκίων δανεισμού, θα «στήσει» ένα επιπλέον νοικοκυριό για το παιδί της;
Η ακριβότερη στέγαση στην Ευρώπη καταγράφεται στην Ελλάδα, κόστος που αυξάνεται συνεχώς και ειδικά τα ενοίκια, για μια σειρά λόγων, με την εξέλιξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb) να αποτελεί βασικότατο. Υπάρχουν περιοχές που το ποσοστό κατοικιών προς βραχυχρόνια μίσθωση ξεπερνά το 90% σε σχέση με το σύνολο των κατοικιών προς μίσθωση γενικότερα, μακροχρόνια ή βραχυχρόνια. Το 2016, το 84,6% ενοικιαστών κατοικίας, δαπανούσε ήδη περισσότερο από 40% του ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος για στέγαση, όταν ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχονταν στο 28%. Πλέον σε αρκετές περιπτώσεις, ένας ολόκληρος μισθός καταναλώνεται απευθείας στο κόστος στέγασης. Τα ενοίκια έχουν αυξηθεί πάνω από 30% τη τελευταία πενταετία. Δυστυχώς δεν προβλέπεται αποκλιμάκωση. Το 2023 η αύξηση θα ανέλθει μεταξύ 3-7%, σύμφωνα με στοιχεία ελληνικών τραπεζών, ενώ αυξήσεις προβλέπεται να συνεχίζονται τουλάχιστον μέχρι το 2026. Γενικότερα, το 1/3 των Ελλήνων δαπανά το 40% του εισοδήματός του για έξοδα σχετικά με τη στέγαση, ενώ 48% των ενοικιαστών δυσκολεύεται ή αδυνατεί να πληρώσει το ενοίκιο, μιας και οι φτωχότεροι συμπολίτες μας είναι αυτοί που αδυνατούν να αποκτήσουν ιδιόκτητη κατοικία ή πρόσβαση σε στεγαστικό δάνειο.
Επίσης, οι κλίνες σε φοιτητικές εστίες είναι ελάχιστες. Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία του Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης, μόλις 13.000 κλίνες διατίθενται, πολλές εκ των οποίων βρίσκονται σε κτίρια υποβαθμισμένα. Καλύπτεται λιγότερο του 3% συγκριτικά με τους 460.000 ενεργούς-ες φοιτητές και φοιτήτριες. Τραγικότερο επίσης είναι ότι 2.700 αιτήσεις στέγασης σε φοιτητικές εστίες, δεν ικανοποιήθηκαν κατά το έτος 2022-23 παρότι πληρούνταν όλα τα κριτήρια, λόγω έλλειψης χώρων.
Γενικότερα όμως, το κόστος στέγασης επηρεάζει το δημογραφικό, τη δυνατότητα σπουδών και εξέλιξης, αλλά και τη λειτουργία σχολείων και κέντρων υγείας, αφού ειδικά τουριστικές περιοχές έχουν υψηλότερο κόστος εγκατάστασης χαμηλόμισθων επιστημόνων. Το υψηλό κόστος στέγασης είναι σε πολλές περιπτώσεις αποτρεπτικό ακόμα και για δημιουργία οικογένειας.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, οι πραγματικοί μισθοί σημειώνουν μείωση κατά 7%, ενώ παράλληλα ο ελληνικός λαός κατέχει πλέον τη δεύτερη χειρότερη θέση σε ιδιωτικές δαπάνες υγείας, από τη τρίτη χειρότερη θέση πριν λίγο καιρό.
Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι απαιτείται μια άλλη πολιτική από αυτή που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια, από τις κυβερνήσεις Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προηγουμένως, σε μια σειρά ανελαστικών δαπανών, όπως είναι η στέγαση. Η Νέα Δημοκρατία λειτούργησε περίπου ως χρηματομεσιτικό γραφείο, με το πρόγραμμα δανείων αγοράς κατοικίας από νέους, που ακόμα και αν εγκριθούν δεν επαρκούν να καλύψουν το συνολικό κόστος.
Σήμερα, είναι ξανά η παράταξη της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, αναγεννημένο και ανανεωμένο, που θέτει 12 προγραμματικές προτεραιότητες, μεταξύ των οποίων η Επένδυση στη Παιδεία, και οι Ενέργειες ώστε οι Νέοι της πατρίδας μας να βρεθούν στη Πρώτη Γραμμή, με 50+ επί μέρους κοστολογημένες προτάσεις κοινωνικής δικαιοσύνης όπως:
•Δημιουργία δεξαμενής 150.000 κοινωνικών κατοικιών, που θα διατίθενται με χαμηλό ενοίκιο σε νέους, μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ή από τη παροχή φορολογικών κινήτρων σε ιδιοκτήτες για αξιοποίηση μη χρησιμοποιούμενων κατοικιών αλλά και
•Κατασκευή νέων ποιοτικών φοιτητικών εστιών,
δημιουργώντας θεσμικό πλαίσιο μείωσης του στεγαστικού κόστους και ελπίδα για τους πολλούς, όχι μόνο για τους λίγους. Η Απόφαση Αλλαγής μοντέλου είναι εφαρμόσιμη και ρεαλιστική, ώστε η νέα γενιά να προχωρήσει τη ζωή της όπως την ονειρεύεται.
Στις 25 Ιουνίου λοιπόν, παίρνουμε όλοι μαζί αυτή την Απόφαση με συμμετοχή και ψήφο στο ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής.