Του
Αντώνη Πολίτη*
Μέσα στην εβδομάδα που πέρασε, η βενζίνη έπιασε πάλι νέα ρεκόρ. Μάλιστα από τη Δευτέρα μέχρι την Παρασκευή παρατηρήθηκε νέα αύξηση. Η μέση τιμή στην Ελλάδα είναι 1,865 ευρώ/λίτρο (με στοιχεία: 14.02.2022). Παράλληλα, οι αυξήσεις στις τιμές βασικών τροφίμων είναι σαν να ανταγωνίζονται το ποσοστό αύξησης με τα καύσιμα, το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα, το οποίο στην Ελλάδα αυξήθηκε το 2021 κατά 5,4 φορές, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 3,4 φορές. Όλα τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις στενάζουν. Οι αγρότες, που ήδη έχουν ξεκινήσει τη νέα καλλιεργητική περίοδο, είναι σε μεγάλη ανησυχία για το πώς θα καταφέρουν να φτάσουν στην επόμενη συγκομιδή, με τα κόστη των αγροεφοδίων να έχουν αυξηθεί επίσης στο κατακόρυφο. Συγκρίνοντας την πατρίδα μας με αντίστοιχα ευρωπαϊκά δεδομένα, η κατάσταση είναι απογοητευτική και ας φωνασκεί ο υπουργός Ανάπτυξης «να μη μιζεριάζουμε γιατί κάνει κακό στη χώρα», και ας λέει ο πρωθυπουργός ότι έχουμε «καταπληκτική ποιότητα ζωής». Ειδικά στη βενζίνη η Ελλάδα καταγράφει από τις πιο υψηλές τιμές στην Ευρώπη.
Ίδια περίπου είναι η εικόνα και στο πετρέλαιο κίνησης. Ακολουθεί επίσης τον δρόμο της ανόδου και το πετρέλαιο θέρμανσης. Έχει αξία να αναφερθεί ότι πλέον, η μέση τιμή βενζίνης έχει ξεπεράσει το μεγαλύτερο ρεκόρ της δεκαετίας, που καταγράφηκε μέσα στην καρδιά της δημοσιονομικής κρίσης το 2012, 1,838 ευρώ/λίτρο. Τότε βέβαια η τιμή του μπρεντ κινούνταν πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι, έναντι των περίπου 89 δολαρίων που είναι σήμερα (Δημοσιευμένα στοιχεία σε άρθρο: 02.02.2022). Ποιος, όμως, ο ρόλος που παίζει ο Ειδικός Φόρος Καυσίμων στις υψηλές τιμές, πέραν της αύξησης που ήδη φέρνει ο υψηλός Φόρος Προστιθέμενης Αξίας; Από μια σύντομη αναζήτηση, αποδεικνύεται ότι η χώρα μας έχει έναν από τους υψηλότερους φόρους καυσίμων, από τους ακριβότερους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ελλάδα έχει τον τέταρτο υψηλότερο φόρο καυσίμων, 0,70 ευρώ/λίτρο. Την προσπερνά για λίγο η Ιταλία (0,728) και η Φινλανδία (0,724), με την Ολλανδία να διατηρεί την πρωτιά (0,813). Ο φόρος καυσίμων αυξάνει τρομερά την τελική τιμή, ενώ όσο αυξάνεται η τιμή ανεβαίνει και το απόλυτο ποσό του Φ.Π.Α.
Είναι χρήσιμο να επισημανθεί ότι ο φόρος καυσίμων είναι απόλυτα αναλογικός και επιβάλλεται επί της τιμής του λίτρου, πράγμα που σημαίνει ότι όλοι οι καταναλωτές επιβαρύνονται το ίδιο, ανεξάρτητα από το γενικότερο οικονομικό τους επίπεδο. Το χειρότερο είναι μάλιστα ότι οι πιο φτωχοί, λόγω οικονομικών αδυναμιών, έχουν αυτοκίνητα που λόγω παλαιότητας και οικονομικών αδυναμιών για τεχνικές επισκευές, έχουν τη μεγαλύτερη κατανάλωση. Το μίγμα γίνεται άκρως εκρηκτικό αν συνυπολογίσει κανείς τον κατώτατο μισθό που έχει θεσπιστεί στη χώρα μας από 01.01.2022., ήτοι 774 ευρώ μικτά (14 μισθοί/12 μήνες). Ο κατώτατος μισθός αποτελεί βασικό οικονομικό δείκτη για τις αμοιβές των πολιτών. Με μια πρόχειρη ματιά στα δεδομένα, η Ελλάδα κατατάσσεται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με χαμηλό κατώτατο μισθό, σε αυτές δηλαδή που έχουν κάτω από 1.000 ευρώ και μάλιστα είναι η ενδέκατη από το τέλος. Όλες, όμως, σχεδόν οι χώρες με χαμηλότερο κατώτατο μισθό έχουν ορίσει πολύ χαμηλότερο από την Ελλάδα τον ειδικό φόρο καυσίμων.
Αν συγκριθούμε με τις 5 χώρες με τον υψηλότερο ειδικό φόρο καυσίμων, στις οποίες ανήκουμε, η Ολλανδία έχει θεσπίσει κατώτατο μισθό 1.725 ευρώ, η Γαλλία 1.603 ευρώ, ενώ Φινλανδία και Ιταλία ανήκουν σε μια μικρή ομάδα χωρών που δεν έχουν θεσπίσει κατώτατο μισθό. Ο μέσος, όμως, μισθός στην Ιταλία είναι πάνω από διπλάσιος και τριπλάσιος στη Φινλανδία, από τον μέσο μισθό της Ελλάδας.
Το όλο πρόβλημα της ακρίβειας, παρά τη διεθνή συγκυρία, είναι και αμιγώς πολιτικό ενώ αποκαλύπτεται η κοινωνική αναλγησία της ελληνικής κυβέρνησης. Ελπίζουμε βέβαια να μη διακατέχονται όλοι οι αρμόδιοι από την κυνική άποψη που εξέφρασε προ δύο εβδομάδων ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Σκυλακάκης, ότι οι φτωχοί στην Ελλάδα δεν έχουν αυτοκίνητο άρα δεν θα επωφεληθούν από μείωση του ειδικού φόρου καυσίμων. Μάλιστα αργότερα προσπάθησε να ανασκευάσει. Η άποψη αυτή «ταιριάζει γάντι» στις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα, όταν ο παππούς του νυν αν. υπουργού ήταν υπουργός Εξωτερικών, το 1936 επί Ιωάννη Μεταξά. Πλέον, ειδικά από τη δεκαετία του 1980 και έπειτα που το Πα.Σο.Κ. άσκησε πολιτικές υπέρ των μη προνομιούχων, αυτοκίνητα έχουν και οι φτωχοί, έστω ένα σε κάθε οικογένεια. Επί του θέματος πήρε θέση ο ίδιος ο πρόεδρος του Πα.Σο.Κ. – Κινήματος Αλλαγής, Νίκος Ανδρουλάκης ο οποίος ανέφερε επί λέξει ότι «τα πιο ενεργοβόρα οχήματα στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα τα έχουν οι πιο ευάλωτοι συμπολίτες μας».
Γενικότερα το Κίνημα Αλλαγής έχει δημοσιεύσει προτάσεις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες για το ζήτημα της ακρίβειας. Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο το Κίνημα Αλλαγής προτείνει:
-Άμεση αύξηση του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ (*14 μισθούς) και στη συνέχεια καθορισμό του από τους κοινωνικούς εταίρους.
-Μείωση ΦΠΑ στο 6% για βασικά αγαθά και τρόφιμα μέχρι τέλους πρώτου εξαμήνου 2022.
-Μείωση 2% των ασφαλιστικών εισφορών στις επιχειρήσεις για όλο το 2022.
-Νέο ΕΚΑΣ (καταργήθηκε από τη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) για 350.000 χαμηλοσυνταξιούχους.
-Ρύθμιση 120 δόσεων με κίνητρα για όσους είναι συνεπείς.
-Να μην πληρώνουν οι καταναλωτές περισσότερα για τις λοιπές χρεώσεις από ό,τι η αξία του ηλεκτρικού ρεύματος.
-Εντατικούς ελέγχους στην αγορά.
Και προφανέστατα μείωση στον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα.
Η βενζίνη είναι κινητήριος δύναμη της οικονομίας.
Η κυβέρνηση ισχυριζόταν ότι το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν ήταν τόσο έντονο και ότι είναι αποκλειστικά εξωγενές. Ο ισχυρισμός αυτός έχει καταρριφθεί. Πρέπει επιτέλους αντί να κωφεύει και να απαξιώνει τις προτάσεις του Κινήματος Αλλαγής, να πάρει τώρα δραστικά μέτρα για την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και της οικονομίας. Ειδάλλως, τους επόμενους μήνες η χώρα θα βρίσκεται και πάλι σε διάλυση και οι πολίτες δεν αντέχουν άλλο.
Οι προτάσεις του Κινήματος Αλλαγής δεν είναι μόνο ρεαλιστικές, αλλά επιβάλλεται να εφαρμοστούν άμεσα.
Επιπλέον πηγές που χρησιμοποιήθηκαν: https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1826280/misthoi-3-taxutiton-stin-ee-i-thesi-tis-elladas, https://m.naftemporiki.gr/story/1827956/kaiei-tous-ellines-i-timi-tis-benzinis-i-eikona-ana-ti-xora, https://www.wcifly.com/el/blog-international-nteractivemapaveragegrosssalaryeurope/.
*Ο Αντώνης Πολίτης είναι κοινωνικός επιστήμονας – οικονομολόγος, υποψήφιος βουλευτής ΠΑ.ΣΟ.Κ. 2015