Την κατάλληλη στιγμή, σε έναν τόπο με συγκριτικά πλεονεκτήματα, από ανθρώπους που γνωρίζουν την ανάπτυξη όσο κανένας άλλος, ανοίγει στη Θεσσαλία ένα «παράθυρο ευκαιρίας» μέσα από τη Μελέτη για την Ανάπτυξη της Περιφέρειας Θεσσαλίας που παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση στη Λάρισα από το Σύνδεσμο Βιομηχανιών Θεσσαλίας & Κεντρικής Ελλάδος.
Παρουσιάζοντας το πόνημα του Συνδέσμου, ο πρόεδρος του ΔΣ κ. Ευριπίδης Δοντάς, διευκρίνισε εξ αρχής πως «καταστατική υποχρέωση του Συνδέσμου, την οποία υπηρετεί αταλάντευτα, είναι, μεταξύ των άλλων, η συγκρότηση προτάσεων για την ανάπτυξη της χώρας. Η παρούσα μελέτη εντάσσεται σ’ αυτή του την υποχρέωση, και αποτελεί τη δική του αρωγή στην προσπάθεια συγκρότησης του συγκριτικού πλεονεκτήματος της ελληνικής περιφέρειας, για τη διαμόρφωση κανόνων και διεξόδων στην ετεροκαθοριζόμενη, μέχρι σήμερα, πολιτική περιφερειακής ανάπτυξης.
Μας ενδιαφέρει η δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης, όπου θεωρούμε ότι διαθέτουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα, ώστε να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας, όχι μόνον οι οργανωμένοι φορείς, αλλά το σύνολο της θεσσαλικής κοινωνίας.
Μία αντίστοιχη μελέτη έχει ολοκληρωθεί και αφορά στη Στερεά Ελλάδα, την οποία, σύντομα, επίσης, θα παρουσιάσουμε».
«Οι εξελίξεις στο χάρτη της αυτοδιοίκησης», τόνισε ο κ. Δοντάς, «με την εφαρμογή του Καλλικράτη, δημιουργεί μεγαλύτερη ευχέρεια για την άσκηση ενεργητικής περιφερειακής πολιτικής, αρκεί το μεγάλο απόθεμα των αργουσών αναπτυξιακών δυνατοτήτων να αντιμετωπιστεί ως ένα σημαντικό «παράθυρο ευκαιρίας», που ανοίγει νέες προοπτικές για την τοπική οικονομία, την καταπολέμηση της ανεργίας και την άθροιση νέων εισροών στο τοπικό εισόδημα.
Όπως θα διαπιστώσετε, κεντρικός πρωταγωνιστής σε όλες τις προτάσεις μας είναι η αυτοδιοίκηση. Περιφερειακή και τοπική. Και αυτό γιατί συνειδητά πιστεύουμε ότι η επιστροφή στις τοπικές κυβερνήσεις κινητοποιεί την τοπική συνείδηση, δημιουργεί ενιαίες επιδιώξεις και καλλιεργεί την τοπική και περιφερειακή αυτοπεποίθηση.
Ο περιορισμός των δυνατοτήτων του κράτους να έχει τη γνωστή, ευρεία εμπλοκή του σε όλο το μήκος και το πλάτος της ανάπτυξης -σύμφωνα με τη δική του ερμηνεία του όρου ανάπτυξη – μπορεί να δημιουργήσει νέα δεδομένα στην ελληνική περιφέρεια, αρκεί μέσα από το θολό τοπίο της κρίσης να οριοθετήσουμε ένα νέο αναπτυξιακό ξέφωτο.
Η μελέτη περιγράφει, πέραν των πολιτικών, που θα οριοθετήσουν ένα πλαίσιο περιφερειακής κινητικότητας, και μία σειρά προτάσεων – επιλογών, που εκτιμώνται ως σημαντικές για την τοπική ανάπτυξη, χωρίς τη γνωστή συνδρομή των κρατικών πόρων.
Οι επιλογές αυτές του Συνδέσμου, ξεκινούν με την αντίληψη ότι κεντρικός παράγοντας εξόδου από την κρίση και επαναφοράς στην ανάκαμψη, είναι κατά κύριο λόγο, το επενδυτικό κεφάλαιο, και ότι κάθε δυνατότητα που διαθέτει η κάθε περιοχή θα πρέπει να αξιοποιείται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, επιδιώκοντας την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα.
Το σκεπτικό αυτό, εδράζεται στη λογική, ότι ένα μεγάλο μέρος του σημερινού προβλήματος, που αντιμετωπίζει η χώρα, προκύπτει από την απουσία αποτελεσματικότητας, προγραμματισμού και διαχειριστικής επάρκειας και αυτά τα στοιχεία επιχειρεί να εισάγει στην προσπάθεια ανάκτησης του χαμένου εδάφους, εμπλέκοντας, ουσιαστικά, στην αναπτυξιακή διαδικασία το ιδιωτικό κεφάλαιο, με όρους, προϋποθέσεις και κανόνες, που θα διασφαλίζουν σύγχρονες συνθήκες συνύπαρξης, ανάπτυξης και περιβάλλοντος.(…)
Ολοκληρώνοντας θέλω να υπογραμμίσω τα εξής: Την παρούσα μελέτη τη θέτουμε σε δημόσια διαβούλευση. Περιμένουμε βελτιώσεις, προτάσεις, σχόλια, τον επόμενο μήνα. Υπάρχει ήδη στο site του Συνδέσμου ειδικός τόπος, όπου μπορούν να κατατεθούν.
Μετά τη διαδικασία αυτή, θα την καταθέσουμε επισήμως στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, προς υλοποίηση. Θέλω να πιστεύω ότι θα έχουμε τη συμβολή όλων σας.
Εκφράζω τη βεβαιότητα ότι όλοι μας διαθέτουμε την ωριμότητα να αντιληφθούμε ότι η ανάκαμψη της οικονομίας, που νομοτελειακά θα έλθει, δεν θα αφορά σε ολόκληρη τη χώρα. Οι περιοχές, που θα έχουν ανακτήσει τη δική τους αυτοπεποίθηση και θα έχουν σχεδιάσει το δικό τους αναπτυξιακό βηματισμό θα έχουν προβάδισμα έναντι των άλλων, που απαράσκευες θα περιμένουν το μάννα εξ ουρανού.
Εμείς μπορούμε να είμαστε στην πρώτη κατηγορία».
Συγκεκριμένοι άξονες και στόχοι
«Βοήθεια θέλουμε να προσφέρουμε με τη μελέτη και τίποτα άλλο. Η πρόταση αυτή, κατατίθεται ως μία συμπληρωματική αναπτυξιακή προσπάθεια. Δεν επιδιώκει να υποκαταστήσει εκλεγμένα όργανα ή επίσημες κρατικές δομές» επισήμανε στην ομιλία του ο πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Συνδέσμου κ. Απ. Παπαδούλης, παρουσιάζοντας αναλυτικά τα συμπεράσματα και τις προτάσεις της μελέτης, η οποία χωρίζεται σε τρεις διακριτές ενότητες:
«Η πρώτη ενότητα ορίζει τις βασικές αρχές μίας συγκροτημένης πολιτικής για την περιφερειακή ανάπτυξη, η δεύτερη αποτυπώνει τα πλέον πρόσφατα κοινωνικο-οικονομικά δεδομένα της Θεσσαλίας και η τρίτη ενότητα παρουσιάζει συμπεράσματα και εκθέτει προτάσεις.
Οι στόχοι μιας ανάλογης στρατηγικής για την περιφερειακή ανάπτυξη μπορούν να προσανατολιστούν σε συγκεκριμένους πυλώνες, που θα αναδιαμορφώνουν το υφιστάμενο μίγμα, το οποίο είναι σχεδόν πλήρως κρατικοδίαιτο, σε ένα περισσότερο ανοιχτό σε όλες τις δυνάμεις, έχοντας ως κεντρική επιδίωξη την ανάταξη του περιφερειακού, οικονομικού και παραγωγικού συστήματος, επ’ ωφελεία της κοινωνικής συνοχής.
Ο πρώτος πυλώνας αναφέρεται στον αναπροσανατολισμό του παραγωγικού συστήματος της κάθε περιφέρειας. Επί της ουσίας, ο πυλώνας αυτός οφείλει να εντοπίζει τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των περιοχών και επί αυτών να στηρίζει τη διεύρυνση των αναπτυξιακών τους δυνατοτήτων.
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά στη χωρική συνοχή και στη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων, με την επίτευξη σύγκλισης των επιπέδων ανάπτυξης, ευημερίας και ευκαιριών, όχι μόνο μεταξύ των περιφερειών, αλλά και εντός αυτών, μεταξύ των γεωγραφικών τους διαμερισμάτων.
Ο τρίτος πυλώνας αναφέρεται στον προσανατολισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων σε αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, που να προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Με δεδομένο ότι το παρόν πρότυπο ανάπτυξης αναλώθηκε σε επιλογές εντατικής εκμετάλλευσης κοινότυπων πόρων, και ότι πλέον η ικανότητα διατηρηρησιμότητάς του έχει παρέλθει εδώ και καιρό, η μετακίνηση σε ένα νέο πρότυπο, μπορεί να αποτελέσει έναν εξαιρετικά οικονομικά και κοινωνικά αποτελεσματικό προσανατολισμό.
Ο τέταρτος και τελευταίος πυλώνας έχει σχέση με τη σύνδεση της περιφερειακής σύγκλισης με την οικονομία και την κοινωνία της γνώσης, δηλαδή την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας σε περιφερειακό επίπεδο και σε τομείς και κλάδους που δεν συνδέονται απαραίτητα με κλάδους υψηλής τεχνολογίας.
Η αθροιστική ολοκλήρωση της νέας αυτής στρατηγικής συμποσούται στα σαφή χαρακτηριστικά, τα οποία οφείλει αυτή να έχει, ώστε με αποτελεσματικό τρόπο να διασφαλίζει συνέπεια και συνέχεια. Τα χαρακτηριστικά είναι η διάρκεια και η συνέχεια, η συνέπεια και η σαφήνεια, ο αναδιανεμητικός και ο μη επιδοματικός χαρακτήρας, η επικουρικότητα, η διαφοροποίηση, να είναι δημιουργική, σύγχρονη, βιώσιμη, και ισόρροπη και να τηρεί τις αρχές της αναλογικότητας και της αποτελεσματικότητας.
Η εκπόνηση της μελέτης στηρίχτηκε στη βασική αρχή της ενίσχυσης της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας. Το μοντέλο της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας είναι δομημένο σε ένα σύστημα διαμόρφωσης των προϋποθέσεων, εκκίνησης πολιτικών, αποτίμησης αποτελεσμάτων και κυρίως μέτρησης και ανατροφοδότησης της διαδικασίας».
Οι προτάσεις
«Η παρούσα μελέτη εντοπίζει περιοχές δραστηριότητας, που μπορούν να καλλιεργήσουν επιχειρηματικό ενδιαφέρον, ώστε να προσελκύσουν αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, από τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Το περιεχόμενο και τα χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων προτάσεων, ξεφεύγουν από τις γνωστές πτυχές, που συνεπάγεται η κρατική στήριξη, και απευθύνονται κατά βάση στη βούληση και στην ικανότητα διαβούλευσης της οργανωμένης τοπικής κοινωνίας σε ουσιώδεις αναπτυξιακές επιλογές, που αποτελούν τις βασικές προοπτικές διεξόδου από το σημερινό, αλλά κυρίως από το αυριανό οικονομικό και κοινωνικό τέλμα.
– Πρώτη πρόταση: Task force για τη ριζική αλλαγή του επενδυτικού κλίματος στη Θεσσαλία:
Προτείνεται η δημιουργία ενός ευέλικτου, εξαιρετικά περιορισμένης σύνθεσης οργάνου, με διακριτή ονομασία π.χ. «Ομάδα Εργασίας (task force) για τη βελτίωση των όρων ανάπτυξης στη Θεσσαλία», το οποίο θα εισηγείται πολιτικές, εφικτές να εφαρμοστούν σε περιφερειακό επίπεδο και ικανές να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα του οικονομικού περιβάλλοντος (ένα μοντέλο think tank).
– Δεύτερη πρόταση: Αξιοποίηση δημόσιας και δημοτικής περιουσίας:
Η αξιοποίηση της δημόσιας και της δημοτικής περιουσίας αποτελεί ένα σημαντικό ζητούμενο, τον τελευταίο καιρό, και σε μεγάλο βαθμό μία υγιής οικονομική εναλλακτική λύση, ώστε, μέσα από τη διαδικασία αυτή να προσελκυστεί το επενδυτικό ενδιαφέρον και να δημιουργηθούν όροι για την κινητοποίηση του ιδιωτικού κεφαλαίου και την ενίσχυση της απασχόλησης.
– Τρίτη πρόταση: Αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων κτιρίων εντός του ιστού των πόλεων.
– Τέταρτη πρόταση: Προσδιορισμός επενδυτικών ευκαιριών σε περιφερειακό επίπεδο.
– Πέμπτη πρόταση: Δημιουργία μαρίνων εντός των υφιστάμενων λιμανιών.
– Έκτη πρόταση: Δίκτυα πολιτισμικού αποθέματος.
– Έβδομη πρόταση: Ενίσχυση της αλυσίδας αξίας του τουριστικού προϊόντος.
– Όγδοη πρόταση: Δημιουργία υποδομών για την ανάπτυξη της Έρευνας & Τεχνολογίας.
– Ένατη πρόταση: Δημιουργία επιχειρηματικών συσπειρώσεων (clusters) σε όλους τους τομείς.
– Δέκατη πρόταση: Εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων της λεκάνης Ελασσόνας.
– Ενδέκατη πρόταση: Αξιοποίηση των παραγόμενων αστικών απορριμμάτων.
– Δωδέκατη πρόταση: Ενίσχυση της δυναμικής των τοπικών αγορών με την προώθηση των διπόλων.
– Δέκατη τρίτη πρόταση: Έμφαση στην ποιότητα.
– Δέκατη τέταρτη πρόταση: Συγκρότηση μηχανισμού προσέλκυσης επενδύσεων.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Θεσσαλίας (απηύθυνε χαιρετισμό ο περιφερειάρχης) και παρευρέθησαν βουλευτές των νομών Θεσσαλίας, μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου, δήμαρχοι, πρόεδροι Επιμελητηρίων, Εργατικών Κέντρων, Αναπτυξιακών Εταιρειών, Ομοσπονδιών, ΤΕΙ, Ερευνητικών Ινστιτούτων, εκπρόσωποι του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Μετά την παρουσίαση, η μελέτη που αποτελεί δωρεάν προσφορά του Συνδέσμου προς την περιφέρεια Θεσσαλίας και τους πολίτες της, βρίσκεται προς δημόσια διαβούλευση, η οποία είναι εφικτή μέσω της ιστοσελίδας του Συνδέσμου.