Επιμέλεια
Χαριτίνη Μαλισσόβα
Με οκτώ βιβλία από τις πρόσφατες εκδόσεις μεταφρασμένης λογοτεχνίας αποχαιρετά η στήλη το 2023.
Η φετινή σεζόν χαρακτηρίζεται από τις αντιδράσεις πολλών αναγνωστών, συγγραφέων και αρθρογράφων βιβλίου για τις διάφορες λίστες με τα «καλύτερα» βιβλία που προτείνονται. Είναι παρακινδυνευμένο μέσα σε τόσα – ποσοτικά και ποιοτικά – καλά βιβλία να ισχυρίζεσαι πως γνωρίζεις ποια είναι τα καλύτερα από αυτά.
Αυτό που μπορούμε ωστόσο να κάνουμε είναι να προτείνουμε όσα από τα βιβλία έφτασαν στα χέρια μας, πληρούσαν τις προϋποθέσεις και θεωρήσαμε πως αξίζει να προτείνουμε στους αναγνώστες του φύλλου ή του site στο οποίο γράφουμε.
Τα βιβλία έχουν τους ίδιους εχθρούς με τον άνθρωπο: Τη φωτιά, την υγρασία, την ανοησία, τον χρόνο και το ίδιο τους το περιεχόμενο, είπε ο Paul Valery και συμπληρώνοντας σε λίγους μήνες δέκα συναπτά έτη στην περί των βιβλίων αρθρογραφία δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω.
Καθώς διανύουμε ημέρες αγάπης, όμως, και κυρίως ελπίδας για τον νέο χρόνο που έρχεται, εύχομαι το 2024 να είναι μια καλύτερη χρονιά για βιβλία, συγγραφείς, εκδότες, αρθρογράφους λογοτεχνίας και αναγνώστες.
Καλή χρονιά σε όλους!
Annie Ernaux,
Η εμμονή,
μετάφραση Ρίτα Κολαΐτη,
Μεταίχμιο
Το πιο παράξενο με τη ζήλια είναι που μπορεί να γεμίσει μια πόλη ολάκερη – τον κόσμο όλο – με ένα άτομο που ίσως να μην έχεις γνωρίσει ποτέ.
Αυτά τα πρώτα λόγια θέτουν το πλαίσιο για την Εμμονή, ένα εντυπωσιακό πορτρέτο μιας γυναίκας μετά το τέλος μιας σχέσης. Ο αναγνώστης παρακολουθεί όλα τα βήματα της ζήλιας, της ανάγκης μιας γυναίκας να ξέρει ποια την αντικατέστησε στη ζωή ενός χαμένου αγαπημένου. Η γραφή της Ernaux υπέροχα ακριβής όπως πάντα, απεικονίζει την πολύ οικεία τάση να επιδιώκουμε τον έλεγχο και τη βεβαιότητα μετά την απόρριψη.
Shelley Read,
Θα γίνω ποτάμι,
μετάφραση Ιλάειρα Διονυσοπούλου,
εκδόσεις Μεταίχμιο
Δεκαετία του 1940. Η Victoria Nash, αν και μόλις δώδεκα, είναι υπεύθυνη του νοικοκυριού στο οικογενειακό κτήμα με ροδάκινα στο Iola του Colorado – το μοναδικό κορίτσι σε μια οικογένεια προβληματικών αντρών. Ο Wilson Moon είναι ένας νεαρός πλάνης με μυστηριώδες παρελθόν, εκτοπισμένος από τη γη της φυλής του στην περιοχή Four Corners, ο οποίος θέλει να πιστεύει ότι κάθε τόπος είναι όπως οι άλλοι.
Η συνάντηση της Victoria και του Wil πυροδοτεί πάθος, αλλά και κίνδυνο, αποκαλύψεις, αλλά και μυστικά. Όταν επέρχεται η τραγωδία, η Victoria καταφεύγει στην όμορφη, αλλά άγρια ερημιά των κοντινών βουνών. Σε μια μικρή καλύβα, πασχίζει να επιβιώσει στις δυσμενείς συνθήκες χωρίς ξεκάθαρη ιδέα για το μέλλον της.
Μια ιστορία αγάπης και απώλειας, αλλά και μια ιστορία για το πώς βρίσκεις σπίτι, οικογένεια, σθένος – και αγάπη – εκεί που δεν το περιμένεις. Η ιστορία της απαγορευμένης αγάπης μιας κοπέλας προς έναν νέο άντρα, αλλά και της ακατανίκητης αγάπης μιας νέας μητέρας για το παιδί της, και του δεσμού μεταξύ δυο γυναικών που μεγαλώνουν το ίδιο παιδί.
Katerina Tuckova,
Γκέρτα,
μετάφραση Κώστας Τσίβος,
εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Διατρέχοντας δεκαετίες με μια αφήγηση που κόβει την ανάσα, το μυθιστόρημα της Κατερζίνα Τούτσκοβα φωτίζει ένα παραγνωρισμένο ιστορικό επεισόδιο αποκλεισμού και προκατάληψης, ένα δράμα συλλογικής ντροπής και προσωπικής ενοχής, μέσα από τα μάτια μιας γυναίκας που μεταμορφώνει με το κουράγιο της κάθε ζωή που αγγίζει. Ιδιαίτερα εκείνη της κόρης που αγάπησε και αγωνίστηκε να αναθρέψει στο ασφυκτικό περιβάλλον της διαιρεμένης μεταπολεμικής Ευρώπης και της αναπόφευκτης σύγκρουσης δύο γενιών.
Μάιος του 1945. Οι συμμαχικές δυνάμεις απελευθερώνουν το Μπρνο, τη «συμπρωτεύουσα» της Τσεχίας. Για την Γκέρτα Σνιρχ, κόρη Τσέχας μητέρας και ναζιστή Γερμανού πατέρα, αυτό δεν είναι λύτρωση αλλά καταδίκη. Στιγματισμένη πια ως εχθρός του κράτους, απελαύνεται από την Τσεχοσλοβακία. Με το λίγων μηνών κοριτσάκι της και όσα ρούχα μπορεί να κουβαλήσει στην πλάτη, υποχρεώνεται να ακολουθήσει, μαζί με χιλιάδες άλλους Γερμανούς, μια «πορεία θανάτου» προς τα αυστριακά σύνορα. Την ώρα που εκατοντάδες εκτοπισμένοι πεθαίνουν από τύφο και δυσεντερία, η Γκέρτα, μαζί με λίγες ακόμη Γερμανίδες, γλυτώνει καθώς επιστρατεύεται για καταναγκαστικά έργα. Οι αλλεπάλληλες αδικίες θα την κάνουν πιο δυνατή και αποφασισμένη, στην πολύχρονη αναζήτηση μιας, απ’ ό,τι φαίνεται, αδύνατης συγχώρεσης. Και μια μέρα θα επιστρέψει.
Pierre Assouline,
Το Υπερωκεάνιο,
μετ. Μαριάνθη Πάσχου,
εκδ. Πόλις
Στη Μασσαλία, στο ολοκαίνουργιο και πολυτελέστατο υπερωκεάνιο Ζορζ Φιλιππάρ που ετοιμάζεται να αποπλεύσει με τελικό προορισμό την Ιαπωνία, επιβιβάζεται και ο Ζακ-Μαρί Μποέρ.
Βιβλιοπώλης με εξειδίκευση στα σπάνια βιβλία που κυνηγούν οι συλλέκτες, αγαπά με πάθος τη λογοτεχνία, ταξιδεύει μόνος, μισεί τα κλισέ και τις κοινοτοπίες, περνά τον καιρό του παρατηρώντας τους άλλους, με κριτική διάθεση, με θαυμασμό, με ειρωνεία, καλοπροαίρετα ή και εχθρικά, αν χρειαστεί. Αναπτύσσει φιλικές σχέσεις με τον πρώην πλοίαρχο Πρεσανύ και την ατίθαση νεαρή εγγονή του, τον ασφαλιστή Ερκύλ Μαρτέν και τον Ρώσο πιανίστα Σοκολόβσκι, ή τη γοητευτική Αναΐς Μοντέ – Ντελακούρ.
Ωστόσο, δεν αποκαλύπτει σε κανέναν τον λόγο του ταξιδιού του.
Είναι Φεβρουάριος του 1932, βρισκόμαστε μόλις λίγους μήνες πριν ανέλθει στην εξουσία ο Χίτλερ. Γερμανοί επιβάτες προπαγανδίζουν ανοιχτά τον ναζισμό, η ομήγυρη διχάζεται. Διαδίδονται σκοτεινές θεωρίες για το μέλλον του κόσμου, ενώ ορισμένοι επιβάτες ανησυχούν για τις τεχνικές βλάβες που επαναλαμβάνονται…
Μέσα από την επική και δραματική εξιστόρηση της παρθενικής κρουαζιέρας του Ζορζ Φιλιππάρ, που κατέληξε σε ναυάγιο με θύμα, μεταξύ άλλων, τον σπουδαίο και διάσημο δημοσιογράφο Αλμπέρ Λοντρ, η φιγούρα του οποίου σημαδεύει το βιβλίο, ο Πιερ Ασουλίν προαναγγέλλει το ναυάγιο της Ευρώπης, σ’ έναν εντυπωσιακό μυθιστορηματικό πίνακα.
Alexis de Tocqueville,
Δύο εβδομάδες στο τελευταίο σύνορο,
μετάφραση Έφη Κορομηλά,
εκδ. Στερέωμα
Ο Αλεξί ντε Τοκβίλ πραγματοποίησε το καλοκαίρι του 1831 ένα ταξίδι στα έσχατα όρια του αμερικανικού πολιτισμού. Ο θαυμασμός και το δέος μπροστά σε μια φύση παρθένα ακόμη, καθώς και η επέλαση της αδυσώπητης αστικοποίησης προς δυσμάς, του ενέπνευσαν αυτή την εκπληκτικά επίκαιρη αφήγηση που ζωντανεύει τον μύθο των συνόρων.
«Σε λίγα χρόνια, αυτά τα αδιαπέραστα δάση θα έχουν πέσει, ο αχός του πολιτισμού και της βιομηχανίας θα σπάσει τη σιωπή του Σάγκινο. Ο απόηχός του θα σιγήσει… Προβλήτες θα φυλακίσουν τις όχθες του και πλώρες καραβιών θα ταράζουν τα νερά του, που σήμερα κυλούν άσπιλα και γαλήνια στη μέση μιας ανώνυμης ερημιάς. Πενήντα μόνο λεύγες χωρίζουν τούτη τη μοναξιά από τους μεγάλους ευρωπαϊκούς οικισμούς. Είμαστε ίσως οι τελευταίοι ταξιδιώτες που τους δόθηκε η ευκαιρία να την αντικρίσουν μέσα στην πρωτόγονη μεγαλοπρέπειά της, τόσο ισχυρή είναι η παρόρμηση που παρασύρει τη λευκή φυλή προς την ολοκληρωτική κατάκτηση ενός νέου κόσμου».
Victoria Hislop,
Το ειδώλιο,
μετ. Φωτεινή Πίπη,
εκδ. Ψυχογιός
Όταν η Χέλενα κληρονομεί το διαμέρισμα των παππούδων της στην Αθήνα, κυριεύεται από τις αναμνήσεις των καλοκαιριών που είχε περάσει μαζί τους στα παιδικά της χρόνια κατά την περίοδο της χούντας. Ο σκληρός και απόμακρος παππούς της ήταν στρατηγός στο δικτατορικό καθεστώς και καθώς η Χέλενα ξεσκαρτάρει τα σκονισμένα δωμάτια, ανακαλύπτει πλήθος πολύτιμων αντικειμένων και αρχαιοτήτων. Πώς κατάφερε ο παππούς της να συγκεντρώσει έναν τέτοιο θησαυρό; Και ποιο ήταν το ανθρώπινο τίμημα;
Η αποφασιστικότητα της Χέλενα να βρει τις απαντήσεις μετατρέπεται σε ενθουσιασμό όταν ο έρωτάς της για τον αινιγματικό Νικ την οδηγεί να εργαστεί εθελοντικά μαζί του σε μια ανασκαφή σε ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί. Τα ευρήματά τους θα γιγαντώσουν τη λαχτάρα της να προστατέψει τα αρχαία κειμήλια και να καταλάβει από πού προήλθε η συλλογή του παππού της.
Άθελά της βρίσκεται μπλεγμένη σ’ ένα επικίνδυνο δίκτυο αρχαιοκαπηλίας και αντιμέτωπη με μια προδοσία που θα κλονίσει τον κόσμο της και όλα όσα πίστευε και ένιωθε. Θα μπορέσει να βρει το κουράγιο να συγχωρήσει και να προχωρήσει στη ζωή της;
Catherine Hermary-Vieille,
Οι εξόριστοι του Βυζαντίου,
μετ. Μανώλης Πιμπλής,
Στερέωμα
29 Μαΐου του 1453. Η Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, κατακτάται μετά την πιο αιματηρή πολιορκία στην Ιστορία. Η περήφανη πόλη, που αντιστάθηκε σε όλες τις επιθέσεις για πάνω από χίλια χρόνια, καταρρέει από τη βία της τουρκικής επίθεσης. Ακόμα και μέσα στον ναό της Αγίας Σοφίας ο λαός αμύνεται απελπισμένα. Όμως οι νικητές δεν θα λυπηθούν κανέναν, ούτε τους γέρους, τις γυναίκες και τα παιδιά. Δύο αδέλφια, ο Νικόλαος και ο Κωνσταντίνος Διονής, καταφέρνουν να διαφύγουν, ο ένας στη Ρωσία και ο άλλος στις ακτές της Μεσογείου. Ορκίζονται ότι μια μέρα οι απόγονοί τους θα ξανασυναντηθούν. Σε αυτή την αριστουργηματική τοιχογραφία που καλύπτει πέντε αιώνες, η μυθιστοριογράφος Catherine Hermary-Vieille παρακολουθεί, εντυπωσιακή γραφή, τη μοίρα μιας οικογένειας που μπλέκεται στις αναταράξεις της Ιστορίας, αποτυπώνοντας αριστοτεχνικά τον πόνο της εξορίας και το μακρύ ταξίδι της σε αναζήτηση των ριζών της.
Whitehead Colson,
Μανιφέστο απατεώνων,
μετ. Μυρσίνη Γκανά,
εκδ. Ίκαρος
1971. Η Νέα Υόρκη βουλιάζει στα σκουπίδια και την εγκληματικότητα. Ο πόλεμος μεταξύ συμμοριών και αστυνομίας μαίνεται άγριος στους δρόμους. Η πόλη οδεύει σταθερά προς τη χρεοκοπία. Μέσα στον ζόφο της εποχής, ο πρώην μικροαπατεώνας Ρέι Κάρνεϊ προσπαθεί να κρατήσει το προφίλ του χαμηλό και την επιχείρησή του μακριά από μπελάδες. Τα επερχόμενα γεγονότα ωστόσο θα διαψεύσουν κάθε του προσδοκία… Μετά το Μπέρδεμα στο Χάρλεμ, o βραβευμένος με δύο βραβεία Pulitzer Colson Whitehead επιστρέφει με ένα αναπάντεχα διασκεδαστικό μυθιστόρημα, συμπληρώνοντας αριστοτεχνικά την «Τριλογία του Χάρλεμ». Το Μανιφέστο απατεώνων αποτελεί το γλαφυρό πορτρέτο μιας οικογένειας και μιας μητρόπολης στο χείλος του χάους και της καταστροφής. Στις σελίδες του ζωντανεύουν η πολυτάραχη μα ακαταμάχητη δεκαετία του 1970, αλλά και μια Νέα Υόρκη που δονείται επικίνδυνα από διαφθορά, συγκρούσεις και ωμή βία. Ένα αιχμηρό μυθιστόρημα, ξέχειλο από ζωή, χιούμορ, ένταση και ευφυΐα, που έχει ήδη συναρπάσει το παγκόσμιο κοινό και σίγουρα θα καταγραφεί ως μία από τις σπουδαιότερες λογοτεχνικές περιγραφές μιας εποχής και μιας πόλης.