Το δημοτικό τραγούδι στην Αλόννησο

Στις αρχές Δεκεμβρίου, χάρη στην πρωτοβουλία της καθηγήτριας αγγλικών του Γυμνασίου/Λυκείου Αλοννήσου κ. Κικής Αναγνώστου, παρουσιάστηκε το βιβλίο του Αθανάσιου Πάππου με τίτλο «Το δημοτικό τραγούδι στην Αλόννησο», μίας συλλογής που φωτίζει την πλούσια μουσική παράδοση των Βορείων Σποράδων. Ο 73χρονος Αλοννησιώτης αποτύπωσε στο χαρτί την αγάπη για τον τόπο όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, συγκεντρώνοντας 100 περίπου δημοτικά τραγούδια του νησιού.

Ο κ. Πάππος σπούδασε αρχικά Θεολογία, αλλά στη συνέχεια αποφοίτησε από το Τμήμα Γαλλικής γλώσσας και φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Δίδαξε γαλλικά, ενώ στη Μεταπολίτευση ασχολήθηκε και με την τοπική αυτοδιοίκηση. Για την ακρίβεια, στις εκλογές του 1975, οι πρώτες που διενεργήθηκαν μετά την πτώση της δικτατορίας των συνταγματαρχών, διετέλεσε πρόεδρος στην τότε Κοινότητα Αλοννήσου. Συνταξιούχος πλέον, πλην ακάματος, ο συγγραφέας πολλά χρόνια τώρα είχε τη συνήθεια να καταγράφει τα παραδοσιακά τραγούδια της Αλοννήσου. «Πριν από αρκετά χρόνια, για την ακρίβεια στις αρχές της δεκαετίας του 1980, άρχισα να συγκεντρώνω τραγούδια του νησιού. Μάζευα υλικό για χρόνια. Το είχα μεράκι να υπάρχουν τα τραγούδια της Αλοννήσου. Κάπου στα 100 κομμάτια κατέγραψα όλον αυτόν τον καιρό», ανέφερε χαρακτηριστικά, καθώς αποκάλυψε το πώς προέκυψε το βιβλίο.

Χάρη στην εκδοτική προσπάθεια του Αθανάσιου Πάππου, μπήκε ένα λιθαράκι για τη διάσωση ενός μεγάλου μέρους του πολιτιστικού πλούτου ετούτης της μοναδικής αιγαιοπελαγίτικης γωνιάς. Πόσο μάλιστα από τη στιγμή που το τραγούδι δεν έλειπε στιγμή από την καθημερινότητα των συντοπιτών του: «Στην Αλόννησο το τραγούδι ήταν μέσο έκφρασης στην καθημερινότητα των κατοίκων του νησιού. Για παράδειγμα, ακόμη θυμάμαι τη μητέρα μου να τραγουδά δίπλα στον αργαλειό. Μία συνήθεια που είχε από την εποχή που ήμουν παιδί και τη διατήρησε μέχρι τέλους. Έχω και μια κασέτα με εκείνη να ερμηνεύει το τραγούδι του Αη-Γιώργη».
Θυμήθηκε μάλιστα ένα χαρακτηριστικό περιστατικό με το συγκεκριμένο τραγούδι, στο οποίο πρωταγωνιστές ήταν οι γονείς του κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: «Στην Κατοχή, ο πατέρας μου που ασχολούνταν με την παραγωγή ελαιόλαδου, πήγε στη Σκόπελο για δουλειά έχοντας μαζί του και τη μητέρα μου, αφού ήταν παντρεμένοι τότε. Τότε η Σκόπελος βρισκόταν υπό ιταλική κατοχή. Βγήκαν οι Ιταλοί περίπολο και ακούγοντας τραγούδια στο ελαιοτριβείο, πλησίασαν να δούνε τι συμβαίνει. Σταμάτησε ο χορός από τους ντόπιους, μόλις είδαν τους Ιταλούς. Αλλά άρεσε τόσο το τραγούδι του Αη-Γιώργη στον επικεφαλής των Ιταλών στρατιωτών, που τους έδωσε εντολή να μη σταματήσουν και να συνεχίσουν το γλέντι».

Στις 88 σελίδες του πονήματος συμπεριλήφθηκαν τραγούδια για κάθε περίσταση, με τον κ. Πάππο να λέει για τα διαφορετικά είδη των ποιητικών κειμένων που συνέλεξε: «Κάθε τραγούδι έχει τον σκοπό του. Τα περισσότερα ακούγονταν κατά τη διάρκεια του Τριώδιου. Ξέρετε τι γλέντια κάναμε στις Απόκριες; Μέχρι το πρωί. Και χωρίς μουσική, μόνο λόγια ακούγονταν. Έλεγε ένας και οι άλλοι το επαναλάμβαναν. Αυτά είχαν σατιρικό περιεχόμενο. Στο βιβλίο συμπεριλήφθηκαν τραγούδια για τον γάμο και τον αρραβώνα, για τα ζώα, για την ξενιτιά, για ιερείς και τις παπαδιές τους ή ακόμη για τον έρωτα. Όλα βγαλμένα μέσα από τη ζωή».
Αυτή ήταν η δεύτερη συγγραφική του Αθανάσιου Πάππου. Φέτος συμπληρώθηκε μία οκταετία από το βιβλίο που έγραψε το 2010 και είχε τίτλο «Τα παραμύθια και οι μύθοι στην Αλόννησο», που έχει μεταφραστεί στα γερμανικά και τα ιταλικά, ενώ σύντομα θα ολοκληρωθεί και η έκδοση στη γαλλική γλώσσα. Στόχος του συγγραφέα είναι να κυκλοφορήσει και τίτλο βιβλίο, το οποίο θα τιτλοφορείται «Η Αλόννησος και η ψυχή της» και θα πραγματεύεται τα έθιμα του νησιού.