Του Ντίνου Βαρδάκη, Dipl.Ing, MSc (Econ) UCLouvain & Southampton
Για όποιον, όπως ο υπογράφων, γύρισε πρόσφατα στην πόλη όπου έζησε και εργάστηκε πριν 42 χρόνια, ο σημερινός Βόλος είναι αγνώριστος.
Ανεργία και σκυρόδεμα
H πόλη βρίσκεται σε παρακμή, βουτηγμένη στην ανεργία, αποτέλεσμα λανθασμένων κυβερνητικών οικονομικών πολιτικών 4 δεκαετιών. Η δυναστεία του γαλαζο-πρασινο-ροζ κατεστημένου άφησε εργοστάσια και βιοτεχνίες να καταντήσουν κουφάρια. Δεν υπήρχε καμία προσπάθεια προσέλκυσης, με κίνητρα για το υγιές επιχειρείν, σοβαρών βιομηχανικών επενδύσεων για εξασφάλιση 25.000 νέων παραγωγικών θέσεων εργασίας στη Μαγνησία. Αντιθέτως, κομματικές καρέκλες δημόσιων υπαλλήλων έγιναν αναπαυτικές ξαπλώστρες για πελατειακές σχέσεις. Με τα μισά καταστήματα στην πόλη αδειανά, η εμπορική αγορά αργοπεθαίνει. Γκρεμίστηκαν όμορφα αρχοντικά του προηγούμενου αιώνα και καλαίσθητα σπίτια σε φιλόξενες γειτονιές με ανθισμένες αυλές. Στη θέση τους, απρόσωπες πολυκατοικίες με τοίχους, κάποτε κάτασπρους, τώρα λερωμένους από την ατμοσφαιρική ρύπανση και συνθήματα βανδάλων. Πολυκατοικίες-κλουβιά φυλακίζουν ξεχασμένες ανθρώπινες ζωές ανέργων. Κτίρια πνιγμένα από αυτοκίνητα. Στις γειτονιές, ξεχαρβαλωμένα, χορταριασμένα, εγκαταλειμμένα πεζοδρόμια και κακοσχεδιασμένοι ποδηλατόδρομοι.
Άναρχος πολεοδομικός σχεδιασμός
Ακολουθώντας την πορεία της μέσης ελληνικής πόλης, ο Βόλος ανοικοδομήθηκε με χρηστικά και όχι αισθητικά κριτήρια. Στον βωμό του χρήματος και του εύκολου κέρδους, αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι δεν μπόρεσαν, δεν πίεσαν την εκάστοτε πολιτική εξουσία να σχεδιάσει έναν Βόλο αραιοκατοικημένο, φιλικό προς τον άνθρωπο και με σεβασμό στη φύση. Με χώρους πρασίνου, άθλησης, ξεκούρασης, πλατείες κοινωνικοποίησης πολιτών σ’ όλες τις λαϊκές γειτονιές. Από τη δεκαετία του 1960 και πέρα, δεν μερίμνησαν, δεν ήθελαν συντηρητικοί πολιτικοί και τεχνικοί της οικοδομής, υπέρμαχοι του καθεστώτος της αντιπαροχής, να δημιουργηθεί τουλάχιστον ένας χώρος στάθμευσης αυτοκινήτου, εντός της οικοδομής, για κάθε διαμέρισμα πολυκατοικίας που χτιζόταν. Στη δημόσια άσφαλτο και στα πεζοδρόμια βρήκαν φιλόξενο και τζάμπα μέρος να σταθμεύσουν, συνήθως μέχρι το επόμενο καλοκαίρι, χιλιάδες Ι.Χ. που μετατράπηκαν σε αυτοκίνητα-βεντούζες. Όλος ο Βόλος, μια πολιτική ρουλέτα για την τσέπη ολίγων. Και τίποτα για την ποιότητα ζωής του κοινωνικού συνόλου.
Ο Βόλος των ονείρων
Μια άλλη, ανθρώπινη πόλη που μας αξίζει είναι εφικτή. Της εργασίας, της ποιοτικής δημόσιας υγείας και παιδείας για όλους, του πολιτισμού και της χαράς. Χωρίς αιωρούμενα σωματίδια pm 2.5, pm 10 ή εργοστάσια καύσης σκουπιδιών. Έναν Βόλο απαλλαγμένο από σκουριασμένα φουγάρα που μας αποτελειώνουν. Χωρίς την εκφόρτωση σκραπ που προκαλεί τη βλαβερή σκόνη, δίπλα στο επιβατικό λιμάνι. Χωρίς κτίρια στάθμευσης αυτοκινήτων στο κέντρο. Χωρίς, ειδικά, εκείνο το μεταλλικό έκτρωμα που κατασκευάζεται στα Κύματα, μπροστά στο πάρκο του Αγίου Κωνσταντίνου. Ο Βόλος να αποκτήσει επιτέλους ένα δημοκρατικό, αειφόρο πολεοδομικό και συγκοινωνιακό σχεδιασμό, κατόπιν ευρείας λαϊκής διαβούλευσης. Δηλαδή, που δεν θα επιβάλλεται από ντόπιους συντηρητικούς πολιτικούς και εγκαθέτους τεχνοκράτες των Αθηνών.
Πολιτική ήπιας κινητικότητας
Προϋπόθεση στον σχεδιασμό μιας τέτοιας δημόσιας πολιτικής είναι η ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Πολιτική που θα είναι φιλική προς τον συνάνθρωπο, τον ηλικιωμένο, με σεβασμό στη μωρομάνα με το καρότσι της, στα άτομα με ειδικές ανάγκες και στο περιβάλλον. Στο κέντρο του Βόλου δεν θα μπαίνουν πια ρυπογόνα αυτοκίνητα και φορτηγά. Αυτά θα βγουν έξω από τo κέντρο και θα παρκάρουν σε ειδικούς χώρους στάθμευσης. Στο κέντρο της πόλης θα εισέρχονται μόνο πεζοί, ποδήλατα, ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ηλεκτρικά λεωφορεία, ηλεκτρικά ταξί και ηλεκτρικά φορτηγάκια με όριο ταχύτητας 30 χλμ./ώρα. Έναν καταπράσινο Βόλο, ποδηλατούπολη με φαρδιά πεζοδρόμια και γραμμικά πάρκα.
Το νέο βολιώτικο τραμ
Ολόκληρη η οδός Δημητριάδος και το πάνω τμήμα της Λεωφόρου Γρηγόρη Λαμπράκη θα πεζοδρομηθούν. Ώστε να επανακυκλοφορήσει, ως νέο τραμ μιας σύγχρονης πόλης, ο θρυλικός «Μουτζούρης» του 1903, αλλά με νέα ηλεκτρική μηχανή και ανακαινισμένα βαγόνια. Το δρομολόγιο μήκους 4 χλμ. θα ξεκινήσει από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό του Βόλου, εκείνο το αρχιτεκτονικό αριστούργημα του Εβαρίστο ντε Κίρικο. Ο «Μουτζούρης» θα περνάει μπροστά από το Δημαρχείο, το Ταχυδρομείο, για να καταλήξει στον Άναυρο, διαμέσου του πάρκου και της συνοικίας του Αγίου Κωνσταντίνου. Ο σχεδιασμός, η εφαρμογή, η χρηματοδότηση αυτής της πολιτικής και η οικολογική επιστροφή του «Μουτζούρη» στην πόλη μπορεί να υλοποιηθεί από πόρους του ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2021-2027. Αρκεί να υπάρχουν οραματιστές πολιτικοί για να γίνει η πόλη ανθρώπινη. Με τον ηλεκτρικό «Μουτζούρη», o νέος Βόλος θα γίνει γνωστός σ’ όλη τη Γη.
Ξενόφερτες επιγραφές
Παρελθόν πρέπει να γίνουν στην πόλη και οι απαράδεκτες εμπορικές επιγραφές όπως coffee shop, barber shop, hair saloon, nail studio, bookshop, pet shop, pizza corner, security services, mini-market, super market, phone shop, vape shop κ.λπ. Λες και είμαστε αλλοδαποί τουρίστες στην ίδια μας την πόλη. Επισκεφθείτε επαρχιακή πόλη των 150.000 κατοίκων στη Γαλλία, στη Μεγάλη Βρετανία ή στη Ρωσία. Δεν θα βρείτε πουθενά μια εμπορική επιγραφή στα αγγλικά στη Γαλλία, γαλλικά στη Μεγάλη Βρετανία ή στα γερμανικά στη Ρωσία. Στον Βόλο της κακόγουστης ξενολαγνείας, πρέπει να αντικατασταθούν όλες οι ξενόφερτες επιγραφές αποκλειστικά με ελληνικές: Καφενείο, κουρείο, κομμωτήριο, κατάστημα περιποίησης νυχιών, βιβλιοπωλείο, κατάστημα για μικρά ζώα, πιτσαρία, εταιρεία παροχής υπηρεσιών ασφαλείας, παντοπωλείο της γειτονιάς, υπεραγορά, κατάστημα ειδών τηλεπικοινωνίας, ειδών καπνιστού κ.λπ.
Πολιτικοί και καλλιτέχνες
Ο Βόλος του μέλλοντος χρειάζεται δημοκράτες, σεμνούς πολιτικούς, καλλιεργημένους. Πολιτικοί που διαθέτουν καρδιά, ευρεία μόρφωση, κοινωνική παιδεία και λαϊκή ευαισθησία. Πολιτικοί που κατανοούν τι σημαίνει κράτος δικαίου, που μάθανε τρόπους και πώς να τους προβάλλουν, που σέβονται τους απλούς πολίτες. Πολιτικοί που κυκλοφορούν μόνο με ποδήλατο ελληνικής κατασκευής σε μια φιλόξενη πόλη όπου θα αναδειχθούν η ιστορία και ο πολιτισμός της. Μια πόλη που θα ξαναποκτήσει την ισχυρή δημοκρατική και πνευματική της παράδοση. Έναν άλλο Βόλο όπου θα αντικαταστήσουμε την ξενόφερτη ταμπέλα «I love Volos» στον κυκλικό κόμβο μπροστά στο Δημαρχείο με την προτομή του μεγάλου ζωγράφου Θεόφιλου που φιλοτέχνησε ο καταξιωμένος Βολιώτης γλύπτης Βασίλης Βούλγαρης.