Η λίμνη Κάρλα έχει απλωθεί στα 180.000 στρέμματα. Οι αγρότες κοιτούν τα βυθισμένα χωράφια τους, χωρίς να ξέρουν αν θα μπορέσουν να τα καλλιεργήσουν ξανά.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας Καθημερινή και της δημοσιογράφου Αλεξίας Καλαϊτζή, που μίλησε με κατοίκους, «ο Βασίλης Τζιμούρτας ελέγχει κάθε τόσο την εικόνα από την κάμερα που είχε εγκαταστήσει σε ένα καρούλι ποτίσματος στο χωράφι του. Είχε βάλει και άλλες, αυτή όμως είναι η μόνη που «επιβίωσε». Και κάθε φορά που την κοιτάζει η εικόνα είναι ίδια: Μια θάλασσα εκεί που κάποτε ήταν γη. Αγρότης από το χωριό Αμυγδαλή, μόλις 15 χιλιόμετρα από τη λίμνη της Κάρλας, ο κ. Τζιμούρτας «έχασε» 1.400 στρέμματα κάτω από τα εκατομμύρια κυβικά νερού που έχουν πλημμυρίσει την περιοχή, μετά το πέρασμα του κύματος κακοκαιρίας «Daniel». Δεν γνωρίζει πότε θα μπορέσει να τα καλλιεργήσει ξανά.
Εκατοντάδες αγροτικές οικογένειες στα παρακάρλια χωριά μοιράζονται την ίδια ακριβώς τύχη. Το νερό έχει σκεπάσει μια τεράστια έκταση περίπου 180.000 στρεμμάτων, σχηματίζοντας μια λίμνη στη θέση όπου ήταν η Κάρλα, πριν αποξηρανθεί το 1962. Σε μερικά σημεία το βάθος της φτάνει και τα 7 μέτρα. Στον πυθμένα της βρίσκονται κάποιες από τις πιο εύφορες εκτάσεις Περιφερειακής Ενότητας Λάρισας.
Η εικόνα είναι αποκαρδιωτική. Πήγαμε με τον κ. Τζιμούρτα και τον γιο του, Θάνο, απέναντι από εκεί που ήταν τα χωράφια τους. Δεν διακρίνεται τίποτα πια παρά μόνο στύλοι της ΔΕΗ και κάτι σαν θάμνοι, που στην πραγματικότητα είναι οι κορυφές των αμυγδαλιών που έχουν πνιγεί και αυτές στο νερό. Στην περιοχή καλλιεργούνταν βαμβάκι, όσπρια, σιτηρά αλλά και δέντρα. Πριν από κάποιες ημέρες ο Θάνος είδε στις εκτάσεις αυτές φλαμίνγκο. «Θα το ρίξουμε στον τουρισμό», είπε χαριτολογώντας.
Το ίδιο απόγευμα που πλημμύρισε ο κάμπος, ο κ. Τζιμούρτας βρήκε τις διαστάσεις της σήραγγας που είχε ανοιχθεί τη δεκαετία του ’60 για να αποστραγγιστεί η λίμνη, και άρχισε να κάνει υπολογισμούς: «Έβγαλα ότι θα χρειαστούν 500 ημέρες να φύγει το νερό. Με έπιασε ανατριχίλα. Έκανα ξανά και ξανά τους υπολογισμούς. Το ίδιο νούμερο. Την επόμενη ημέρα έκανα τουλάχιστον 30 τηλέφωνα, σε βουλευτές, δημοσιογράφους, ανθρώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά κανείς δεν είχε καταλάβει το μέγεθος της ζημιάς». Η επιστημονική κοινότητα το επιβεβαιώνει: Εάν οι βροχές κινηθούν σε δεδομένα αναμενόμενα για την εποχή, το νερό θα απομακρυνθεί σε ένα-δύο χρόνια.
«Ελπίζουμε ότι θα μπορέσουν τα χωράφια, το 90% της έκτασης, να φτάσουν σε μια κατάσταση ώστε να μπορούν να καλλιεργηθούν τον Απρίλιο του 2025», εκτιμά ο Νίκος Δαναλάτος, καθηγητής Γεωργίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μέλος της επιτροπής επιστημόνων που έχει συστήσει ο νεοεκλεγείς περιφερειάρχης. Μάλιστα ο ίδιος πιστεύει πως παρά τη μακρά παραμονή τους στο νερό, τα χωράφια θα είναι καλλιεργήσιμα.
Υποτονική είναι η κατάσταση στα περισσότερα παρακάρλια χωριά της Μαγνησίας, όπου οι κάτοικοι έχασαν την πηγή του εισοδήματός τους.
Από την απέναντι πλευρά της λίμνης, στο Σωτήριο, δύο υπάλληλοι στολίζουν την πλατεία του άδειου χωριού. Ο Νίκος Γουρνάρης οδηγεί το μοναδικό αυτοκίνητο που περνάει τον δρόμο. Ο αγρότης έχασε και σπίτι και χωράφια, και μάλιστα κάποια από αυτά τα ενοικίαζε. Τώρα έχει εναποθέσει τις ελπίδες του στα κτήματα που δεν έχουν πλημμυρίσει, ελπίζοντας ότι θα τον βοηθήσουν να κρατηθεί.
Για να σχεδιάσει ο ίδιος και οι υπόλοιποι παραγωγοί το μέλλον τους, περιμένουν εναγωνίως τα σχέδια των επιστημόνων για τη λίμνη αλλά και την ανακοίνωση του μηχανισμού αποζημίωσης από το κράτος. «Αργούν», υπογραμμίζει κοφτά ο κ. Χάμος. Όπως λέει, η περιοχή κινείται οικονομικά με την πρώτη αποζημίωση που δόθηκε από το κράτος για τις απώλειες στα βαμβάκια και τα χρήματα από τα σιτηρά που αλέστηκαν. Ο χειμώνας που έρχεται προβλέπεται δύσκολος.
«Δεν υπάρχει μηχανισμός αποζημίωσης (που να καλύπτει παραγωγούς) για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Πρέπει να σχεδιαστεί από την αρχή. Ο ΕΛΓΑ έχει ένα κανονιστικό πλαίσιο για ετήσια παραγωγή που μπορεί να καταστράφηκε», διευκρινίζει ο Γιώργος Βλόντζος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και διευθυντής του εργαστηρίου Αγροτικής Οικονομίας. Πολλά από τα δέντρα που βρέθηκαν κάτω από το νερό είναι, όπως είπε, καινούργιοι δενδρώνες που καλλιεργήθηκαν στην περιοχή ακολουθώντας τις πρόσφατες αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική που προσέφερε μια εισοδηματική ασφάλεια. Οι επενδύσεις που έγιναν σε αυτές δεν έχουν προλάβει να αποσβεστούν. Θα αποζημιωθούν τα χρήματα αυτά; Πώς θα καλυφθεί το εισόδημα των παραγωγών τα πρώτα πέντε χρόνια μέχρι να δώσουν τα δέντρα τους πρώτους καρπούς ή τα δύο χρόνια που τα χωράφια θα παραμένουν βυθισμένα στο νερό; «Η Ε.Ε. δεν μπορεί μέσα σε δύο μήνες να δώσει απαντήσεις σε τόσο πρωτόγνωρα πράγματα. Ετυχε η κλιματική κρίση να χτυπήσει τη Θεσσαλία. Δεν είναι δεδομένο ότι δεν θα χτυπήσει κάπου αλλού. Αν βγει ένα πρόγραμμα γενναιόδωρο για τη Θεσσαλία, θα υπάρχει δεδικασμένο και οι αντίστοιχοι πληγέντες θα απαιτήσουν τα ίδια».