Πλάνο Γιούνκερ για μια νέα Ευρωζώνη

Σχέδιο προτάσεων για την πλήρη ενοποίηση της Ευρωζώνης παρουσίασε κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, επαναφέροντας στο επίκεντρο της συζήτησης θέματα που κατά το παρελθόν έχουν προκαλέσει την αντίδραση αρκετών ηγετών της Ε.Ε.

Οπως έγινε γνωστό στο οκτασέλιδο σημείωμα που διανεμήθηκε στους συμμετέχοντες, ο πρόεδρος της Κομισιόν έθετε μια σειρά 11 ερωτημάτων για τη δημιουργία θεσμών και την ανάληψη μέτρων με τελικό στόχο την ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Μεταξύ των προτάσεων Γιούνκερ είναι να υπάρχει ένας κοινός ευρωπαϊκός προϋπολογισμός (κάτι που κατά το παρελθόν έχει κατηγορηματικά αρνηθεί να συζητήσει το Βερολίνο) καθώς και η δημιουργία θεσμών που θα εξυπηρετούν την εύρυθμη λειτουργία της Ευρωζώνης, όπως ένα υπερυπουργείο Οικονομικών και ένα ξεχωριστό κοινοβούλιο για τα κράτη – μέλη της νομισματικής – οικονομικής ένωσης (προτάσεις που προωθεί το Παρίσι, αλλά έχει απορρίψει η Μεγάλη Βρετανία ισχυριζόμενη ότι τέτοιες ενέργειες μπορεί να διαλύσουν την κοινή αγορά).

Σε ένα καρφί προς τη Γαλλία για τις καθυστερήσεις στη μείωση των δημόσιων δαπανών και στη μεταρρύθμιση της οικονομίας της, ο πρόεδρος της Κομισιόν αναρωτιέται: «Ποια εργαλεία χρειάζονται αυτοί οι θεσμοί σε περιπτώσεις που οι εθνικές πολιτικές συνεχίζουν να πηγαίνουν σε λάθος κατεύθυνση προκαλώντας ζημιά;».

Το θέμα της «έκθεσης Γιούνκερ» ανέδειξαν με σχετικό δημοσίευμά τους οι Financial Times. Στο εν λόγω δημοσίευμα αναφέρεται ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ευρωζώνη είναι ότι οι προσπάθειες για περαιτέρω ενσωμάτωση και μεταρρυθμίσεις μπήκαν στον πάγο πριν από περίπου έναν χρόνο καθώς οι αγορές ηρέμησαν και οι Ευρωπαίοι πρωθυπουργοί έκαναν ξεκάθαρο ότι οι χώρες τους έπασχαν από μεταρρυθμιστική κούραση.

Σύμφωνα με το Ρόιτερς, πάντως, το οποίο εξασφάλισε πρόσβαση στο οκτασέλιδο έγγραφο ο κ. Γιούνκερ, στην έκθεσή του προειδοποιεί ότι σε περίπτωση που δεν αναληφθούν συγκεκριμένες δράσεις «η Ευρωζώνη θα παγιδευτεί σε ένα σενάριο περιορισμένης ανάπτυξης, υφεσιακές τιμές καταναλωτή και περιορισμένη δυνατότητα δημιουργίας θέσεων εργασίας». Ολα αυτά θα συμβούν, σύμφωνα με το κείμενο Γιούνκερ, καθώς «η κληρονομιά των συσσωρευμένων ανισορροπιών παραμένει επίπονα ορατή».

Σύμφωνα λοιπόν με τον κ. Γιούνκερ, η αποτυχία να αναληφθούν συγκεκριμένες δράσεις επιτείνει τα οικονομικά προβλήματα της Ευρωζώνης, κάτι που δεν συμβαίνει, όπως σημειώνει, στις ΗΠΑ. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε η έκθεση Γιούνκερ: «Η Ευρωζώνη δεν έχει ανακάμψει από την κρίση με τον ίδιο τρόπο που ανέκαμψαν οι ΗΠΑ. Αυτό πιθανότατα καταδεικνύει ότι μια ατελής νομισματική ένωση προσαρμόζεται με πιο αργό ρυθμό από μια ένωση με πιο ολοκληρωμένη λειτουργική θεσμική αρχιτεκτονική».

Υπενθυμίζεται ότι η δημόσια συζήτηση περί της ενσωμάτωσης-ολοκλήρωσης τα χρόνια της κρίσης έχει γίνει σαφέστατα πιο περίπλοκη καθώς κάποιες χώρες, όπως η Γερμανία και η Βρετανία, προωθούν έντονα τις δικές τους εθνικές ατζέντες. Από τη μία η Γερμανία βλέπει τη διαδικασία ως έναν τρόπο για να γίνουν οι κανόνες του προϋπολογισμού πιο σκληροί και η Βρετανία βλέπει τη διαδικασία ως μια ευκαιρία για την επαναδιαπραγμάτευση της θέσης της εντός της Ε.Ε., μέσω μιας αλλαγής των συνθηκών, η οποία είναι και αναγκαία για τις μεταρρυθμίσεις στην Ευρωζώνη.

Οι προτάσεις Γιούνκερ εντάσσονται στο πλαίσιο της διαδικασίας για περαιτέρω ενσωμάτωση που ζήτησε να ξεκινήσει ήδη από τον Οκτώβριο ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Επιπλέον οι προτάσεις αυτές πιθανότατα αποτελούν τη βάση για το ολοκληρωμένο πρόγραμμα μέτρων ενσωμάτωσης που θα παρουσιάσουν στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο Μάριο Ντράγκι, ο επικεφαλής του Συμβουλίου της Ευρώπης Ντόναλντ Τουσκ και ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ.

Οπως εξάλλου ανέφερε το κείμενο του σχεδίου Γιούνκερ: «Μια νέα πολιτική συναίνεση στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο είναι απαραίτητη για να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα σε ολόκληρη την Ευρωζώνη». Υπενθυμίζεται εδώ ότι, παρότι η έκκληση Ντράγκι είχε γίνει επίσημα, ελάχιστες κυβερνήσεις έδειξαν προθυμία να κάνουν πράξη τις προτάσεις αυτές και να συζητήσουν εκ νέου θέματα, όπως το μέλλον του κοινού νομίσματος, τα οποία προέκυψαν στο αποκορύφωμα της κρίσης.