«Πιπέρι στο στόμα» για λέξεις-ταμπού “Θ”

Ανεξάντλητος ο κατάλογος των λέξεων-ταμπού της ελληνικής γλώσσας, οι οποίες χρησιμοποιούνται με μεγάλη συχνότητα στο καθημερινό λεξιλόγιο, αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν την προέλευσή τους. Ωστόσο, η συλλογική εργασία τριών ερευνητριών απέφερε την έκδοση του βιβλίου «Πιπέρι στο στόμα: Όψεις των λέξεων-ταμπού στη Νέα Ελληνική». Το ενδιαφέρον πόνημα, που υπογράφουν η Μαρία Καμηλάκη, η Γεωργία Κατσούδα και η Μαρία Βραχιονίδου, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καλλιγράφος και θα παρουσιαστεί σε λίγες ημέρες στην Αθήνα, έρχεται να καλύψει το κενό που εντοπίζεται στην εγχώρια βιβλιογραφία, προσεγγίζοντας με εξαιρετικό τρόπο το… απαγορευμένο λεξιλόγιο των Ελλήνων.

Η κ. Μαρία Καμηλάκη, με καταγωγή από την Τσαγκαράδα Πηλίου, μίλησε για την τελευταία της συγγραφική απόπειρα, αλλά και το πώς προέκυψε η ιδέα συγγραφής του βιβλίου. «Πριν από ένα χρόνο περίπου αποφασίσαμε με τις άλλες συναδέλφους να ασχοληθούμε με το θέμα και τελικά καταλήξαμε σε ένα βιβλίο 450 σελίδων. Στην αρχή δεν είχαμε συνειδητοποιήσει το απέραντο πεδίο των λέξεων-ταμπού στη νέα ελληνική γλώσσα, όμως παρά τον όγκο του βιβλίου, περιοριστήκαμε σε ένα ψήγμα του συγκεκριμένου λεξιλογίου», είπε η διδάκτωρ Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία παράλληλα εργάζεται στην Μπενάκειο Βιβλιοθήκη, ενώ διδάσκει επίσης γλωσσολογία σε ιδιωτικό κέντρο μεταλυκειακής εκπαίδευσης.
Με τρόπο κατανοητό και συχνά με χιουμοριστική διάθεση, αλλά πάντοτε επιστημονικά τεκμηριωμένο, η κ. Καμηλάκη σε συνεργασία με τις συναδέλφους της, οι οποίες εργάζονται στο Κέντρο Έρευνας Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, προσέγγισαν με όρους γλωσσολογικούς και όχι μόνο, όλες τις πτυχές της σημασίας των λέξεων που στο άκουσμά τους οι περισσότεροι… κοκκινίζουν από ντροπή.
«Το συγκεκριμένο ερευνητικό πεδίο έχει βρεθεί στο περιθώριο, αλλά με τον τρόπο γραφής του βιβλίου, θέλουμε να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον και του μέσου αναγνώστη», τόνισε η κ. Καμηλάκη, για να καταλήξει: «Όλες αυτές οι λέξεις που δεν απουσιάζουν από τον καθημερινό λόγο, σχεδόν πάντα προκαλούν αμηχανία. Αποτελούν ένα ετερογενές φάσμα των νεοελληνικών, έχοντας άσεμνο, απαγορευμένο, περιθωριοποιημένο και συχνά στιγματισμένο περιεχόμενο. Στην ουσία μιλάμε για λέξεις-δραπέτες, οι οποίες άλλοτε προκαλούν σκόπιμα με τη χρήση τους, ενώ άλλες φορές χρησιμοποιούνται δίχως να έχουμε σαφή επίγνωση της προέλευσής τους».
Η οπτική που υιοθέτησαν οι τρεις ερευνήτριες αποτυπώθηκε στο βιβλίο με αρκετά παραδείγματα, με την κ. Καμηλάκη να αναφέρει χαρακτηριστικά: «Πέρα από τις λέξεις που έχουν ερωτικό περιεχόμενο ή κρύβουν σεξουαλικά υπονοούμενα, δώσαμε εξίσου μεγάλο βάρος και σε άλλες κατηγορίες. Για παράδειγμα γίνεται αναφορά στην τρίτη ηλικία, που είναι ένας ευπρεπής όρος για τα γηρατειά, σε αντίθεση με τη λέξη «χούφταλο» που προσβάλλει την προσωπικότητα ενός ηλικιωμένου ατόμου. Τέτοιες λέξεις πληγώνουν, γι’ αυτό το λόγο οφείλουμε να είμαστε πιο προσεκτικοί στη διατύπωσή τους, ιδίως όταν απευθύνονται σε ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες».