Οι κίνδυνοι από τους σοβάδες στις σχολικές οροφές και οι προτεραιότητες του Δήμου Βόλου

του Ηλία Β. Ξηρακιά*

Το πρόσφατο επεισόδιο, με την πτώση σοβάδων στο 1ο ΕΠΑΛ Ν. Ιωνίας, έφερε στην επιφάνεια μια πολύ σημαντική αρμοδιότητα του Δήμου, που φαίνεται ότι δεν είναι καθόλου στις προτεραιότητες της σημερινής Δημοτικής Αρχής(ΔΑ), παρά τη σοβαρότητά της και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει σε κοινωνικό επίπεδο. Πρόκειται για την εν γένει ποιότητα και ασφάλεια των σχολικών κτιρίων του πολεοδομικού συγκροτήματος αλλά και των σχολείων των οικισμών των πρώην Δήμων που συνενώθηκαν στο μεγάλο Δήμο Βόλου.
Είναι γνωστό ότι δεν είναι πολύ σπάνιο να διαβάσουμε στις εφημερίδες ή να παρακολουθήσουμε στα ηλεκτρονικά μέσα, περιστατικά πτώσης σοφάδων, κι όχι μόνο, από οροφές σχολικών αιθουσών με σοβαρούς κινδύνους για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς. Μια πρόχειρη έρευνα, στις μηχανικές αναζήτησης του διαδικτύου, δείχνει τη συχνότητα και την επικινδυνότητα των περιστατικών. Το περιστατικό που συνέβη στο συγκρότημα του 1ου ΕΠΑΛ Ν. Ιωνίας είναι το 2ο τα τελευταία χρόνια. Το γεγονός ότι αυτό συνέβη σε ώρες που απουσίαζαν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί και δεν είχαμε σοβαρές επιπτώσεις ήταν τυχαίο. Είναι γνωστό ότι οι καθαρίστριες βρήκαν το πρωί, πάνω στα θρανία και το δάπεδο μιας αίθουσας διδασκαλίας πεσμένους σοβάδες που είχαν αποκολληθεί από μια επιφάνεια οροφής περίπου 10 τετραγωνικών μέτρων και δεκάδων κιλών βάρους.
Μπορεί μεν το περιστατικό να «έφυγε» από την επικαιρότητα, μετά τις επιδιορθώσεις που ανέλαβε να κάνει ο Δήμος, δεν παύει όμως να υπάρχει, ως μείζον θέμα, στο πλαίσιο της γενικής κατάστασης της σχολικής στέγης στο Δήμο μας και σε όλη τη χώρα.

Η σημερινή κατάσταση της ποιότητας της ασφάλειας και της ενεργειακής απόδοσης των σχολικών εγκαταστάσεων δεν είναι κάτι καινούργιο αφού έχει σχέση με την ιστορική εξέλιξη των διδακτηρίων στη χώρα μας, τον τρόπο κατασκευής τους, την επιστημονική εξέλιξη, την παλαιότητα των κτιρίων, τους οικοδομικούς και αντισεισμικούς κανονισμούς και τους κατά καιρούς δημόσιους φορείς διαχείρισης των σχολείων (Υπουργείο Παιδείας, Οργανισμός σχολικών κτιρίων και Νομαρχίες κλπ).
Για όσους εκεί στη ΔΑ, δεν το έχουν αντιληφθεί, το καινούργιο στοιχείο, στον τομέα των διδακτηρίων και την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους, είναι ότι μετά το 2011 και το νόμο «Καλλικράτη» με τη συνένωση των μικρών Δήμων, όλα τα δημόσια διδακτήρια της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, παραχωρήθηκαν και μεταβιβάσθηκαν κατά κυριότητα στους νέους Δήμους και συνεπώς η αποκλειστική αρμοδιότητα στον προγραμματισμό, τη μελέτη, την κατασκευή και τη συντήρηση της σχολικής στέγης μεταβιβάσθηκε και ανήκει πλέον στην αποκλειστική ευθύνη των σημερινών Δήμων.
Δυστυχώς οι νέοι Δήμοι, παρά τις αντιδράσεις τους, βρέθηκαν όχι μόνο με τη μεταβίβαση και την υποχρεωτική ανάληψη, μιας αρμοδιότητας χωρίς τους αντίστοιχους πόρους, αλλά με την ευθύνη διαχείρισης ενός κτιριακού αποθέματος δεκάδων διδακτηρίων, κυρίως παλαιάς κατασκευής πολλά από τα οποία κατασκευάστηκαν πριν από πολλές δεκαετίες και σήμερα πρέπει να επανεξετασθούν όσον αφορά την ασφαλή χρήση τους, την στατική τους επάρκεια, την ενεργειακή τους απόδοση κλπ όταν μάλιστα για πολλά από αυτά δεν υπάρχει αρχειακό υλικό, μελέτες κατασκευής, οικοδομικές άδειες κλπ.

Αυτό που προγραμματίσαμε και ξεκινήσαμε να υλοποιούμε στο νέο Δήμο Βόλου, την προηγούμενη «Σκοτεινή» περίοδο, όπως αρέσκεται να αποκαλεί η σημερινή ΔΑ, ήταν η οργάνωση μιας συστηματικής δουλειάς τεκμηρίωσης και ταυτοποίησης όλων των σχολικών κτιρίων ώστε να οργανωθεί ένα αρχείο και μια βάση δεδομένων με καταγεγραμμένες όλες τις ανάγκες, για τις ουσιαστικές παρέμβασης, για την ανάταξη όλου αυτού του κτιριακού αποθέματος και τη διεκδίκηση από πολιτεία των αναγκαίων πόρων, για τη σύγχρονη αναβάθμιση των διδακτηρίων, λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτεία άρον άρον πέταξε στην Αυτοδιοίκηση μια «καυτή πατάτα». Δυστυχώς αυτή η σημαντική δουλειά υποδομής, που έπρεπε να γίνει από το Δήμο, που είναι ο μοναδικός ιδιοκτήτης των σχολικών κτιρίων, εγκαταλείφθηκε αφού δεν ήταν, για τη σημερινή ΔΑ, ένα έργο βιτρίνας και προβολής.
Είναι όμως επιτακτική ανάγκη, δεδομένου έτι ζούμε σε μια ιδιαίτερα σεισμογενή περιοχή και πολλά από τα διδακτήρια έχουν κατασκευασθεί πριν από τους σημερινούς αντισεισμικούς και ενεργειακούς κανονισμούς, να συνεχιστεί αυτή η σημαντική και συστηματική δουλειά που συνδέεται άμεσα όχι μόνο με την ποιότητα και την ασφάλεια των διδακτηρίων μας αλλά και με το κόστος λειτουργίας το οποίο επιβαρύνει πλέον τη διαχείριση του Δήμου μας. Η χρήση των νέων τεχνολογικών, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των νέων υλικών πρέπει να είναι στόχος για μια ουσιαστική αναβάθμιση της σχολικής στέγης σε ένα σύγχρονο και ανταγωνιστικό Δήμο.

* π. Αντιδημάρχου Βόλου