Ντοκιμαντέρ του CineDoc Βόλου στον δρόμο για τα Όσκαρ 2019

Της  Ελένης Χρυσοπούλου *

Η παρουσίαση του πολέμου μέσα από «τα αθώα μάτια ενός παιδιού» είναι πλέον στερεοτυπική προσέγγιση στα πολεμικά ντοκιμαντέρ, ωστόσο οι πολυάριθμες διακρίσεις και βραβεία στο «Μακρινό Γάβγισμα των Σκυλιών», του πρωτοεμφανιζόμενου Δανού σκηνοθέτη Simon Lereng Wilmont, δηλώνουν πως πρόκειται για μια ξεχωριστή και επιτακτική να δουν όλοι ταινία. Μάλιστα, πριν λίγες ημέρες το ντοκιμαντέρ μπήκε στη βραχεία λίστα των προτεινόμενων ταινιών για τα Όσκαρ 2019.
Η ταινία παρακολουθεί για ενάμιση χρόνο τον δεκάχρονο ορφανό Όλεγκ, ο οποίος ζει με τη γιαγιά και τον ξάδελφό του στο χωριό Hnutove, σε πολύ μικρή απόσταση από την εμπόλεμη ζώνη ανάμεσα στην Ουκρανία και τη με ρωσική υποστήριξη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ.
Συνοπτικά υπενθυμίζουμε ότι από τα τέλη Φεβρουαρίου του 2014 ρωσόφωνες ομάδες στην Ουκρανία οργανώθηκαν στα νοτιοανατολικά της χώρας απαιτώντας, μέσω μαζικών διαδηλώσεων και συγκρούσεων με τα ουκρανικά σώματα ασφαλείας, την ανεξαρτησία τους από την Ουκρανία ή την ένωσή τους με τη Ρωσία, ιδρύοντας το αυτοαποκαλούμενο κράτος της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ» στις 7 Απριλίου 2014.
Από πλευράς θεατών, δεν απαιτείται γνώση της πολιτικής κατάστασης της περιοχής, καθώς από την αρχή της ταινίας δίνονται, με τίτλους, τα βασικά γεγονότα.

Στην αρχή της ταινίας η ζωή στο χωριό δεν επηρεάζεται από τον πόλεμο – η τάξη του σχολείου είναι γεμάτη, τα παιδιά κάνουν ό,τι κάνουν τα παιδιά σε όλο τον κόσμο σε καιρό ειρήνης- παίζουν, κολυμπούν στο ποτάμι, συζητούν – ενώ ο πόλεμος είναι παρών μέσα από τον ήχο από τις βόμβες που εκρήγνυνται στο βάθος. Αυτός ο ήχος, που αποτελεί το μόνιμο ηχητικό υπόβαθρο της ταινίας, κατ’ ευφημισμό έδωσε στην ταινία τον τίτλο της.
Ωστόσο, με κάθε λεπτό που περνά στην ταινία, ο σκηνοθέτης αποτυπώνει τις δραματικές πιέσεις και φθορές στο σώμα και την ψυχή που επιφέρει ο πόλεμος σε όσους ζουν δίπλα σε αυτόν, και κυρίως στις εύθραυστες και εύπλαστες παιδικές ψυχές. Το χωριό εγκαταλείπεται, το σχολείο αδειάζει, ο ξάδελφος του Όλεγκ αναζητά ασφαλές καταφύγιο στο δυτικό τμήμα της Ουκρανίας και μένουν σε ένα ημιερειπωμένο χωριό ο Όλεγκ και η γιαγιά του, καθώς δεν έχουν κάπου να πάνε, ενώ το μέλλον είναι αβέβαιο.
Τηρώντας τα υψηλά κριτήρια των σκανδιναβικών ταινιών σε ό,τι αφορά στην κινηματογράφηση μέσα σε επικίνδυνες συνθήκες, το «Μακρινό Γάβγισμα των Σκυλιών» αποτελεί ένα πολύ κοντινό και ρεαλιστικό πορτραίτο των πρωταγωνιστών και του πολέμου, με συχνά ποιητικό λόγο και πανέμορφα φυσικά τοπία.
Η ταινία ανήκει στο λεγόμενο «fly-on-the-wall» είδος ντοκιμαντέρ παρατήρησης, όπου η κάμερα και ο σκηνοθέτης δεν επεμβαίνουν στα τεκταινόμενα, αλλά παρακολουθούν σιωπηλά τους πρωταγωνιστές να κάνουν όσα θα έκαναν κανονικά, χωρίς την παρουσία του κινηματογραφικού συνεργείου, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό μεγαλύτερη αυθεντικότητα στις σκηνές.

Επιπλέον, το γεγονός ότι ο ίδιος ο σκηνοθέτης ήταν και εικονολήπτης και ηχολήπτης επέτρεπε στην κάμερα να κινείται γρήγορα και παντού, με αποτέλεσμα να αποτυπώνει την εξωτερική κρίση, αλλά και την εσωτερική κρίση των πρωταγωνιστών, ζουμάροντας στα αγωνιώδη πρόσωπά τους και διευρύνοντας τα πλάνα στο κατεστραμμένο τοπίο.
Αφηγηματικά πρόκειται για μια ταινία ενηλικίωσης, όπου η προσπάθεια ενός παιδιού να ανακαλύψει τι είναι ο κόσμος συνυφαίνεται με τις προκλήσεις και τους κινδύνους του πολέμου και την αφέλεια και ανεμελιά διαδέχεται η αγωνία και η απελπισία. Δεν παρουσιάζει μόνο το τραύμα του πολέμου και την παράλυση που ζουν όσοι εμπλέκονται σε αυτόν, αλλά τους τρόπους που ο πόλεμος αναπαράγεται μέσα από τη βία και τη ρήξη των κοινωνικών δεσμών και κανόνων που προκαλεί.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια αντιπολεμική ταινία, με εκλάμψεις αισιοδοξίας, καθώς οι πρωταγωνιστές αντιστέκονται, αντέχουν και συνεχίζουν, ακόμη και όταν δεν υπάρχει καμία υπόσχεση πως τα πράγματα θα βελτιωθούν. Μια πραγματικότητα που δυστυχώς επαναλαμβάνεται σε πολλές περιοχές του πλανήτη και μάλιστα πολύ κοντά μας.
Η ταινία θα προβληθεί, στο πλαίσιο των προβολών του CineDoc Βόλου, το Σάββατο 19 Ιανουαρίου, ώρα 19.30, στο «Αχίλλειον», με ελληνικούς υποτίτλους. Κατάλληλη για παιδιά 9+. Τιμή εισιτηρίου 5 ευρώ, φοιτητικό και ΑμεΑ 4 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων αριθμημένων θέσεων στο κατάστημα «Έντεκα» (Γκλαβάνη 86 με Τ. Οικονομάκη, Δευτέρα έως Παρασκευή, ώρες καταστημάτων).

*υπεύθυνης διοργάνωσης CineDoc Βόλου