Εκτενές αφιέρωμα της αμερικανικής New York Times στο μικρό χωριό της Λέσβου που αν και υπήρξε ο “ομφαλός της γης” για αρκετούς μήνες, καθώς εκεί κατέφταναν κατά εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες με προορισμό την Ευρώπη, σήμερα μοιάζει να έχει εγκαταλειφθεί στη μοίρα του.
“Οι Έλληνες χωρικοί που έσωσαν τους πρόσφυγες είναι σήμερα εκείνοι που υποφέρουν” τιτλοφορείται το άρθρο-αποστολή στη Σκάλα Συκαμνιάς που περιγράφει πως οι Γερμανοί, οι Σουηδοί και οι άλλοι Ευρωπαίοι τουρίστες προτίμησαν να περάσουν αλλού τις καλοκαιρινές τους διακοπές, “σε ένα μέρος που δεν συνδέεται με την ανθρώπινη απελπισία”. Η αμερικανική δημοσίευση αναφέρεται στα δραματικά στοιχεία του τουρισμού στο νησί που δείχνουν πτώση ακόμη και 80% ανά περιοχές, όπως η Σκάλα Συκαμνιάς, στις κρατήσεις.
Όταν ξέσπασε η προσφυγική κρίση, πολλοί από τους κατοίκους ανέλαβαν το ρόλο του καλού Σαμαρείτη. Με αστείρευτη γενναιοδωρία, οργανώθηκαν ώστε να διασώσουν χιλιάδες Σύρους, Αφγανούς και άλλους πρόσφυγες σε κίνδυνο
Το άρθρο περιγράφει το μούδιασμα των κατοίκων. “Όταν ξέσπασε η προσφυγική κρίση, πολλοί από τους κατοίκους ανέλαβαν το ρόλο του καλού Σαμαρείτη. Με αστείρευτη γενναιοδωρία, οργανώθηκαν ώστε να διασώσουν χιλιάδες Σύρους, Αφγανούς και άλλους πρόσφυγες σε κίνδυνο, μήνες πριν οι ανθρωπιστικές οργανώσεις και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προστρέξουν σε βοήθεια”.
Η Θεανώ, κάτοικος του χωριού δεν το μετανιώνει. “Όλο το χωριό είναι περήφανο για ότι κάναμε” σημειώνει η ιδιοκτήτρια της ταβέρνας “Το Κύμα” που βιώνει σήμερα την εγκατάλειψη της έτσι κι αλλιώς αδιάφορης Ευρώπης. “Δεν ήξερες ποιον να σώσεις πρώτο, ήταν τόσοι πολλοί. Αλλά τους σώσαμε. Ήταν η φυσιολογική αντίδραση. Αυτό θα έπρεπε να προσφέρει θετική διαφήμιση, όχι αρνητική”.
Πολλοί από τους ντόπιους είναι και οι ίδιοι απόγονοι προσφύγων, που έφυγαν από την Τουρκία εν μέσω πολέμου για την Ελλάδα το 1920. Σήμερα, μοιάζουν αποσβολωμένοι από όσους ασκούν κριτικοί στους Σύρους και άλλους που επιλέγουν να δραπετεύσουν από τον πόλεμο
Ανάμεσα στους κατοίκους υπάρχουν κι εκείνοι που τα βάζουν με την προσφυγική κρίση. “Δεν τους θέλω πίσω. Έβλαψαν αρκετά το χωριό και το νησί” αναφέρει ο Νίκος στην Αμερικανίδα ρεπόρτερ, η οποία όμως σημειώνει πως οι περισσότεροι από τους κατοίκους της Σκάλας Συκμανιάς δεν χρεώνουν τους πρόσφυγες για το πρόβλημα. “Πολλοί από τους ντόπιους είναι και οι ίδιοι απόγονοι προσφύγων, που έφυγαν από την Τουρκία εν μέσω πολέμου για την Ελλάδα το 1920. Σήμερα, μοιάζουν αποσβολωμένοι από όσους ασκούν κριτικοί στους Σύρους και άλλους που επιλέγουν να δραπετεύσουν από τον πόλεμο σε μια επικίνδυνη διαδρομή μέσα από το Αιγαίο, που έχει μετατραπεί σε νεκροταφείο για περισσότερους από 1000 ανθρώπους, γυναίκες, άνδρες και παιδιά” αναφέρει το δημοσίευμα.
Πριν δεν ήξερα τι θα πει πνίγομαι. Συνειδητοποίησα πως όταν δεν ξέρεις να κολυμπάς, βουλιάζεις σαν πέτρα
Μια από τις πρώτες διασώσεις μεταναστών του Έλληνα ψαρά ήταν πριν από επτά ολόκληρα χρόνια το 2009. Μια πλαστική βάρκα με 20 πρόσφυγες, από τους οποίους κατάφερε να διασώσει μόλις 10. Οι υπόλοιποι χάθηκαν στα νερά της θάλασσας. “Πριν δεν ήξερα τι θα πει πνίγομαι. Συνειδητοποίησα πως όταν δεν ξέρεις να κολυμπάς, βουλιάζεις σαν πέτρα” αναφέρει ο κ. Βαλάμιος. Το άρθρο αναφέρεται στις δηλώσεις της Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, που εμφανίστηκε μεγαλόκαρδη και έτοιμη να υποδεχτεί πρόσφυγες, γεγονός που εκτίναξε τις προσφυγικές ροές. “Οι άνθρωπο του χωριού ήμασταν σε σοκ – υπήρχαν τόσα παιδιά” αναφέρει ο ψαράς που εξηγεί πως προσπαθούσαν να βγάλουν πρώτα εκείνα στη στεριά και στη συνέχεια τους ενήλικες. “Συχνά δεν ξέραμε αν αυτά τα παιδιά θα κατέληγαν ορφανά”.
Με τον καιρό το χωριό έφτιαξε το δικό του σύστημα ασφαλείας, με χωρικούς να φυλούν καρτέρι για νέα βάρκα που θα έφτανε στα ανοιχτά του χωριού. Έφτασε ημέρα που περισσότεροι από 5000 άνθρωποι πέρασαν από το σημείο. Οι γυναίκες οδηγούνταν από τις γιαγιάδες του χωριού σε ένα σπίτι όπου τους παρείχαν ρούχα και γάλα – που τους είχαν προσφέρει από δωρεές.
Αρχικά ακόμη και τα πρόβατά μου τρόμαζαν από τις κραυγές. Όμως, όπως κι εμείς, στη συνέχεια συνήθισαν
Ο Γιώργος Σοφιάνης, βοσκός του νησιού, συνήθιζε να περνά το χρόνο του σε ένα λόφο ψηλά πάνω από το θάλασσα, από όπου έβλεπε τις βάρκες να καταφθάνουν. “Αρχικά ακόμη και τα πρόβατά μου τρόμαζαν από τις κραυγές. Όμως, όπως κι εμείς, στη συνέχεια συνήθισαν” αναφέρει και περιγράφει τις τραγικές συνθήκες που ακολούθησαν στο χωριό που γέμισε με ανθρώπους σε απόγνωση.
Πηγή NYTIMES