Του
ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΠΑΤΡΙΚΟΥ
Ως γνωστόν στο 1ο Λύκειο (ΓΕΛ) Βόλου διεξήχθη δεκαετής (2010-2020) ενδοσχολικός λογοτεχνικός διαγωνισμός ποιήσεως και πεζογραφίας με την επιμέλεια των διακεκριμένων φιλολόγων καθηγητών αυτού και συγγραφέων: κ. Γιώργου Βουλγαρίδη, υιού του πολυσεβάστου μου αειμνήστου Ιωαν. Βουλγαρίδη, εμβριθούς φιλολόγου, γεν. επιθεωρητού Μ.Ε., δοκίμου ποιητού – συγγραφέως, και κ. Σταματίας Μωραΐτη. Εύχυμοι καρποί αυτού υπήρξαν α) οι ποιητικές Συλλογές: «Καταφυγές» (2021) και «Κρυφά κλειδιά» (2023) και β) «Πεζογραφήματα – Συλλογή Διηγημάτων» (2022), στα οποία αναφέρεται το παρόν σημείωμά μας. Είναι σχ. 16Χ22 και 105 σελ. Την επιμέλεια της εκδόσεως από το Printview της πόλεώς μας είχαν οι προειρημένοι καθηγητές με την εποπτεία της πρώην δραστήριας διευθύντριας του Σχολείου κ. Παρασκευής Λοντρίδου και οι οποίοι προλογίζουν τον τόμο ενώ την επιμέλεια του εξώφυλλου είχε η κ. Στεφοπούλου Χριστίνα, εικαστικός.
Ως μότο του τόμου αναγράφονται οι στίχοι του Kimon Nicolaides (1891-1938), Ελληνοαμερικανού δασκάλου ζωγραφικής: «Δεν μπορείς να καθοδηγήσεις τη δημιουργικότητα. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να εξαλείψεις τα εμπόδια και να προλειάνεις το έδαφος».
* * *
Στον Πρόλογο διατυπώνονται εύστοχα: «Η συγγραφή είναι ένας καλός τρόπος να έρθουμε σε επαφή με τον εαυτό μας και τον κόσμο που μας περιβάλλει. Οι έφηβοι μαθητές μας δεχόμενοι ποικίλα, ίσως και αντιφατικά ερεθίσματα από την εποχή μας προβληματίζονται, συναινούν, αντιδρούν και τελικά διαμορφώνουν άποψη μέσα από τα δημιουργήματά τους. Είναι ένας άλλος δρόμος προσέγγισης της ζωής, ο άλλος δρόμος εκτόνωσης των ψυχικών φορτίων που τους βαραίνουν… Οι λογοτεχνικοί διαγωνισμοί είναι ένα εργαλείο αυτοβελτίωσης, και ενίσχυσης της αυτογνωσίας με παιδαγωγικό στόχο, χωρίς να αναμένεται διαμόρφωση λογοτεχνικής φυσιογνωμίας από τον συμμετέχοντα. Η συνολική αξία του καθενός στη λογοτεχνία φαίνεται στο μέλλον, πέρα από κριτικές επιτροπές και λογοτεχνικούς διαγωνισμούς που σίγουρο είναι ότι ενέχουν υποκειμενισμό».
* * *
Στη Συλλογή καταχωρίζονται δεκαπέντε αξιόλογα πεζογραφήματα. Ειδικότερα:
α. Στο διήγημα «Ο Φοίνικας» ο Αλέξανδρος Αγραφιώτης, συμμετασχών και στον ποιητικό διαγωνισμό του 1ου ΓΕΛ Βόλου με καταχώριση ποιημάτων στις προειρημένες ποιητικές συλλογές αυτού, εκτυλίσσει τη μονότονη ζωή ρουτίνας του κ. Α. που σαραντάρης πλέον με διακριτά στο πρόσωπο τα σημάδια του αδυσώπητου χρόνου ένα βράδυ αναθιβάνει με θλίψη την απώλεια τόσων χρόνων της ζωής που κυλούσε με την οδυνηρή καθημερινή απαράλλακτη επανάληψη: σπίτι, γραφείο, σπίτι, τηλεόραση, ύπνος χωρίς πραγμάτωση, ουσιώδους έργου και της νεανικής του επιθυμίας, να γίνει συγγραφέας. Η οδύνη της ρουτίνας τον οδήγησε στην αυτοπυρπόληση με την ψευδαίσθηση της εκ της στάχτης, όπως του μυθικού Φοίνικα, αναγεννήσεώς του. Δυστυχώς ο κ. Α. κατέστη ο κ. Άγνωστος, ο Αγνοούμενος, ο Ανύπαρκτος, ο κ. Ακατάλληλος «για μία κοινωνία που χρειάζεται να επαληθεύεις την ύπαρξη σου κάθε στιγμή της ημέρας σου.
* * *
β. Η Μαριλένα Βέργου με τη δραματική νουβέλα «Ο χορός: ουσιαστικό γένους αρσενικού» στηλιτεύει την εξικνούμενη από εγωιστική διάθεση εσφαλμένη παιδαγωγικής αρνητική στάση γονέων στην προς τον καλλιτεχνικό χορό κλίση άρρενος τέκνου τους. Εν προκειμένω ο Κώστας αντιδρά με οργή στην προς τον χορό ιδιαίτερη κλίση του γιου τους Αλέξη θεωρώντας πως η ενασχόληση αυτή απάδει προς άρρεν φύλο. Πιο ψύχραιμη η μητέρα ορμώμενη από το μητρικό φίλτρο συμπαρίσταται κι ενθαρρύνει το παιδί της με αποτέλεσμα, στο τέλος κι ο πατέρας μετά από έκφραση του ταλέντου του γιου του σε αποθεωτική παράσταση χορού μετανοεί για την αρνητική συμπεριφορά και γεφυρώνει το δημιουργηθέν εξαιτίας του οικογενειακό χάσμα.
* * *
γ. Η Όλγα Κάλαμο στο συγκινητικό της διήγημα «το τελευταίο ταξίδι» εκφράζει τη μεγάλη αγάπη πολυταξιδεμένου καπετάνιου προς την πολυαγαπημένη σύζυγό του, ο οποίος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ασθένησε βαριά και με οδύνη ψυχής της αποστέλλει επιστολή συνοδευόμενη μ’ ένα τριαντάφυλλο τυλιγμένο με τη γαλάζια κορδέλα των ξανθών μαλλιών της που κρατούσε ως φυλαχτό και θυμητάρι των βιωμάτων της αλληλοαγάπης τους.
* * *
δ. Στο ψυχολογικό διήγημα «Ζωγράφος, ο Γιώργος Κανελλάκης εξωτερικεύει τις ψυχικές μεταπτώσεις ενός νέου που φαντασιώνεται, βλέποντας στον καθρέπτη τον εαυτό του, τους ζωγραφίζει το πορτραίτο του, την όλη προσωπικότητα του, στην αρχή, σε φύλλο χαρτιού, τα χαρακτηριστικά της κεφαλής του κι ακολούθως στον τοίχο το υπόλοιπο σώμα του κατάστικτο από αιμορραγώντα τραύματα και βαθιές ουλές. Απομακρυνόμενος από το διχασμένο πορτραίτο βλέπει να βγαίνει απ’ αυτό μία άλλη οντότητα με διάπλατο χαμόγελο κρατώντας ένα πινέλο στο χέρι
* * *
ε. Η Εύα Κασσιού στο δραματικό κείμενό της «Να με θυμάσαι» διηγείται τον ασύγκριτο έρωτα του Θάνου και της Δήμητρας, τυφλής από αυτοκινητιστικό δυστύχημα, στο οποίο έχασε τους γονείς της. Μετά από γνωμάτευση ειδικού οφθαλμιάτρου ο Θάνος εξικνώμενος από ανυπολόγιστη προς τη Δήμητρα αγάπη αποφάσισε να της χαρίσει προς μεταμόσχευση τα μάτια του, παρακαλέσας τον ιατρό να μην ανακοινώσει τον δότη δίνοντας του να εγχειρίσει στη Δήμητρα μετά την επέμβαση επιστολή του που κατέληγε: «Σ’ αγαπώ και να προσέχεις τα μάτια μου…». Άκρων άωτον αγάπης ανδρός προς την αγαπημένη του σύζυγο.
* * *
στ. Στη συνέχεια η Ξανθίππη Κατσιαβριά με τη νουβέλα της «Η Μαργαρίτα της θάλασσας» αφηγείται το δραματικό ειδύλλιο της νησιωτοπούλας Μαργαρίτας που αγαπούσε πολύ τη θάλασσα με απώτερο όνειρο κάποτε να μπαρκάρει και βοηθούσε τον πατέρα της στο Πανδοχείο του, όπου γνωρίσθηκε συμπτωματικά με τον Αλέξανδρο, νεαρό ναύτη, αποβιβασθέντα από το «Δελφίνι», τρικάταρτο μεγάλο πλοίο που άραξε στο νησί. Μεταξύ των νέων αναπτύχθηκε ερωτικό αίσθημα βιώνοντας τρυφερές στιγμές, ώσπου ένα μεγάλο πλοίο έδεσε στο νησί κι ο καπετάνιος του ζητούσε γερούς νέους για ναύτες με ικανοποιητικές αποδοχές κι ο Αλέξανδρος αποφάσισε να μπαρκάρει παρά τις αντίθετες παρακλήσεις της Μαργαρίτας με την υπόσχεση της επανόδου του. Θλιμμένη η Μαργαρίτα ανέβαινε συχνά στον βράχο της ακρογιαλιάς αγναντεύοντας με δάκρυα το πέλαγος προσδοκώντας τον αγαπημένο της. Πεθαίνοντας ο πατέρας της, ολομόναχη πια, μπαρκάρισε εκπληρώνοντας έτσι το νεανικό της όνειρο και δεν ξαναγύρισε στο νησί. Άγνωστο αν ξανασυναντήθηκε με τον Αλέξανδρο. Αλλά στον θαλασσόβραχο φύτρωσε «ένα όμορφο κάτασπρο λουλούδι που κοιτούσε πάντα τη θάλασσα και έμοιαζε να περιμένει κάποιον… Ήταν μια μαργαρίτα».
* * *
Η Νάντια Μπατζιάκα και η Χριστίνα Παλιούρα με το κοινωνικό διήγημα «Στέφανος και Σμαράγδα» καυτηριάζουν την προκατειλημμένη συμπεριφορά των Βολιωτών προς τους Μικρασιάτες πρόσφυγες που έφθασαν στον Βόλο, εξαθλιωμένοι μετά τον όλεθρο του 1922. Η εκ Σμύρνης δασκάλα Σμαράγδα εργάζεται στην καπνοβιομηχανία Ματσάγγου με τον Βολιώτη συνάδελφό της Στέφανο. Μεταξύ τους αναπτύχθηκε σοβαρός αισθηματικός δεσμός για τον οποίο αντιδρούν έντονα οι γονείς του Στεφάνου, αλλά η μητέρα του επισκεφθείσα τον διευθυντή του εργοστασίου, ζητώντας την απόλυση της Σμαράγδας, πληροφορήθηκε για το άριστο ήθος κι εργατικότητα αυτής μετεστράφη και η οικογένεια τη δέχθηκε με χαρά ως νύμφη δίπλα στον Στέφανο.
* * *
η. Στο δραματικό διήγημα «Ευδοκίας ένεκα» η Παλιούρα Χριστίνα εκτυλίσσει, με φόντο τη φοιτητική ζωή στη Θεσσαλονίκη, την τραγωδία των ερωτευμένων φοιτητών Παύλου, της Πολυτεχνικής και Ολίβιας της Φιλοσοφικής, που ζουν πολλές της νιότης χαρές μέχρι που ο Παύλος οδηγώντας τη μηχανή του συγκρούστηκε με αυτοκίνητο τραυματισθείς σοβαρά. Υποδειγματική η πολύμηνη στοργική συμπαράσταση της Ολίβιας μέχρι να σταθεί στα πόδια του. Δυστυχώς της φέρθηκε άκρως ανέντιμα αναπτύσσοντας ερωτική σχέση με την Ευδοκία βοηθό του φυσιοθεραπευτού ιατρού. Η Ολίβια μαράζωσε υπό τη θλίψη και πέθανε. Στην κηδεία παρέστη κι ο Παύλος νιώθοντας ένοχος. Μην αντέχοντας στη θέα του η μητέρα της Ολίβιας τον έδιωξε με αγανάκτηση. Προς το τέλος της ζωής του κατέφυγε σε πνευματικό εξομολογούμενος με συντριβή «ο θάνατός της βάραινε για πάντα τη ζωή μου, Πάτερ. Ήθελα να το εξομολογηθώ τώρα που έχω φτάσει στο τέλος, τώρα που θα τη συναντήσω, για να βρω τη δύναμη να της το εξηγήσω…».
* * *
θ. Έπεται ο «Ανθισμένος κήπος» της Φένιας Παπαδούλη, επιστολή που στέλνει από το Παλέρμο η Ελπίδα στον λατρεμένο της Αύγουστο εκφράζοντας του όμορφες αναμνήσεις κοινών βιωμάτων τους και σκέψεις για όσα φέρνει η ζωή στο κύλημα του χρόνου.
* * *
ι. Η Αρετή Πούλιου με τη δραματική νουβέλα της «Βιολί, πιάνο, πόζα» διεκτραγωδεί το οικτρό τέλος της Ελίζαμπεθ Κάρεν περιώνυμης καλλιτέχνιδας μπαλέτου. Είχε προγραμματισθεί μεγάλη παράσταση ενώπιον της βασίλισσας, των άλλων επισήμων και του πολυπληθούς πιστού κοινού της, κατόπιν διετούς σκληρής προετοιμασίας. Πριν από κάθε πρόβα και παράσταση έπαιρνε χάπι «ενέργειας». Ωστόσο την προηγούμενη ημέρα της παράστασης ο ερωτευμένος της στρατιωτικός Άνταμ έφυγε για το Μεξικό λόγω αποστολής ενημερώνοντάς την με επιστολή. Το γεγονός την κλόνισε ψυχικά, διότι τής «ήταν δύσκολο να αποδεχθεί το μεγαλύτερο βήμα της καριέρας της χωρίς εκείνον». Από τη στενοχώρια της δεν πήρε το χάπι και θα ήταν η πρώτη φορά που θα χόρευε χωρίς αυτό. Το πρόγραμμα περιλάμβανε έξι χορογραφίες. Οι τρεις ενθουσίασαν το κοινό. Ο συνδυασμός παναρμόνιας μουσικής βιολιού και πιάνου με τον υπέροχο χορό της Ελίζαμπεθ γαλήνευε τις ψυχές των θεατών. Αλλά στην κορύφωση της παραστάσεως η Ελίζαμπεθ αιφνίδια σωριάστηκε στο δάπεδο της σκηνής και δεν ξανασηκώθηκε. Την επόμενη εξέπνευσε στο Νοσοκομείο με διάγνωση καρκίνου.
* * *
ια. Έπεται « Η πτώση» της Φαίδρας Θεοχαρίδη, η οποία διηγείται έναν φρικτό ονειρικό εφιάλτη πτώσεως από ύψος που βιώνει κάποιος κατά διαστήματα λόγω της δυσμενούς ψυχολογικής καταστάσεως στο υποσυνείδητο την οποία δημιουργούν οι ποικιλώνυμες αντιξοότητες και τα δυσεπίλυτα της ζωής προβλήματα. Πρόκειται για το φαινόμενο της προμνησίας «déjà vu».
* * *
ιβ. Η Μαρία Τσιργή με το εξομολογητικό της κείμενο «Μια μέρα ζωής» εξωτερικεύει τα όνειρά της για τη ζωή, εκφράζει εσώψυχες επιθυμίες να γνωρίσει τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα αυτής, ενώ, παράλληλα καταθέτει σκέψεις προς βελτίωση της προσωπικής και κοινωνικής ζωής.
* * *
ιγ. Η Μπιάνκα Φέιμι στο διήγημά της «Δυο νύχτες στο δάσος» ξεδιπλώνει τη δραματική περιπέτεια μικρής Αλβανίδας που με τους γονείς της πήραν τον δρόμο της φυγής τους από την Αλβανία για την Ελλάδα προς εύρεση καλύτερων συνθηκών ζωής. Κάποια στιγμή η μικρή ξέφυγε από το χέρι κι επιτήρηση της μητέρας και με πολλές ταλαιπωρίες κατόρθωσε να περάσει τα σύνορα καταλήγοντας εξαντλημένη σ’ ένα χωριό, όπου συναντήθηκε με τους γονείς της.
* * *
ιδ. Στην αστυνομική νουβέλα «Ξενοδοχείο Vienna» η Έλενα Χαρίση παρουσιάζει τη διακεκριμένη δημοσιογράφο Ανδρομέδα που με το βοηθό της Πιέτρο εξιχνιάζουν με υποδειγματική μεθοδικότητα το φοβερό έγκλημα για λόγους αντιζηλίας, και όχι μόνο, στο θέατρο του Ξενοδοχείου Vienna της Αυστρίας εις βάρος της διάσημης χορεύτριας Βικτώριας Χόφερ.
* * *
ιε. Τέλος η ίδια η Έλενα Χαρίση με το διήγημα «Χακί φούτερ» μας εξωτερικεύει τη φυσιολατρία της Άρτεμης και την αναπάντεχη γνωριμία της με τον Πάρη, που κατέληξε σ’ ένα ζηλευτό τρυφερό ειδύλλιο.
* * *
Εξαίρετα με ιδιαίτερο αναγνωστικό ενδιαφέρον όλα τα «πεζογραφήματα» της Συλλογής μαθητών του ιστορικού 1ου ΓΕΛ Βόλου, έκφανση της σωστής παρεχόμενης σ’ αυτό παιδείας από τους εκλεκτούς καθηγητές αυτού. Αρμόζουν εκθύμως θερμά συγχαρητήρια προς τους μαθητές δημιουργούς αυτών των πεζών λογοτεχνημάτων, τους οποίους προτρέπουμε εγκάρδια να συνεχίσουν αυτήν την ευγενή ενασχόληση. Ιδιαιτέρως συγχαίρουμε τον νυν διευθυντή δρα κ. Χαράλαμπο Σταχτέα, την πρώην διευθύντρια κ. Παρασκευή Λοντρίδου, η οποία με τους διακεκριμένους φιλολόγους κι επιμελητές της εκδόσεως κ. Γεώργ. Βουλγαρίδη και κ. Σταματία Μωραΐτη οργάνωσαν τον δεκαετή ενδοσχολικό λογοτεχνικό διαγωνισμό. Προς όλους ευχόμαστε ολοψύχως να έχουν υγεία και Φωτισμό προς συνέχιση του αξιομίμητου πνευματικού έργου τους.