Της
Χαριτίνης Μαλισσόβα
Ο Άγγελος Σικελιανός που ανθολογείται με αφορμή τα 70 χρόνια από τον θάνατό του, ο Τίτος Πατρίκιος και ποιήματα της συλλογής του Λυσιμελής πόθος που φιλοτεχνούνται με την εικαστική ματιά του Γ. Ψυχοπαίδη, το δέκατο τρίτο βιβλίο της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας Λουίζ Γκλικ και η έξοχη ποιητική συλλογή του Νίκου Σιδέρη «Αηδόνι ερείπια και αλλά ποιήματα», φιλοξενούνται στο σημερινό αφιέρωμα στα νέες εκδόσεις βιβλίων ποίησης.
Άγγελος Σικελιανός,
Τον άναρχο έρωτα να νιώσω ακέριο,
εκδ. Πατάκη
Ανθολόγηση: Χάρης Βλαβιανός, Ευριπίδης Γαραντούδης
Επίμετρο: Ελένη Σικελιανός
Εβδομήντα χρόνια από τον θάνατο του Άγγελου Σικελιανού (1884-1951), η ανθολόγηση 50 ποιημάτων του υπό τον τίτλο «Τον άναρχο Έρωτα να νιώσω ακέριο» επιχειρεί να προτείνει στο σημερινό αναγνωστικό κοινό το αντιπροσωπευτικότερο και διαχρονικότερο κομμάτι ενός έργου που αποτελεί μία από τις κορυφές του νεοελληνικού ποιητικού λυρισμού.
Οι ανθολόγοι, Χάρης Βλαβιανός και Ευριπίδης Γαραντούδης, στην εισαγωγή τους εστιάζουν στην αισθητική επικαιρότητα του ποιητή Σικελιανού σήμερα, ανατρέχοντας και αποτιμώντας πρόσφατες σχετικές απόψεις σύγχρονων ποιητών και κριτικών.
Η έκδοση ολοκληρώνεται με το κείμενο «Η τέχνη είναι αυτό το ταξίδι» της Αμερικανίδας ποιήτριας Ελένης Σικελιανός, μια εξομολόγηση για τη σχέση της με τον Σικελιανό και την προγιαγιά της Εύα Πάλμερ.
…
τον άναρχο Έρωτα να νιώσω ακέριο, Θε μου,
μέσα στα στήθη μου ξανά·
και να ’μαι σ’ όλα σαν η πνοή και σαν η βοή τ’ ανέμου,
στα κοντινά, στα μακρινά…
Από την «Προσευχή»
Γιάννης Ψυχοπαίδης,
Έρως πόλεμος, 24 εικόνες
πάνω στην ποίηση
του Τίτου Πατρικίου –
ποιήματα από το Λυσιμελή πόθο
Ένας συλλεκτικής αξίας τόμος με έργα του Γιάννη Ψυχοπαίδη που συνομιλούν έξοχα με τα ποιήματα του Τίτου Πατρίκιου.
Το βιβλίο χωρίζεται σε δυο μέρη. Στο δεύτερο μέρος βρίσκουμε προσωπογραφίες, πορτρέτα ποιητών διά χειρός Γιάννη Ψυχοπαίδη.
Το βιβλίο ξεκινά με κείμενο του εικαστικού για τον ποιητή, ενώ στο δεύτερο μέρος ένα άλλο κείμενό του εξηγεί πώς η επιλογή των ποιητών είναι μια προσωπο-ποίηση, ένας τρόπος να αντιληφθεί βαθύτερα ο ίδιος την ποίηση.
«Ζωγραφική και ποίηση νοσταλγούν το μέλλον μέσα από μια ταραγμένη νηφαλιότητα, μέσα από μια τρυφερή σχέση ιδιοκτησίας με τη ζωή, «ληστεύοντας ιδέες» η μία από την άλλη. Σε αυτή την κοινή ουτοπία της πραγματικότητας, ο ζωγράφος και ο ποιητής, κλεισμένοι, αλλά όχι αποκλεισμένοι στους τέσσερις τοίχους, στους τέσσερις στίχους, στα τέσσερα χρώματα της παλέτας, συνεχίζουν να στέλνουν μπουκάλια απελπισμένης ελπίδας στο πέλαγος έξω, εκεί που «παφλάζουνε τα χρώματα της μέρας, εκεί που χρώματα και ποιήματα ζητούν το τελικό τους καταφύγιο», λέει ο Γιώργος Ψυχοπαίδης για το βιβλίο.
Νίκος Σιδέρης,
Αηδόνι ερείπια και άλλα ποιήματα,
εκδ. Αρμός
Το πρώτο μέρος της συλλογής διαβάζουμε το ποίημα Αηδόνι ερείπια με τον υπότιτλο Ύλη πνεύματος ύλης πνεύμα
…«Αυτό τ’αλλόκοτο αηδόνι απόψε
Άφησε εικόνες βιτρίνες βιβλία
Και ήρθε και στάθηκε εδώ
στα ερείπια
των ανθρώπων»…
«Το αηδόνι του κειμενικά πολύπειρου Νίκου Σιδέρη, ως σύνθεση ποικίλων αυθεντικών και οπωσδήποτε φιλιών αντιλημμάτων, συνιστά, εκτός των άλλων, μια τεκμηριωμένη προσέγγιση του πραγματικού, ό,τι είναι δηλαδή de facto το πλέον δύσκολο να εννοηθεί σε βάθος κατά τον Ζακ Λακάν. Σε μιαν ευκρινώς αναβαθμισμένη μορφή του, το πραγματικό φθέγγεται. Η δε αξιοποίηση του υλικού των χάι κου διακρίνεται τόσο για την αυστηρή λεκτική της διαχείριση, όσο και για τη σαφέστατη απόρριψη και μάλιστα εκ προοιμίου του εννοιολογικά συμβατικού, του καταχρηστικά τετριμμένου και του οντολογικά αδιάφορου» (Γιώργος Βέης, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Στο δεύτερο μέρος, «Άλλα ποιήματα», χάι κου και άλλης μορφής ποιήματα συνθέτουν μια άκρως ενδιαφέρουσα συλλογή.
Louise Gluck,
Χειμωνιάτικες συνταγές από την κοινότητα,
μετάφραση Χάρης Βλαβιανός,
εκδ. Στερέωμα
Το δέκατο τρίτο βιβλίο της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας Λουίζ Γκλικ είναι από τις πλέον υποβλητικές ποιητικές της συλλογές, από εκείνες που σε κατατρύχουν. Όπως στη συλλογή «Η άγρια ίρις» έτσι και εδώ υπάρχει μια χορωδία, μια συνήχηση φωνών – όμως εδώ οι ομιλητές είναι εντελώς ανθρώπινοι, φασματικοί και ταυτόχρονα αρχαίοι. Οι Χειμωνιάτικες συνταγές από την κοινότητα είναι μουσική δωματίου, μια πρόσκληση σ’ εκείνο το προνομιούχο βασίλειο που είναι αρκετά μικρό ώστε να ακούγεται κάθε μεμονωμένο όργανο -dolente- με τη μελωδική του γραμμή να παρατείνεται, και στη συνέχεια να μεταφέρεται ζωηρά στο επόμενο όργανο -animoso- και συνάμα αρκετά μεγάλο ώστε να περιέχει μια ολόκληρη ζωή, τα ασύλληπτα δώρα και τις απώλειες των γηρατειών, τα παιχνιδάκια που κουδουνίζουν στο πίσω μέρος ενός αυτοκινήτου, ένα παρατημένο διαβατήριο, τα συστατικά ενός αναζωογονητικού σάντουιτς μέσα στον χειμώνα, την ευφρόσυνη παρουσία του ήλιου η λαμπρότητα του οποίου είναι ευθέως ανάλογη με το σκοτάδι του. «Κάποιοι από εσάς θα καταλάβετε τι εννοώ», λέει η ποιήτρια εννοώντας κάποιοι από σας θα με ακολουθήσουν. Δική της είναι η επίμονη παρουσία, δική της η φωνή που περιέχει όλες τις ζωές μας, «όλους τους κόσμους, ο καθένας πιο όμορφος από τον προηγούμενο». Αυτό το υπέροχο βιβλίο δεν θα μπορούσε να γραφεί από κανέναν άλλο ούτε, όμως και από την ποιήτρια σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ζωής της.