Μαθητές σε δράση για το κλίμα – Τι έδειξε έρευνα για τα επίπεδα «κλιματικού άγχους» σε νέους

Υψηλά επίπεδα «κλιματικού άγχους» καταγράφονται σε πρόσφατη έρευνα, που έγινε σε νέους 16-25 ετών, σε όλον τον κόσμο: το 77% διακατέχεται από φόβο για το μέλλον εξαιτίας κυρίως της κλιματικής κρίσης. Για την αναχαίτισή της, οι μαθητές αναλαμβάνουν δράση, φέρνοντας λύσεις ως προς τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος και αναδεικνύοντας τα σχολεία σε εκκολαπτήρια όχι μόνο νέων ιδεών αλλά και χειροπιαστών λύσεων. Ανταποκρινόμενη στις σύγχρονες κλιματικές προκλήσεις, η WWF έχει ξεκινήσει τη
δράση «Μαθητές σε δράση για το κλίμα».

Πρόκειται για ένα πρωτότυπο πρόγραμμα εκπαίδευσης για το κλίμα, το οποίο ήδη τρέχει σε 21 σχολεία – δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια και ΕΠΑΛ. Η συγκεκριμένη προσπάθεια αποτυπώνει την ανάγκη μετάβασης από την περιβαλλοντική στην κλιματική εκπαίδευση καθώς η κλιματική κρίση έχει οδηγήσει τον πλανήτη στο «κόκκινο».

«Η εκπαίδευση για την κλιματική αλλαγή – ‘climate education’, όπως έχει επικρατήσει ο διεθνής όρος – είναι πλέον μία επιταγή. Διεθνείς φορείς, όπως η UNESCO αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση, συστήνουν ανεπιφύλακτα τη στροφή της εκπαίδευσης προς αυτή την κατεύθυνση, η οποία πρέπει να διατρέχει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης – από το νηπιαγωγείο μέχρι την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση. Μία από τις χώρες που θεωρείται πρωτοπόρος στην ενσωμάτωση της κλιματικής εκπαίδευσης είναι η Ιταλία, η οποία έχει ‘πρασινίσει’ το πρόγραμμα σπουδών», αρχίζει να λέει η κ.Ελένη Σβορώνου, υπεύθυνη περιβαλλοντικής εκπαίδευσης της WWF και συγγραφέας.

Η περιβαλλοντική δίνει σιγά σιγά τη θέση της στην ‘κλιματική’ εκπαίδευση. Κι αν μέχρι πρόσφατα γινόταν λόγος για ‘κλιματική αλλαγή’, σήμερα συζητάμε για κλιματική κρίση’ – ήδη το βιώνουμε και στην Ελλάδα μέσα από τα ακραία και καταστροφικά καιρικά φαινόμενα, που έχουν πλήξει τη χώρα μας. «Η περιβαλλοντική εκπαίδευση εμπεριέχει πιο γενικές έννοιες, όπως η πληροφόρηση σχετικά με τους ωκεανούς, τη βιοποικιλότητα ή τα απειλούμενα είδη. Λόγω του επείγοντος του προβλήματος, προτεραιότητα έχει σήμερα η εκπαίδευση επάνω στην κλιματική κρίση. Για παράδειγμα, αν το 80% της πληροφορίας αφορά γενικά στο δάσος και τους τύπους των οικοσυστημάτων, πρέπει να εστιάσουμε στους παράγοντες, που ευνοούν την εκδήλωση πυρκαγιών εξαιτίας της κλιματικής κρίσης ή να αναδείξουμε έννοιες όπως εκείνη του ανθρακικού αποτυπώματος», υπογραμμίζει η κ.Σβορώνου και προσθέτει: «Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Η επιστημονική και η διεθνής κοινότητα – των πολιτικών ηγετών του κόσμου συμπεριλαμβανομένων – μέσα από τις αλλεπάλληλες συναντήσεις τους, θέτουν το όριο του ‘1,5 βαθμού’. Δηλαδή, η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη δεν πρέπει να υπερβεί τον 1,5 βαθμό. Αν και ακούγεται εύκολο, δεν είναι. Ακόμη κι αν κατεβάζαμε όλους τους διακόπτες τώρα, αν παύαμε να καταναλώνουμε ορυκτά καύσιμα, πάλι θα συνέχιζε να αυξάνεται η μέση θερμοκρασία του πλανήτη, εξαιτίας της συνεχόμενης έκλυσης αερίων».

Με στόχο τη διάπλαση ενεργών πολιτών, η WWF ξεκίνησε την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση από τα σχολεία. Όπως εξηγεί η κ.Σβορώνου, «Μέσα από το πρόγραμμα ‘Μαθητές σε δράση για το κλίμα’, που τρέχει για δεύτερη χρονιά φέτος, απευθυνόμαστε κατά κύριο λόγο στους μαθητές Επαγγελματικών Λυκείων, όπου υπάρχουν ειδικότητες όπως ηλεκτρολόγοι, μηχανολόγοι, γεωπόνοι και βρίσκονται πιο κοντά στην αγορά εργασίας. Οι συμμετέχοντες υποστηρίζονται από το WWF Ελλάς με παιδαγωγικό υλικό, προσαρμοσμένο στην κάθε βαθμίδα και με δια ζώσης εργαστήρια στα σχολεία (Climathons και Climate Labs), που βασίζονται στη μεθοδολογία ‘Design Thinking’, κατασκευάζουν δηλαδή πρώτα σε μικρή κλίμακα την ιδέα τους και αφού τη δοκιμάσουν, προχωρούν στη μεγάλη. Στόχος των μαθητών, να βρουν λύσεις για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος του σχολείου τους. Παράλληλα, υπάρχει ομάδα κατάλληλα καταρτισμένων μεντόρων, που στηρίζει τόσο τους μαθητές όσο και τους εκπαιδευτικούς στην εφαρμογή της μεθοδολογίας. Για τους συμμετέχοντες με τις καλύτερες ιδέες, υπάρχει και χρηματικό έπαθλο. Το πρόγραμμα, εκτός από τη λειτουργία του ως επιταχυντή της μαθητικής δημιουργικότητας, προσφέρει μια εργαλειοθήκη χαμηλού κόστους που μπορεί να αποκτήσει το κάθε σχολείο για να καλλιεργήσει τις δεξιότητες των μαθητών στις Φυσικές Επιστήμες μέσα από την πράξη (STEM education), με σκοπό την προστασία του κλίματος».

Μερικές από τις ιδέες, που επινόησαν τα παιδιά στη λογική των ‘nature based solutions’, των παρεμβάσεων δηλαδή για την προστασία του κλίματος: σε ένα σχολείο στις υπώρειες της Πάρνηθας, με πολύ κρύο, όπου, όχι μόνο κρύωναν αλλά κατανάλωναν και πολλή ενέργεια. Σκέφτηκαν να φτιάξουν ένα φυτοφράκτη ακριβώς στη βορεινή πλευρά, που το καλοκαίρι θα ποτίζονταν από μία γεώτρηση της περιοχής. Σε ΕΠΑΛ της Αργυρούπολης, οι μαθητές εντόπισαν το ‘κρυμμένο’ ανθρακικό αποτύπωμα, εξαιτίας της μεγάλης κατανάλωσης πλαστικών μπουκαλιών για νερό. Επινόησαν την επανάχρηση – upcycling: κατασκεύασαν ένα μηχάνημα, το οποίο αναλύει τα μπουκάλια σε πλαστικές ίνες, οι οποίες τροφοδοτούν το 3D printer του σχολείου.

Σε ό,τι αφορά την εύρεση χρόνου για την πραγματοποίηση του προγράμματος, η κ.Σβορώνου επισημαίνει πως «υπάρχουν πολλές ευκαιρίες: τα εργαστήρια δεξιοτήτων, τα μαθήματα φυσικής, χημείας, τεχνολογίας αλλά και οι περιβαλλοντικές ομάδες. Επίσης, στα ΕΠΑΛ, υπάρχει ζώνη δημιουργικών δραστηριοτήτων και η ερευνητική εργασία».

Το πρόγραμμα Μαθητές σε δράση για το κλίμα πραγματοποιείται με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), την υποστήριξη των ιδρυμάτων A. Γ. Λεβέντη και Μποδοσάκη και την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας.

Η έρευνα της UNICEF: Πόσο προετοιμασμένοι είναι οι νέοι για να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή;

Με αφορμή τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP28), η οποία ξεκίνησε στις 30 Νοεμβρίου στο Ντουμπάι και θα διαρκέσει μέχρι τις 12
Δεκεμβρίου, κυκλοφόρησαν τα αποτελέσματα της τελευταίας δημοσκόπησης,
η οποία διεξήχθη από τη UNICEF μέσα από την πλατφόρμα U-Report, με θέμα το πόσο προετοιμασμένοι νιώθουν οι νέοι να αντιμετωπίσουν και να προσαρμοστούν στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Η δημοσκόπηση διεξήχθη μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου 2023, και ήταν μέρος μιας παγκόσμιας δημοσκόπησης της UNICEF, η οποία συγκέντρωσε τις απόψεις
περισσότερων από 771.000 U-Reporters από 59 χώρες, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη δημοσκόπηση μέσω της πλατφόρμας U-Report μέχρι σήμερα.

Στην Ελλάδα, ορισμένα ενδεικτικά αποτελέσματα αποκαλύπτουν ότι το 55% των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι δεν έμαθαν αρκετά για την κλιματική κρίση στο σχολείο, ενώ μόνο το 22% θεωρεί ότι έχει λάβει επαρκή εκπαίδευση και δεξιότητες για να μπορέσει να ανταποκριθεί στην κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της.
Επιπλέον, το 60% πιστεύει ότι μπορεί να επηρεάσει θετικά τις κλιματικές πολιτικές της χώρας μας, ωστόσο μόλις το 11% αισθάνεται ότι ξέρει πώς να το κάνει.

Η πλήρης παρουσίαση των αποτελεσμάτων για την Ελλάδα:
https://www.coy18uae.org/global-youth-statement

Τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης συνέβαλαν στην Παγκόσμια Δήλωση Νεολαίας του YOUNGO, που θα χρησιμοποιηθεί για να ακουστούν οι φωνές των νέων από τους παγκόσμιους ηγέτες στο COP28.

Πηγή: Πρώτο Θέμα