Κοπανέλι, μια σπάνια παλιά δαντέλα – Ένα ιδιαίτερο σεμινάριο στα εργαστήρια παραδοσιακών τεχνών του Λ.Ε.Β.

Μια από τις δράσεις που κατά καιρούς εμπλουτίζουν τη λειτουργία των εργαστηρίων παραδοσιακών τεχνών του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου είναι η υλοποίηση ταχύρυθμων σεμιναρίων με λαογραφικό περιεχόμενο, που συμβάλλουν στην εξοικείωση των εκπαιδευομένων με παραδοσιακές τέχνες και τεχνικές, με τρόπο βιωματικό και ευχάριστο.

Μετά τις ελληνικές βελονιές που ήταν το αντικείμενο του προηγούμενου σεμιναρίου πριν από δύο μήνες, αυτή τη φορά, οργανώνεται σεμινάριο αφιερωμένο στο κοπανέλι, μια αγαπημένη παλιά τεχνική δαντέλας, που θα πραγματοποιηθεί στο διάστημα Παρασκευή 12 και Σάββατο 13 Μαΐου, στον χώρο των εργαστηρίων (Δον Δαλεζίου – Ρ. Φεραίου). Το σεμινάριο απευθύνεται όχι μόνο σε όσους παρακολουθούν τα εργαστήρια, αλλά εν γένει στους ευαισθητοποιημένους γύρω από το κέντημα και την παραδοσιακή φορεσιά.
Το κοπανέλι είναι ένα είδος λεπτεπίλεπτης χειροποίητης δαντέλας, που ήξεραν να πλέκουν οι γιαγιάδες μας, ιδιαίτερα οι νησιώτισσες. Με κοπανέλι στολίζονταν ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές (μπούστοι, ποδόγυροι, μπόλιες, μαντίλια), με κοπανέλι στολιζόταν επίσης ο ρουχισμός του σπιτιού, φινίροντας κεντήματα, κουρτίνες, τραπεζομάντηλα, νυφικά, μαξιλάρια κ.λπ. Πλέκεται με ιδιαίτερο τρόπο και σήμερα ελάχιστες είναι οι γυναίκες που γνωρίζουν αυτήν την τεχνική. Αυτή ακριβώς την τεχνική, που στολίζει την τρικεριώτικη φορεσιά, θα διδάξει μια από τις παλιότερες κεντήστρες του Τρικερίου, η Ασπασία Σίμου, η οποία και στο παρελθόν έχει συνεργαστεί με το Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου. Το θέμα αυτό επιλέχτηκε από την Εφορεία Οικοτεχνίας του Λ.Ε.Β., λόγω της ιδιαιτερότητάς της, της αισθητικής της αξίας, καθώς επίσης και λόγω της ζωντανής σχέσης που διατηρεί το Λύκειο με τη φορεσιά του Τρίκερι, μια από τις ωραιότερες φορεσιές της Ελλάδας.

Η τεχνική της διαπλοκής πολλών κλωστών σε κατακόρυφη διάταξη, χωρίς κόμπους και δεσίματα είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Με τον «πολχμό», την κλασική πλεξίδα έφτιαχναν συνήθως ιμάντες, στολισμένες με μεταλλικά ελάσματα για τους στρατιώτες και ταινίες για τα μαλλιά των γυναικών: «Κεκρυφάλου δει και μίτρας» (Θεσμοφοριάζουσες, Αριστοφάνης 257). Από την Ελλάδα η τεχνική ταξίδεψε στην Ευρώπη, όπου και καλλιεργήθηκε, για να επιστρέψει πάλι από τις καλόγριες της Δύσης, που ασχολούνταν με τη δαντελοπλεκτική τον 18ο αιώνα. H πρόσφατη ονομασία «κοπανέλι» προέρχεται από το ρυθμικό κτύπημα που κάνουν τα ξυλάκια, επάνω στα οποία βρίσκονται τυλιγμένες οι κλωστές, καθώς μετατοπίζονται κατά το πλέξιμο. Δεν είναι ακριβώς γνωστό που και πότε γεννήθηκε το κοπανέλι στη νεότερη εποχή. Βέβαιο είναι ότι η δαντέλα διδάχτηκε από το 1855 στην Ελλάδα, που ιδρύθηκε το Αμαλίειο Ορφανοτροφείο στην Αίγινα, αλλά καλλιεργήθηκε και αλλού. Σήμερα πλέκεται και διδάσκεται ακόμα σε Κρήτη, Αίγινα, Μήλο, Αττική, Σαλαμίνα, Μέγαρα, Μυτιλήνη, Κεφαλονιά, Ιθάκη και Χίο. Κάθε τόπος έχει τη δική του τεχνική, όπως και το Τρίκερι, τόπος ναυτικός.

Σε πολλά λαογραφικά μουσεία μπορεί κανείς να θαυμάσει δείγματα της δαντέλας αυτής, πλεγμένα στον ελληνικό χώρο, επηρεασμένα, όμως, από τις τεχνικές της Ευρώπης. Απ’ αυτά το πιο οργανωμένο μουσείο είναι το Κοργιαλένειο Λαογραφικό Μουσείο της Κεφαλονιάς.
Οι ώρες του προσεχούς σεμιναρίου είναι: Παρασκευή πρωί 10.00-14.00 και απόγευμα 17.30-21.00. Σάββατο πρωί 9.00-14.30. Για όσους ενδιαφέρονται θα πρέπει να επικοινωνούν για τις λεπτομέρειες συμμετοχής άμεσα, λόγω του περιορισμένου αριθμού συμμετεχόντων. Πληροφορίες – δηλώσεις συμμετοχής καθημερινά στη γραμματεία του Λ.Ε.Β., 2421033938, 2421305753, και στα τηλέφωνα 6980706903, 6978186879, 6983280725.