Η πρόσβαση στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση

του Χρίστου Δ. Ξενάκη*

Ο πόθος της ελληνικής οικογένειας να σπουδάσει τα παιδιά της είναι γνωστός και παγιωμένος. Αν δεν τον ικανοποιήσει, τότε τρέπεται σε άλλες λύσεις επαγγελματικής κατάρτισης. Η μόρφωση για τη μόρφωση δεν έχει πολλούς οπαδούς. Το πανεπιστημιακό πτυχίο το θέλουμε για ευδοκίμηση επαγγελματική και κοινωνική. Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Ερώτημα: μπορεί ένα κράτος να προσφέρει Ανώτατη Εκπαίδευση σε όσους την επιδιώκουν; Απάντηση: όχι. Σε ποιους θα την προσφέρει; Σ’ αυτούς που διαθέτουν τις απαιτούμενες δυνατότητες. Για τους άλλους οφείλει να μεριμνήσει, ώστε να καταρτισθούν και στη συνέχεια να απορροφηθούν από το χώρο της παραγωγής, ανάλογα με τις προτιμήσεις και τα προσόντα τους.

Η προσφορά Ανώτατης Εκπαίδευσης, με δίκαιο τρόπο, προϋποθέτει παροχή από το κράτος όλων εκείνων των μέσων, σε όλους τους μαθητές, που τους μεν θα βοηθήσει να προχωρήσουν σε ανώτατες σπουδές, τους δε να κατανοήσουν ότι πρέπει να ακολουθήσουν άλλους δρόμους. Τονίζουμε: όλων των μέσων σε όλους τους μαθητές. Και όταν λέμε «μέσων», εννοούμε έμψυχο παράγοντα, δασκάλους και καθηγητές και υλική υποδομή.
Η εκπαιδευτική πορεία, με τις ως άνω προϋποθέσεις, αρχίζει από το νηπιαγωγείο, συνεχίζεται στο Δημοτικό και περαιώνεται και ολοκληρώνεται στη Μέση Εκπαίδευση. Όλα αυτά τα εκπαιδευτικά επίπεδα πρέπει να λειτουργούν εξίσου άψογα, και σε φυσιολογική εναλλαγή, από την πρώτη ημέρα κάθε σχολικού έτους. Χωρίς κενά, χωρίς μειώσεις και συμβιβασμούς. Οι κρίκοι της αλυσίδας πρέπει να συνδέονται στενά και να είναι συνεχείς.

Αυτή η φυσιολογική ροή στο χώρο της Εκπαίδευσης πρέπει, τελικά, να οδηγεί, για όσους διαθέτουν τα προς τούτο προσόντα, στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αν δεν είναι φυσιολογική, τότε επεμβαίνουν τα εκτός δημόσιου τομέα μέσα: οι πέραν του σχολικού προγράμματος παρεμβάσεις, που σκοπό έχουν την ικανοποίηση επιθυμιών, μη βασίμων, και εγωισμών, αλλά, βεβαίως, και την κάλυψη ατελειών, αδυναμιών και κενών, για τα οποία ευθύνεται η δημόσια εκπαίδευση. Και μόνο αυτή.
Με βάση τους ανωτέρω συλλογισμούς, οι παράγοντες της παρεχόμενης εκπαίδευσης, σε όλα τα επίπεδα, θα έπρεπε να έχουν σχηματίσει την εικόνα, το «προφίλ», κάθε μαθητή και με βάση αυτό να εισάγεται ο μαθητής, εφ’ όσον το επιθυμεί, στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, βάσει της συνολικής του πορείας και των προσόντων του και όχι βάσει τριών ή τεσσάρων πανελλαδικών εξετάσεων, κάτω από τις γνωστές δυσμενείς συνθήκες άγχους και αγωνίας. Γιατί το μέλλον ενός ανθρώπου, έστω και ενός, είναι άδικο να καθορίζεται από τις εναγώνιες εξετάσεις κάποιων ωρών και όχι από τη σχολική πορεία ετών.

Εννοείται ότι για να γίνουν όλα αυτά χρειαζόμαστε γνώση και πολιτική βούληση. Τι θα γίνει με το διδακτικό προσωπικό, που είναι βασικό ζητούμενο, τι με τα θέματα των εξετάσεων και της βαθμολογίας στα διάφορα εκπαιδευτικά επίπεδα, τι με τη σύνδεση εκπαίδευσης και εργασίας, τι με τα σχολεία δυσπρόσιτων περιοχών κ.λπ. είναι θέματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Εν κατακλείδι: απαιτείται πολιτική βούληση και μας χρειάζονται άνθρωποι με γνώση, με «γνώση», με φαντασία, που να παίρνει «στροφές» το μυαλό τους και να έχουν αποδείξει, με τον μέχρι σήμερα βίο τους, ότι ξέρουν τη «δουλειά», όπως λέει και ο λαός μας. Και ότι πιστεύουν στο ρόλο της Παιδείας και της Εκπαίδευσης στον κοινωνικό μας βίο και την επιβίωσή μας ως έθνους.

*κλασικού φιλολόγου