Η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας GreenYourAir για την ατμοσφαιρική ρύπανση στην πόλη του Βόλου

Η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας GreenYourAir με επιστημονικούς υπεύθυνους τον Αναπληρωτή Καθηγητή Γεώργιο Κ.Δ. Σαχαρίδη του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και τον Καθηγητή Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη Διευθυντή της Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ενημερώνει για τα εξής:

1) Ο μέσος όρος των αιωρούμενων σωματιδίων διαμέτρου έως 2,5 μικρόμετρα (PM2.5) για το έτος 2022 ανήλθε σε 22.04 μg/m3 με ετήσιο προτεινόμενο όριο βάση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και στόχο της ΕΕ τα 5μg/m3. Συμφωνά με τα παραπάνω, ο ετήσιος μέσος όρος για την πόλη του Βόλου ήταν 4.4 φορές μεγαλύτερος από το προτεινόμενο όριο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας
2) Ο αριθμός των ημερών που η μέση ημερήσια τιμή των PM2.5 ήταν πάνω από τα 15μg/m3 (το ημερήσιο όριο του παγκόσμιου οργανισμού υγείας – η ελληνική νομοθεσία δεν έχει ημερήσιο όριο) είναι ίσος για το 2022 με 196 ημέρες (δηλ. 53.8% του χρόνου). Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται στατιστικά στοιχεία για όλους τους μήνες του 2022.

Τα παραπάνω στοιχεία αναδεικνύουν ότι τους μήνες Ιανουάριο, Φεβρουάριο, Μάρτιο και Δεκέμβριο 2022 σχεδόν όλες τις μέρες τα επίπεδα των αιωρούμενων σωματιδίων PM2.5 ήταν 2 και 3 φορές πάνω από το όριο που προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Παράλληλα, τους καλοκαιρινούς μήνες όπου η ατμόσφαιρα είναι αισθητά καλυτέρα από ότι τις άλλες περιόδους του χρόνου, παρατηρούνται μέγιστες τιμές οι οποίες μπορείς να ξεπεράσουν κατά 50% και 60% τα όρια που προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Τέλος, η τυπική απόκλιση δηλαδή ο δείκτης που αποτυπώνει τη διασπορά των τιμών της κατανομής των μετρήσεων γύρω από τη μέση τιμή της, εμφανίζεται σημαντικά υψηλή κατά τους χειμερινούς μήνες γεγονός που οφείλεται στις βροχές που λαμβάνουν χώρα κατά την περίοδο αυτή. Οι βροχές αυτές από την μια καταφέρνουν να βελτιώσουν την ποιότητα της ατμόσφαιρας με ένα φυσικό τρόπο ενώ από την άλλη δίνουν μια σημαντική τυχαιότητα για το αν οι μέσοι όροι θα είναι σημαντικά ή πολύ σημαντικά υψηλοί κατά την χειμερινή περίοδο.

Σημειώνει ότι οι ετήσιοι μέσοι όροι για τα έτη 2019 (έτος αναφοράς του δικτύου GreenYourAir), 2020, 2021 και 2022 ανήλθαν σε 30,03 μg/m3, 23,46 μg/m3, 20,75 μg/m3 και 22,04 μg/m3. Ο ετήσιος μέσος όρος για το 2022 εμφανίζει μια βελτίωση της τάξεως του 26,6% σε σχέση με το 2019 αλλά παράλληλα εμφανίζει μια επιδείνωση της τάξεως του 6,2% σε σχέση με το 2021.
Η βελτίωση σε σχέση με το 2019 αλλά και η επιδείνωση σε σχέση με το 2021 οφείλονται με βάση την πληροφόρηση και δεδομένα που έχουμε ως ερευνητική ομάδα, κυρίως στους παρακάτω παράγοντες:

α) Καιρικές συνθήκες όπως βροχοπτώσεις και κατεύθυνση ανέμων.
β) Υλοποίηση και χρήση ή μη από βιομηχανικές μονάδες συγκεκριμένων τεχνολογικών λύσεων (αναφέρονται ως Best Available Technologies από την ΕΕ) που προτάθηκαν στο παρελθόν από την ομάδα μας.

Τέλος σημαντικά θετικά έχουν βοηθήσει οι παρακάτω δυο παράγοντες:
α) Βελτίωση του κυκλοφοριακού στο κέντρο της πόλης.
β) Βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών από τις αστικές και υπεραστικές συγκοινωνίες.

Να σημειωθεί ότι ενδέχεται να υπάρχουν και άλλοι λόγοι οι οποίοι επηρέασαν σημαντικά τις παραπάνω διαφοροποίησης, οι οποίοι με βάση την πληροφόρηση που έχει η ερευνητική μας ομάδα αλλά και τα δεδομένα που έχει συλλέξει δεν μπορούν να προσδιοριστούν με σιγουριά για τον αντίκτυπο που είχαν στη διαμόρφωση της ποιότητας του αέρα στην πόλη του Βόλου το έτος 2022.
3)Η μελέτη επιμερισμού πηγών για το 2022 ανέδειξε για τις 3 βασικές πηγές ότι συμμετέχουν στην συνολική ρύπανση της πόλης του Βόλου σε:
α) η Θέρμανση/Εστίαση συμμετείχε με ένα μέσο ποσοστό 31,47%, β) η Κυκλοφορία Οχημάτων συμμετείχε με ένα μέσο ποσοστό 30,01% και η Βιομηχανική Δραστηριότητα συμμετείχε με ένα μέσο ποσοστό 35,3%. Στον παρακάτω πίνακα, εμφανίζεται συνολικά η εξέλιξη των τιμών για όλα τα έτη.

4) Είναι διαθέσιμη νέα διαδικτυακή εφαρμογή για την πλήρη ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο των πολιτών και υπηρεσιών σε ότι αφορά τα επίπεδα των αιωρούμενων σωματιδίων διαμέτρου έως 2.5 μικρόμετρα. Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη στον σύνδεσμο www.greenyourair.org καθώς και στο Google Play για εγκατάσταση σε κινητά τηλέφωνα (GreenYourAir app).
5) Στο δίκτυο GreenYourAir έχουν ενσωματωθεί νέες περιοχές: α) Α ΒΙΠΕ Βόλου, Καρδίτσα, Έδεσσα, Βριλήσσια και Πτολεμαΐδα.
6) Κατά την διάρκεια του 2024 η ερευνητική ομάδα GreenYourAir εχει προγραμματίσει την επέκταση του δικτύου της σε πάνω από 10 νέες περιοχές ξεκινώντας από την Λάρισα, Ραφήνα και Πικέρμη.

7) Η συλλογή δεδομένων μέχρι σήμερα για το έτος 2024 δεν δείχνει κάποια σημαντική βελτίωση στην ποιότητας του αέρα στο Βόλο. Στις αρχές του 2024, η ερευνητική μας ομάδα θα εκδώσει νέο δελτίο τύπο στο οποίο θα συμπεριλαμβάνονται τα στοιχεία για το έτος 2023.
Σημειώνει επίσης ότι στιγμιαίες τιμές που δίνονται μέσα από την εφαρμογή www.greenyourair.org δεν μπορούν να διαμορφώσουν κανένα έγκυρο επιστημονικό συμπέρασμα για την ποιότητα του αέρα σε μια περιοχή. Σε ότι αφορά τις 24ωρες μετρήσεις αυτές μπορούν να βοηθήσουν τις ευπαθείς ομάδες να προστατευτούνε, όταν τα επίπεδα ρύπανσης είναι πάνω από 15 μg/m3 το προτεινόμενο ημερήσιο όριο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.