Η δύναμη των εργαζομένων είναι τα ισχυρά συνδικάτα

*του Βασίλη Χαλαστάρα, Γ.Γ στην  Ένωση Προσωπικού Βιομηχανίας Τσιμέντων Βόλου

Δυστυχώς για πολλά χρόνια το σύστημα των εργασιακών σχέσεων έχει μπει στον αυτόματο πιλότο. Αυτή η κατάσταση δημιούργησε μια αδράνεια στους απλούς μισθωτούς, τους καθήλωσε στον καναπέ τους και τους εμπόδισε να αντιληφθούν εγκαίρως τα μακροπρόθεσμα οφέλη από τη συνδικαλιστική οργάνωση ιδίως σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, όπως η περίοδος που διανύουμε. Η οικονομική κρίση και η θέση της χώρας μας σε καθεστώς επιτήρησης από τους πιστωτές της βρήκε ήδη αποδυναμωμένο το συνδικαλιστικό κίνημα την ώρα της μητέρας των μαχών κατά του Μνημονίου. Δεν κερδίζονται εργατικοί αγώνες με χαμηλή συμμετοχή των εργαζομένων στα συνδικάτα και τις δραστηριότητες τους, με τόσο αδύναμο συνδικαλιστικό κίνημα! Σε ότι αφορά τους νέους εργαζόμενους η αλήθεια είναι ότι η σχέση τους με τα εργατικά συνδικάτα ήταν και είναι κακή, οι νέοι εργαζόμενοι στην πλειοψηφία τους δεν μπήκαν στις γραμμές των συνδικάτων αδιαφορώντας για τη συνδικαλιστική δράση. Σε μια περίοδο ύφεσης και εκρηκτικής ανεργίας, στην οποία η πρόσβαση στην εργασία από δικαίωμα μετατρέπεται σε προνόμιο, η αναγκαιότητα να έρθουν πιο κοντά οι νέοι με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και το αντίστροφο είναι μονόδρομος. Όσο κι αν πολλές φορές τα συνδικάτα φαίνονται αναποτελεσματικά κι ελάχιστα γοητευτικά, είναι ο μοναδικός αμυντικός μηχανισμός που διαθέτει η γενιά των 300 και 400 ευρώ μέσα στο ολοκαύτωμα της αγοράς εργασίας. Εξάλλου, ιδίως στον ιδιωτικό τομέα, οι παραβιάσεις του θεσμικού πλαισίου είναι στην ημερήσια διάταξη. Η απουσία αποτελεσματικών και ευέλικτων μηχανισμών ελέγχου είναι περισσότερο από εμφανής και τα συνδικάτα πρέπει να πιέσουν όσο μπορούν προς την άσκηση ελέγχων από τις Επιθεωρήσεις Εργασίας.
Τα εργατικά συνδικάτα υπάρχουν γιατί ο μεμονωμένος εργαζόμενος διαθέτει πολύ ισχνή διαπραγματευτική δύναμη για να επηρεάσει τις αποφάσεις που σχετίζονται με την εργασία του. Επειδή ακριβώς το τοπίο της αγοράς εργασίας χωρίς τα εργατικά συνδικάτα ή όποιον άλλον μηχανισμό εκπροσώπησης των εργαζομένων φέρει το μέλλον θα είναι εξαιρετικά αφιλόξενο, η ανάγκη για συλλογική δράση θα γίνει περισσότερο αντιληπτή από τους μισθωτούς στο μέλλον. Δεν πρέπει να υποτιμηθεί το γεγονός ότι οι ανάγκες της σύγχρονης συνδικαλιστικής οργάνωσης και δράσης απαιτούν την παρουσία έμπειρων και καταρτισμένων επαγγελματικών στελεχών που θα ασχολούνται πλήρως αν όχι αποκλειστικά με τα έργο των συνδικάτων. Δυστυχώς για πολλά χρόνια το σύστημα των εργασιακών σχέσεων έχει μπει στον αυτόματο πιλότο. Ελάχιστοι εργαζόμενοι (ιδίως στον ιδιωτικό τομέα) εκπροσωπούνται και δραστηριοποιούνται στα εργατικά συνδικάτα τους Σε μια περίοδο ύφεσης και εκρηκτικής ανεργίας, στην οποία η πρόσβαση στην εργασία από δικαίωμα μετατρέπεται σε προνόμιο, η αναγκαιότητα να έρθουν πιο κοντά οι νέοι στις συνδικαλιστικές οργανώσεις και το αντίστροφο είναι μονόδρομος. Ακόμη κι αν τα ελληνικά συνδικάτα πάσχουν, ακόμη κι αν μπορούν να καταλογιστούν πολλά σε πρόσωπα και καταστάσεις που παρεισέφρησαν στη δράση τους, το μέγα ερώτημα είναι πώς θα διαμορφωνόταν το σκηνικό στην αγορά εργασίας χωρίς έναν μηχανισμό προώθησης των συμφερόντων των εργαζομένων. Αναφορικά με το ρόλο τους στην υπεράσπιση της δημοκρατίας δεν πρέπει να λησμονούμε ότι δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις ανά τον κόσμο στις οποίες τα εργατικά συνδικάτα στάθηκαν απέναντι στον ολοκληρωτισμό και προάσπισαν τον κοινοβουλευτισμό καθώς και μορφές της κοινωνικής δημοκρατίας.
Σήμερα που κλονίζονται τα ιερά και τα όσια της εργασίας, η χώρα έχει περισσότερο από ποτέ άλλοτε την ανάγκη ενός ισχυρού εργατικού συνδικαλισμού, που όμως θα είναι απαλλαγμένος από τις κακοδαιμονίες του παρελθόντος και θα μπορεί να συμμετέχει ως αξιόπιστος συνομιλητής στις εθνικές και τις ευρωπαϊκές διαδικασίες κοινωνικού διαλόγου.