Η «AI-Everything» οδηγεί στην ανεργία;

Του
Γ. Καπουρνιώτη

«ΑΙ Everything» – Τεχνητή Νοημοσύνη στα Πάντα. Αυτός ήταν ο τίτλος της μεγαλύτερης έκθεσης τεχνολογίας στον κόσμο που διοργανώθηκε στο Ντουμπάι. Ουσιαστικά ήταν μια έκθεση τεχνητής νοημοσύνης που περιελάμβανε όλες τις καινοτομίες, αλλά και τις προκλήσεις και τις απειλές που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας. Όπως συμφώνησαν οι ειδικοί: «Μπαίνουμε σε μια εποχή που πρόκειται να οδηγήσει σε πράγματα και καταστάσεις που τώρα μας φαίνονται απίστευτα». Στην έκθεση συμμετείχαν 6.000 εταιρείες από 180 χώρες που παρουσίασαν την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στα πάντα.
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει εισαχθεί σε όλους τους τομείς, από την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη έως τη δημιουργία ιδιόκτητων εφαρμογών ή μοναδικών και εξατομικευμένων οικοσυστημάτων πληροφορικής. Είναι πλέον παρούσα σε τομείς όπως η διαχείριση των υδάτων, οι ένοπλες δυνάμεις, η αστυνομία, η δημοτική διοίκηση, οι πωλήσεις, η βιομηχανία, η εξόρυξη, η χρηματοδότηση και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Κάθε ανθρώπινη διαδικασία γίνεται πιο αποτελεσματική.
Από τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε πως ζούμε στην περίοδο της Άγριας Δύσης, του Φαρ Ουέστ στην εκτίναξη των εφαρμογών της τεχνητής νοημοσύνης που ξεφυτρώνουν καθημερινά από δεκάδες εταιρείες και υπόσχονται να αλλάξουν την καθημερινότητά μας. Η πραγματικότητα σήμερα μάς επιβάλλει να σπεύσουμε να διαμορφώσουμε ένα όσο το δυνατόν ευρύ, τεκμηριωμένο, κοινά αποδεκτό ει δυνατόν, μελλοντοστραφές και κοινωνικά επωφελές πλαίσιο κανόνων χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης, που δεν θα ακυρώνει την καινοτομία, αλλά θα περιβάλλεται από ασφάλεια για τον χρήστη. Έχουμε χάσει πολύ χρόνο. Η επιστημονική κοινότητα προετοιμάζεται για τις παρούσες εξελίξεις της τεχνητής νοημοσύνης εδώ και χρόνια, αλλά ρυθμιστικά μείναμε πίσω προτιμώντας μια χρονοβόρα διαβούλευση που πάντα θα φέρνει την τεχνολογία ένα βήμα πιο μπροστά. Ειδικά στην ΕΕ έχουμε χάσει πολύτιμο χρόνο. Ακόμα συζητούμε την Al Act. Πρέπει να προχωρήσει. Και επειδή οι νομικές ρυθμίσεις ούτως ή άλλως δεν μπορούν να εικάζουν και να προηγούνται, οι δεοντολογικές, ηθικές ρυθμίσεις μπορούν εκ των προτέρων να ορίζουν το πλαίσιο.
Μας φοβίζει, όμως, η εκθετική εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης; Δεν πρέπει. Δεν υφίσταται υπαρξιακός κίνδυνος για την ανθρωπότητα όσο τουλάχιστον εκείνη θα διατηρεί την πρωτοβουλία, αλλά υφίσταται περίπτωση αχρείαστης ταλαιπωρίας από την έλλειψη πλαισίου και κυρίως από την άγνοια χρήσης και ουσιαστικής εκμετάλλευσης της τεχνητής νοημοσύνης από τον άνθρωπο. Έχουμε στα χέρια μας τεχνολογία συγκλονιστικής ισχύος. Χρειάζεται εκπαίδευση και διά βίου μάθηση ώστε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την τεχνολογία προς όφελος της κοινωνίας, της οικονομίας και της ανθρωπότητας. Ο άνθρωπος δεν κινδυνεύει από τη μηχανή όσο θα δρα και θα σκέπτεται ως άνθρωπος. Θα κινδυνεύσει όταν μπει σε φάση ανταγωνισμού με τη μηχανή…
Οι τεχνολογικές εξελίξεις πλέον κινούνται με ταχύτητα μεγαλύτερη από αυτή που μπορούν να μεταβολίσουν οι κοινωνίες αν αργήσουν να σταθούν ενώπιόν τους χωρίς φόβο. Οι προεκτάσεις της τεχνολογικής μας μετάβασης σε ένα συγκλονιστικό μέλλον δεν συγχωρούν καθυστέρηση. Μπορεί να μην πιάσαμε την Α’ Βιομηχανική επανάσταση, αργήσαμε στη Β’, να μας ξέφυγε εν πολλοίς η Γ’, αλλά πλέον όποιος μείνει πίσω δεν θα προλάβει όσους έφυγαν μπροστά. Η χώρα έχει θέσει σαφείς εθνικές προτεραιότητες ως προς την τεχνολογική της, την εκπαιδευτική της και την αναπτυξιακή της μετάβαση, όπως τις έχει αναλυτικά παρουσιάσει ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης. Τώρα προστίθεται ως προτεραιότητα και η τεχνητή νοημοσύνη. Αυτός είναι και ένας από τους στόχους της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη που συνεστήθη από τον πρωθυπουργό. Να βοηθήσει τη χώρα να βρει το δικό της απτό αφήγημα στην εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης επ’ ωφελεία της κοινωνίας και της οικονομίας.
Η μεγάλη εικόνα της οικονομικής μας και αναπτυξιακής μας προοπτικής μέσω της τεχνολογικής εξέλιξης αποτελεί προτεραιότητα της κυβέρνησης. Είναι ένα απαιτητικό σχέδιο που στηρίζεται πάνω σε πολλούς άξονες που συμπλέκονται. Δεν αφορά μόνο στις ξένες επενδύσεις. Αφορά πρωτίστως στις εθνικές μας επενδύσεις σε προγράμματα σπουδών που θα συνδυάζουν τις λεγάμενες STEM σπουδές με τις HECI (Humanities, Ethics, Cognition, Imagination). Πώς θα αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής αν θεωρούμε ότι η ΑΙ θα μας πάρει τις δουλειές; Τη δουλειά δεν θα μας την πάρει η τεχνητή νοημοσύνη. Τη δουλειά θα μας την πάρει κάποιος άλλος που θα ξέρει να χειρίζεται την τεχνητή νοημοσύνη.
Διά βίου μάθηση. Upskilling. Reskilling. Τρεις λέξεις. Τρεις εθνικοί στόχοι. Κάθε εργαζόμενος, ανεξάρτητα από την ηλικία ή την εργασία του, θα χρειαστεί να αφιερώσει χρόνο είτε για νέα κατάρτιση (απόκτηση νέων δεξιοτήτων για μία νέα απασχόληση (reskilling) είτε για αναβάθμιση και διεύρυνση των γνώσεών του στο υφιστάμενο αντικείμενο εργασίας του (upskilling). Στο ταχύτατα μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, δεν υπάρχει θέση εργασίας που θα μείνει ανεπηρέαστη από τις νέες τεχνολογίες. Η συνειδητοποίηση αυτής της νέας πραγματικότητας από την πλευρά των ίδιων των εργαζομένων είναι απαραίτητη! Πρέπει όλοι να είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν χρόνο και προσπάθεια στη Διά Βίου Μάθηση και στη συνεχή εξέλιξη των δεξιοτήτων τους, προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικοί.
Εν κατακλείδι, όλοι μας έχουμε ανάγκη την «αναβάθμιση» του λογισμικού των εφοδίων μας. Να παντρέψουμε τις δεξιότητες που έχουμε σήμερα με αυτά που θα μας είναι αναγκαία αύριο. Η πιο παρωχημένη φράση σήμερα είναι η: «Ολοκλήρωσα τις σπουδές μου». Διαρκώς πρέπει να μαθαίνουμε… Να μη φοβόμαστε την τεχνολογία, να αγκαλιάσουμε την αλλαγή. Να γίνουμε σκηνοθέτες των αλλαγών στη ζωή μας και όχι παθητικοί δέκτες. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι εργαλείο και για τα επόμενα πολλά χρόνια, θα παραμείνει ένα εξαιρετικής ισχύος εργαλείο υποβοήθειας του ανθρώπου.