Η Apple «τελειώνει» την εταιρεία ιών παρακολούθησης NSO

Λογισμικό παρακολούθησης με ιδιαίτερη προτίμηση στα iPhone και αποδεδειγμένες δυνατότητες να βοηθάει στην «εξολόθρευση» ακτιβιστών, δημοσιογράφων και άλλων μη αρεστών στα ολοκληρωτικά καθεστώτα που το προμηθεύονται. Αυτό είναι το Pegasus της ισραηλινής εταιρείας NSO, η οποία την περασμένη εβδομάδα δέχθηκε σφοδρό πλήγμα με τη μήνυση που κατέθεσε εναντίον της η Apple. Είναι αμφίβολο αν η NSO θα συνεχίσει να λειτουργεί στην ίδια μορφή, μετά τις πιέσεις που της ασκούνται, αλλά αυτό δεν λύνει το ευρύτερο πρόβλημα, την ύπαρξη μιας ολόκληρης σκιώδους βιομηχανίας που διακινεί, επ’ αμοιβή, ιούς που μετατρέπουν τα κινητά τηλέφωνα σε υποχείρια τρίτων.

Oπως δεν νοείται νόμιμη επιχειρηματική δραστηριότητα που να επικεντρώνεται στο εμπόριο μυστικών ιών που προσβάλλουν ανθρώπους, έτσι δεν πρέπει να νοείται εμπορία ιών που προσβάλλουν ηλεκτρονικές συσκευές μέσα από τις οποίες περνάει όλο και μεγαλύτερο τμήμα της ζωής και της δραστηριότητας όλων. Το βασικό ερώτημα στην υπόθεση της NSO είναι αν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η εταιρεία είναι το πρώτο βήμα για να τεθεί ολόκληρος ο κλάδος εκτός νόμου, ή αν απλά κόβεται ένα μόνο από τα κεφάλια της Λερναίας Υδρας. Επίσης, αν το ενδιαφέρον θα επεκταθεί και στις δυνατότητες κυβερνήσεων για μαζικές παρακολουθήσεις ή αν θα εξαντληθεί στην πτώση της NSO. Oπως και να έχει, η τοποθέτηση των λέξεων «πτώση» και «NSO» στην ίδια φράση αποτελεί πολύ σημαντική εξέλιξη. Μόλις πριν από δύο χρόνια, η αξία της εταιρείας υπολογιζόταν στο ένα δισεκατομμύριο δολάρια, ενώ οι άριστες σχέσεις της με την κυβέρνηση Νετανιάχου της εξασφάλιζαν κρατική στήριξη για συμβόλαια σε δεκάδες χώρες.

Η πρόσβαση στο λογισμικό της NSO ήταν το «τυράκι» που υποσχόταν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός στους Αραβες και τους άλλους ηγέτες με τους οποίους βελτίωνε τις σχέσεις του. Από την αραβική χερσόνησο ξεκίνησαν τα προβλήματα της εταιρείας, όταν ο ακτιβιστής Αχμέντ Μανσούρ από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα παρέδωσε το τηλέφωνό του σε ειδικούς για να ελέγξουν sms που του φαινόταν ύποπτο. Ο Μανσούρ δεν γλίτωσε τη φυλάκιση, αλλά τα μυστικά του λογισμικού άρχισαν να αποκαλύπτονται με τη βοήθεια του Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο και της Διεθνούς Αμνηστίας. Στις πιο πρόσφατες εκδοχές του, το Pegasus δεν απαιτεί καν το μοιραίο «κλικ» από το θύμα της παρακολούθησης, απλά εγκαθίσταται στο τηλέφωνο-στόχο και ρουφάει κατά βούληση αρχεία, βίντεο και φωτογραφίες, ανοίγει την κάμερα και το μικρόφωνο, και παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο την τοποθεσία και τις μετακινήσεις.

«Βρισκόμαστε στο μέσον της μεγαλύτερης κρίσης ασφάλειας των υπολο-γιστών», επισημαίνει ο Εντουαρντ Σνόουντεν.

Στις αρχές Νοεμβρίου, η αμερικανική κυβέρνηση κατέταξε την NSO στη «μαύρη λίστα» εταιρειών, δυσχεραίνοντας την πρόσβασή της σε αμερικανική τεχνολογία και η απόφαση αυτή δεν άλλαξε παρά τις διαμαρτυρίες της κυβέρνησης του Ναφτάλι Μπένετ. H εταιρεία φρόντιζε να μην παρακολουθεί αμερικανικούς στόχους, ενώ επισήμως οι κυβερνήσεις που αγοράζουν το λογισμικό της –μεταξύ αυτών και αρκετές ευρωπαϊκές– το χρησιμοποιούν μόνο για την πάταξη της εγκληματικότητας και της τρομοκρατίας.

Ομως η απόφαση του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου αναφέρει ότι η εταιρεία μπαίνει στη μαύρη λίστα γιατί τα εργαλεία της χρησιμοποιούνται από ξένες κυβερνήσεις «για να στοχεύουν κακόβουλα κυβερνητικούς αξιωματούχους, δημοσιογράφους, επιχειρηματίες, ακτιβιστές, ακαδημαϊκούς και υπαλλήλους πρεσβειών». Είχε προηγηθεί η απόφαση της WhatsApp να ενημερώσει κάποιους χρήστες της υπηρεσίας της ότι παρακολουθούνται μέσω Pegasus και να στραφεί δικαστικά εναντίον της εταιρείας, ενώ το τελειωτικό πλήγμα είναι η Apple, που ανακοίνωσε μάλιστα ότι ενισχύει με 10 εκατομμύρια δολάρια το Citizen Lab και ότι όσα χρήματα εισπράξει από την ΝSO ως αποζημίωση θα δοθούν σε οργανώσεις που ερευνούν τις ηλεκτρονικές παρακολουθήσεις.

«Είναι σχεδόν αδύνατο να δούμε όλη την κλίμακα του προβλήματος. Μπορούμε μόνο να μαντέψουμε. Ξέρουμε μόνο κάποιους παίκτες, η αγορά μεγαλώνει αλλά δεν μας λείπουν πολλές πληροφορίες», είπε ο ερευνητής του Citizen Lab, Τζον Σκοτ-Ράιλτον. Ο Εντουαρντ Σνόουντεν, ο οποίος είχε ειδικευθεί στους πιο εξελιγμένους «συγγενείς» του Pegasus, στα συστήματα παρακολούθησης που έχουν αναπτύξει οι υπηρεσίες των ΗΠΑ και της Βρετανίας, σημειώνει ότι η κοινή βάση, που επιτρέπει στους ιούς να αναπτυχθούν, είναι οι ξεπερασμένες γλώσσες προγραμματισμού στις οποίες βασίζονται τα περισσότερα συστήματα. «Ακόμη και αν αύριο ξυπνούσαμε και η NSO, καθώς και όλο το σινάφι της, είχε σαρωθεί από ένα ηφαίστειο ενδιαφέροντος για το κοινό καλό, το βασικό δεδομένο δεν θα άλλαζε. Βρισκόμαστε στο μέσον της μεγαλύτερης κρίσης ασφάλειας των υπολογιστών στην ιστορία των υπολογιστών», επεσήμανε.

Πηγή:kathimerini