Γνωριμία με τα έργα του Γιώργου Γουναρόπουλου

Του Γιάννη Δ.Πατρίκου

Η Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών (ΕΘΕ) στα πλαίσια της δαψιλούς πνευματικής και πολιτιστικής από το 1971 δραστηριότητάς της, εξέδωσε κι εφέτος για το 2020 από τις Γραφικές Τέχνες «Παλμός» της πόλεώς μας, περισπούδαστο περικαλλές ημερολόγιο γραφείου σχ. 17,5Χ24 εκ. με 200 σελ., αφιερωμένο στον μεγάλο νεοέλληνα της γενιάς του ’30 ζωγράφο Γιώργο Γουναρόπουλο (Γ.Γ.) (1890-1977), ο οποίος στο α’ μισό του 20ού αι., όταν ήκμαζε ο αστικός Βόλος, μετέσχε εδώ σε ομαδικές εκθέσεις νεοελλήνων ζωγράφων και το 1951-52 ιστόρησε εσωτερικά το πάγκαλο παρεκκλήσιο Αγ. Τριάδος του «Αχιλλοπούλειου» Γενικού Νοσοκομείου Βόλου με θαυμάσιες ιδεαλιστικές αγιογραφίες καταστήσας αυτό μνημείο Τέχνης.
Στο εξώφυλλο εικονίζεται ο Χριστός του τέμπλου, στο εσώφυλλο ο «Αναπεσών» του υπέρθυρου του δυτ. Τοίχου και στο οπισθόφυλλο «κεφαλή γυναίκας». Οι φωτογραφίες – τεκμήρια και πίνακες της εκδόσεως προέρχονται από το Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου, Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα, τη Δημοτική Συλλογή Βόλου, την έκδοση Γ. Μουρέλου Gounaro και ιδιωτικές συλλογές Βολιωτών. Τα κείμενα έγραψαν η Μιλίτσα Καραθάνου – Ζαρλή, που είχε και την επιμέλεια της εκδόσεως, η Άσπα Ντίνα και η Μάγδα Κουμπαρέλου, ενώ τη φιλολογική επιμέλεια είχε ο δρ. Γιώργος Κοντομήτρος, η δε Ειρήνη Καραθάνου φωτογράφησε τα έργα. Στήριξαν οικονομικά την έκδοση οι φορείς: Μαγνήτων Κιβωτός, Περιφέρεια Θεσσαλίας και Οργανισμός Λιμένος Βόλου (ΟΛΒ).

Προλογίζει το καλαίσθητο ημερολόγιο η ερίτιμος κυρία Μηλίτσα Καραθάνου – Ζαρλή, Πρόεδρος της ΕΘΕ αναφερόμενη ευσύνοπτα στο έργο της ΕΘΕ από της ιδρύσεώς της (1971) ίσαμε σήμερα, βραβευθέν από την Ακαδημία Αθηνών, στα συλλεκτικά ημερολόγια που από το 2017 εξέδωσε αφιερωμένα σε ανθρώπους της Τέχνης καταγόμενους εκ Βόλου ή συνδέονται με αυτόν με το έργο τους: Νικόλαο Χριστόπουλο, λαϊκό ζωγράφο του αρσανά (2017), στον διεθνούς φήμης ζωγράφο Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο (2018) και στον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο (2019), στη ζωή, έργο του επιφανούς ζωγράφου Γ.Γ. και στο ιστορικό της αγιογραφήσεως του Ι.Ν. Αγ. Τριάδος κατόπιν αναθέσεως και χρηματοδοτήσεως του μεγαλοβιομηχάνου και φιλοτέχνου Αποστόλου Παπαγεωργίου (1899-1965) γράφοντας σχετικά: «Από το 1953 που ο ζωγράφος ολοκλήρωσε το έργο της εικονογράφησης, το οποίο είναι μια νέα δημιουργία στον χώρο της εκκλησιαστικής τέχνης και όχι αντιγραφή ή στείρα αναπαραγωγή του παρελθόντος, το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδος αποτελεί πλέον ένα μοναδικό σε αξία ζωγραφικό μνημείο εκκλησιαστικής τεχνοτροπίας σ’ ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο που χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας. Οι εικονογραφικές συνθέσεις του Γουναρόπουλου με την εσωτερική γαλήνη, την εξαΰλωση, τη γλυκύτητα και λυρικότητα που τις χαρακτηρίζουν, αποτελούν σταθμό στην εκκλησιαστική εικονογραφία της χώρας…». Σημειωτέον ότι είναι το μοναδικό θρησκευτικό έργο του Γ.Γ.

Ακολούθως ο σεπτός μας Ποιμενάρχης κ.κ. Ιγνάτιος ως Πρόεδρος του φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός (Μ.Κ.) για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος», αναφερόμενος με το «Εισαγωγικό Σημείωμά» του στη δι’ ημερολογίων παρουσίαση της ΕΘΕ σημαντικών ζωγράφων, συνδεομένων με τη Μαγνησία εκ καταγωγής ή διά του έργου τους, γράφει μεταξύ άλλων: «Η Ι.Μ. Δημητριάδος και Αλμυρού μέσω της «Μ.Κ.» είναι από την πρώτη στιγμή παρούσα σ’ αυτή την προσπάθεια, συνδράμοντας οικονομικά και ηθικά. Άλλωστε τέτοιου είδους προσπάθειες και συνεργασίες συνάδουν με το πνεύμα των δράσεων για τα θεματικά έτη που αναπτύσσονται στην περιοχή από το 2014 με επικεφαλής φορέα τη «Μ.Κ.»… Η ΕΘΕ μέσα από τα Θεματικά ημερολόγιά της εδώ και τέσσερα χρόνια μαζί με τη «Μ.Κ.» δημιουργούν μια παράδοση σε εκδόσεις – ημερολόγια σπάνιας καλαισθησίας, χρησιμότητας και, κυρίως, καταγραφής και ανάδειξης πολλών μορφών τέχνης και πολιτισμού».
Στη συνέχεια χαιρετίζει την έκδοση η Αντιπεριφερειάρχης Μαγνησίας και Σποράδων ερίτιμος κυρία Δωροθέα Κολυνδρίνη, συγχαίροντας την ΕΘΕ για το πλούσιο επιστημονικό της έργο κι αναφερόμενη στο καλλιτεχνικό έργο του Γ.Γ. για τον οποίο γράφει: «Υπήρξε μοναδικός στην τεχνοτροπία του. Οι πίνακές του έχουν έναν υπερβατικό χαρακτήρα, φέρνοντας νέα μηνύματα στην τέχνη… Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που άνθρωποι της Τέχνης συνέδεσαν το όνομά τους μεταξύ άλλων και με την πόλη του Βόλου και μας χάρισαν πραγματικούς «θησαυρούς» και που μπορούμε να τους κληροδοτήσουμε από γενιά σε γενιά».
Τέλος, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΛΒ, Σωκράτης Αναγνώστου, με τον «Χαιρετισμό σε μια Αξιέπαινη Πολιτιστική Δράση» εκφράζει με συγκίνηση τα παιδικά του βιώματα, που ένιωσε ξεναγούμενος στον Ι.Ν. Αγ. Τριάδος του Νοσοκομείου από τον αείμνηστο πατέρα του Ευστάθιο Αναγνώστου, εξαίρετο, συγκροτημένο με πολλά ενδιαφέροντα πνευματικό Άνθρωπο, στις αρρήτου κάλλους αγιογραφίες του Γ.Γ. Συγχαίρει, δε, την ΕΘΕ «για την πρωτοβουλία της να αφιερώσει το φετινό ημερολόγιο σε έναν ζωγράφο εκφραστή της γενιάς του ’30» και καταλήγοντας υπογραμμίζει: «Έτσι θα μας δοθεί η ευκαιρία ξεφυλλίζοντας το ημερολόγιο να κατανοήσουμε τη μυστηριακή ατμόσφαιρα που αποπνέουν τα έργα του, αλλά και να γνωρίσουμε βαθύτερα το απόλυτα προσωπικό εικαστικό ύφος του».
***
Έπεται σύντομος αναφορά στο ιδρυθέν το 1979 «Μουσείο Γ. Γουναρόπουλος» στεγαζόμενο στο σπίτι – εργαστήριο στα Άνω Ιλίσια Αθηνών και εποπτευόμενο από τον Δήμο Ζωγράφου και η επίτιμος Προϊσταμένη της 7ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ερίτιμος κυρία Ασπασία Κ. Ντίνα, αρχαιολόγος με το τεκμηριωμένο κείμενό της «Ο Ιερός Ναός της Αγίας Τριάδος Βόλου και ο ζωγράφος Γ.Γ.» προβαίνει στην περιγραφή, ιστορικό, ιδιοκτησιακό καθεστώς, τυπολογία, μορφολογία του εν λόγω Ι. Ναού, μας ενημερώνει για τα κτήρια που εικονογράφησε ο Γ.Γ., ερμηνεύει το θρησκευτικό έργο του και μας ξεναγεί λεπτομερώς στις τοιχογραφίες των εσωτερικών επιφανειών και τις φορητές εικόνες του τέμπλου, ενώ η Ιστορικός Τέχνης ερίτιμος κυρία Μάγδα Κουμπαρέλου αναφέρεται στη ζωή και το έργο του Γ.Γ. Πλούσια βιβλιογραφία συνοδεύει και τα δύο κείμενα.
Μετά τα κείμενα παρεντίθενται δεκαοκτώ ολοσέλιδες φωτογραφίες έργων του Γ.Γ. με τις αντίστοιχες κατατοπιστικές λεζάντες τους και στη συνέχεια καταχωρίζονται τα κατά μήνα ημερολόγια με την εξής διάταξη: Η έναρξη του μηνός συνοδεύεται με δισέλιδη ασπρόμαυρη φωτογραφία έργου του Γ.Γ. Στο κάτω περιθώριο της δεξιάς σελίδας αναγράφεται με λευκά γράμματα σε μαύρο φόντο ο μήνας π.χ. Ιανουάριος 2020 και στην κάθετη ώα αυτής οι ημερομηνίες, στη δε κορυφή αυτής της στήλης η λεζάντα της φωτογραφίας. Γυρίζοντας, κατόπιν, φύλλο, σε δισέλιδο χώρο καταγράφονται όλες οι ημέρες από Δευτέρα μέχρι Κυριακή της εβδομάδος με το αντίστοιχο Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας. Κάθε ημέρα διαθέτει κάθετα χώρο συντόμων σημειώσεων υπενθυμίσεως προγραμματισμένων ενεργειών και κοινωνικών υποχρεώσεων. Στην ώα κάτω της αριστεράς σελίδας αναγράφεται ο μήνας και στην αντίστοιχο της δεξιάς κάθετα οι ημερομηνίες με το λογότυπο της ΕΘΕ άνω.

Έτσι τον Ιανουάριο συνοδεύουν οι πίνακες: Αυτοπροσωπογραφία του Γ.Γ. αριστερά και «Γυναίκα με τουλίπες» δεξιά. Τον Φεβρουάριο η δισέλιδη φωτογραφία «Κεφαλή νέου κοριτσιού», τον Μάρτιο «Γυναίκα με κόσμημα» αριστερά και «Κεφαλή γυναίκας» δεξιά, τον Απρίλιο «Χέρια και πρόσωπο γυναίκας», τον Μάιο ο «Προμηθέας» και τον Ιούνιο ο πίνακας «Ειδύλλιο». Οι «Αργοναύτες» συντροφεύουν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο οι «Γυναίκα με κοσμήματα» και «Γυναίκα με τουλίπες», ενώ τον Σεπτέμβριο «Τοπίο και γυναίκες» και τον Οκτώβριο «Τρεις γυναίκες». «Το φιλί» κοσμεί τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο νεανικό ζευγάρι. Το ημερολόγιο επιστέφεται με συνοπτικό κατά μήνα ημερολόγιο του 2021.
Εξαίσιο καθ’ όλα και το εφετινό συλλεκτικό ημερολόγιο γραφείου της ΕΘΕ, όπως και τα των προηγούμενων ετών 2017, 2018 και 2019, συνθεμένο με πολλή φιλοκαλία και αισθαντική διάθεση. Φυλλομετρώντας κανείς αυτό αγαλλιά κι ευφραίνεται από το θείο των αγιογραφιών και το ιδεατό κάλλος των άλλων πινάκων του Γ. Γουναρόπουλου. Ταπεινά φρονώ πως κι αυτό το ημερολόγιο πρέπει να καταστεί κτήμα όλων των συμπολιτών και ιδιαιτέρως των εκπαιδευτικών, ώστε να συνδυάζουν τον κατά μήνα περίπατο, συνήθως στην όντως πανέμορφη παραλία μας, με μια επίσκεψη και ξενάγηση στον Ι.Ν. Αγ. Τριάδος, ώστε οι μαθητές να γνωρίσουν τον τοπικό πνευματικό μας πολιτισμό.
Κατόπιν αυτών αρμόζουν εκθύμως θερμά συγχαρητήρια στην ερίτιμο Πρόεδρο και στα εκλεκτά μέλη του Δ.Σ. της ΕΘΕ, που με περισσή ευαισθησία κι αδιάπτωτο ενδιαφέρον συνδημιουργούν πολύπτυχο αξιομίμητο πνευματικό έργο. Να έχουν όλοι τους υγεία κατ’ άμφω προς απρόσκοπτο ανάδειξη πτυχών του δαψιλούς ελληνορθοδόξου πολιτισμού της Μαγνησίας μας.