Γιάννη Τερζίδη «Σχήματα Λόγου – Αποχρώσεις Συναισθημάτων»

Της
Βασιλείας Γιασιράνη – Κυρίτση

Γνωρίσαμε τον Γιάννη Τερζίδη, τον Γιάννη τον δικό μας της Νέας Ιωνίας ως συγγραφέα στο βιβλίο «Πέτρος και Θέλμα – Βίοι αγίων της διπλανής πόρτας», όπου εξιστορεί τη ζωή στην παλιά Νέα Ιωνία.
Τώρα τον βλέπουμε ως ποιητή με την ποιητική συλλογή «Σχήματα Λόγου – Αποχρώσεις Συναισθημάτων» όπου με έναν ασυνήθιστο τίτλο προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή του αναγνώστη και να του εκφράσει όλες τις αποχρώσεις των συναισθημάτων του. Πολυτάλαντος ο Γιάννης Τερζίδης τολμά να δράσει σε «άλλα χωράφια», χωρίς να έχει σχέση με τη φιλολογία, αλλά από παρόρμηση να εκφράσει τα εσώψυχά του.
Ο τίτλος «Σχήματα Λόγου – Αποχρώσεις Συναισθημάτων» εκφράζει αληθινά τη μοναδική ψυχή του, την ανοιχτή καρδιά του, τη γεμάτη συναισθήματα. Γι’ αυτό παρακαλεί τον αναγνώστη να διαβάσει τον κάθε στίχο προσεκτικά, να μην τον προσπεράσει αβασάνιστα ώστε να μπει στον ρυθμό της σκέψης του και της ροής του λόγου του.
84 τίτλοι ποιημάτων καλύπτουν τη θεματολογία του, η οποία σχετίζεται σύμφωνα με την υποκειμενική μου άποψη περισσότερο με τον έρωτα. Είναι όλη του η «περιουσία», όλη του η διαδρομή. Ερωτικά, εκτός από λίγα που είναι αφιερωμένα στη μητέρα του, στον αποχωρισμό του με έναν φίλο και στη Νέα Ιωνία, είναι τα ποιήματα του Γιάννη Τερζίδη και ας έχουν άλλους τίτλους συμβολικούς τα περισσότερα (Άυλες Μορφές, Άνοιξη του Φθινοπώρου, Υποσυνείδητο, Φίλντισι και Πορφύρα κ.ά.).
Έχει όμως τον σκοπό του: Ίσως τους βάζει ηθελημένα για να εντυπωσιάσει ή να παραπλανήσει τον αναγνώστη, ίσως για να μην έχει τους συνηθισμένους και κοινότυπους τίτλους. Εκείνος ξέρει.
Όμως μέσα από αυτά μας δίνει τους τρεις θεματικούς πυρήνες: τη μητέρα δεμένη με το προσφυγικό της Νέας Ιωνίας, τον έρωτα και τη Νέα Ιωνία.
Επιλέγω κάποιους στίχους από τη «Μητέρα»:
«Ποιος είπε πως ξεχνώ το πρωινό
Που ήμουν παιδί και συ χαιρέτισμα
Με χέρια δροσερά στο πρόσωπο…»
Η γοητεία της Νέας Ιωνίας τον καταχτά και φαίνεται σε πολλούς στίχους. Η μνήμη του πατρικού του είναι αναλλοίωτη. Πόση ευαισθησία και αλήθεια κρύβουν οι στίχοι:
«Σ’ αυτό το πλίθινο σπίτι με τη γερτή σκεπή
δυο οργιές ανάμεσα σε ουρανό και γη.
Μια πόρτα δίφυλλη,
χαραγμένη απ’ του χρόνου το πέρασμα
και ένα παράθυρο να προσκαλεί το φως την αυγή».
Το ίδιο συναίσθημα διαφαίνεται και στις «Πατρίδες ψυχής»:
«Δρόμοι πόλης που φέρουν ονόματα των χαμένων πατρίδων… Ιωνία του Βόλου».
Ακολουθεί ένα σημαδιακό γεγονός της ζωής του Γιάννη: ο γάμος του. Τίτλος «Νύχτα γάμου». Δεν είναι όμως ερωτική νύχτα είναι ο χρόνος που γίνεται ο γάμος, είναι η αναζήτηση της ομορφιάς, η αγωνία για την καινούρια ζωή, τα όνειρα και τις αλυσοδεμένες του επιθυμίες…
«Πρωτόγνωρα τα συναισθήματα, ανάμικτα.
Το δάκρυ παίζει στο χαμόγελο κρυφτό
Η λύπη την ανείπωτη χαρά αντιπαλεύει,
το αύριο με το χτες ακροβατούν
κι η μάνα κάπου σφίγγει ένα μαντίλι».
«Ο Μαχητής μου» είναι ο τίτλος για τη γέννηση της μονάκριβης κόρης του. Συμβολικός, αλλά δικός του… έτσι τη νιώθει μαχητή, ίσως γιατί μάχεται να έρθει στην καινούρια της ζωή.
«Ζητάς την προστασία με κραυγή, σφίξιμο πάνω στη μάνα και θεό σου… Η πρώτη σταθερή αναφορά…».
Συνεχίζει με ποιήματα στους στίχους των οποίων εκφράζεται ανεπιτήδευτα και αυθόρμητα, με διάφορες ποιητικές τεχνοτροπίες, που τις επεξεργάζεται, τις αναλύει και τις εκτιμά, αφού του δίνουν με τον τρόπο τους, τους συγκινησιακούς κραδασμούς του, με έντονες λέξεις αμφισβήτησης, άρνησης, επιμονής στις ιδέες…
Βουβός ο λυγμός του που βυθίζεται στου χρόνου τις αέναες διασταυρώσεις για να δώσει την ελπίδα ενός καινούριου.
«Θα μείνω εδώ, σέρνοντας ανέκφραστος, βουβός τα πόδια
με την ελπίδα μιας καινούριας άνοιξης».
Μέσα από τον «Ύμνο στο Άγνωστο όνειρο» – συμβολικός τίτλος – εκφράζει και την πολιτική του ιδεολογία… «Το όνομά σου, όνομα ανεπανάληπτου έρωτα… Ελευθερία…».
Στα επόμενα ποιήματα – πάντα με την προσωπική μου άποψη – με γραφή λιτή, σφριγηλή, αλλά και αφαιρετική, αναπλαισιώνει τις θεματικές εικόνες της ποιητικής του σκέψης, οι στίχοι εκφράζουν νοσταλγία, προσμονή, επιθυμία, αναζήτηση, απόρριψη, παιχνίδια μνήμης έντονης και ξεθωριασμένης, που αναζητάει το όνειρο… που γίνεται εντονότερο με το ασύνδετο σχήμα. Η φύση συνδέεται με τον έρωτα και τον πολιορκούν.
«Εγώ θα σε θυμάμαι σα νερό, σταγόνα, σύννεφο, βροχή ποτάμι».
«βρες έναν τρόπο να μου πεις αντίο χωρίς να γράψεις, γιατί γνωρίζω τη γραφή σου και κάθε λέξη σου ανάγλυφη στα μάτια μου θα μείνει».
Στις «Άυλες μορφές», στην «Ταφή» και «Φίλντισι και Πορφύρα» δίνω άλλους τίτλους (επιτρεπτόν)… «Αγαπημένη»…., «Χωρισμός», «Αναζήτηση». Όλα, λέξεις και ρήματα επιχρίουν τα αδιέξοδα και τα όνειρα αποτελώντας κυρίαρχα μοτίβα και κρατώ τους εξής στίχους:
«Κορμί δε σου δωσα -βωμό του έρωτα-
Γιατί όσο σφιχτά κι αν σε κρατούσα,
δε θα σπαγα τις αλυσίδες,
που είχαν δέσει οι άλλοι γύρω σου».
Δεν ξέρω το γιατί ξεχωρίζω τις «άγραφες νότες», «Αντίθεση» το λέω εγώ. Ίσως γιατί εδώ οι στίχοι εκπέμπουν μια ευγένεια και διαφορετικότητα, μια απαντοχή στις αρνήσεις. Ίσως γιατί οι μνήμες του κυκλώνουν τον νου και οδηγούνται σε μια περιπλάνηση της αλήθειας.
Ο αναγνώστης παγιδεύεται από την ειλικρίνεια της ζωντανής αφήγησης και με μαεστρία ξεδιπλώνεται ο πόνος του έρωτα.
«Η συνάντηση τυχαία. Κάπου στο τέλος μιας αέναης αρχής
η στην αρχή ενός απροσδιόριστου τέλους.
Ανταλλάξαμε χρώματα…
Περπατήσαμε στους μονόδρομους της ίδιας πόλης, πάντα παράλληλα.
Εσύ κουβαλούσες το αβάσταχτο φορτίο του πρέπει,
δεμένη μ’ αλυσίδες άρρηκτες στο άρμα της αμφιβολίας,
Και γω με πόδια γυμνά στους αφιλόξενους δρόμους της αναμονής,
του ίσως, του γιατί, του πότε…
…Δεν ήλθες και γι’ αυτό δεν μπόρεσες να φύγεις ποτέ.
Έτσι μείναμε παντοτινά παιδιά της ουτοπίας του αύριο…».
Τελειώνω με τη «Διαθήκη» που θεωρώ επίλογο της ζωής και του έργου του και κρατώ κάποιους στίχους που δηλώνουν τα όσα πέρασε, την υποτέλεια στη μοίρα του και την ελπίδα πως κάπου αλλού μεταξύ ουρανού και γης, στο μεταίχμιο, να συναντηθεί με όλους τους αγαπημένους:
«Είχα μεράδι στη ζωή το ξέρω… Γνωρίζω πως υπήρξα.
Περπάτησα σε δρόμους κακοτράχαλους, γεμάτους ανηφόρες,
μονοπάτια δύσβατα, μα πάντα ευλογημένα.
Όπως το ριζικό μου είχε γραμμένο. Έτσι πορεύτηκα.
…Βαδίστε ως ορίζει η δική σας μοίρα, ανέμελα,
ελπίζοντας πως κάπου θα συναντηθούμε.
Αυτό είναι νομοτέλεια του σύμπαντος».
Η ποίηση του Γιάννη Τερζίδη είναι στοχασμός, μύηση και φτάνει εκεί που δεν ακουμπά η γνώση. Περπατάει μαζί της, κοιμάται, ξαγρυπνά, ονειρεύεται και δεν σταματά στο σκοτάδι… Αναζητάει το φως, τον ήλιο, τη ζωή, τον μεγάλο έρωτα…
Καλοτάξιδο φίλε Γιάννη το βιβλίο σου. Ας αρμενίσει σ’ όλες τις θάλασσες των ανθρώπων.