Ελάχιστα τα γλυπτά που βανδαλίστηκαν στον Βόλο –  Έρευνα της Νικολέτας Τζάνη, ιστορικού τέχνης-αρχαιολόγου

Ικανοποιητική κρίνεται εν πολλοίς η κατάσταση των υπαίθριων γλυπτών στον Βόλο, σύμφωνα με έρευνα που εκπόνησε η κ. Νικολέτα Τζάνη, η οποία είναι ιστορικός τέχνης και αρχαιολόγος και εργάζεται στον Δήμο Βόλου. Οι βανδαλισμοί είναι μεμονωμένοι και τα περισσότερα προβλήματα που εντόπισε η κ. Τζάνη, που έχει διδακτορικό στην Ιστορία της τέχνης από το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου στη Γαλλία, οφείλονται σε φυσικές φθορές.

Η 37χρονη ακαδημαϊκός βρέθηκε στον Βόλο τον περασμένο χρόνο μετακομίζοντας από τη Θεσσαλονίκη, με την ίδια να δηλώνει ότι «έμαθε την πόλη μέσα από τα γλυπτά», καθώς πρόσφατα ολοκλήρωσε την έρευνά της στα 120 και πλέον έργα γλυπτικής που εντόπισε σε όλες τις δημοτικές ενότητες του Δήμου Βόλου και αποτυπώνουν ανάγλυφα τη σύγχρονη ιστορία του.

Πέρα από τα στατικά προβλήματα και τις φθορές στις επιφάνειες των μνημείων από το πέρασμα των ετών, το παρήγορο για την κ. Τζάνη ήταν πως οι περιπτώσεις που κατέγραψε με γλυπτά που καταστράφηκαν από αγνώστους ήταν ελάχιστες. «Δεν θα έλεγα πως βρήκα πολλά μνημεία που έχουν υποστεί βανδαλισμούς. Για παράδειγμα, υπάρχει ένα μνημείο για την Εθνική Αντίσταση στην ομώνυμη πλατεία στη Νέα Ιωνία. Έχει αποσπαστεί μία από τις μορφές και δεν υπάρχει καν στον χώρο. Μία άλλη χαρακτηριστική περίπτωση αφορά στο Μνημείο της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου που βρίσκεται στο Άλσος «Ανδρέας Βαλαχής» στη Νέα Ιωνία», ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Τζάνη και πρόσθεσε: «Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε κι εκείνα που εκλάπησαν. Όπως έγινε με την προτομή της Σοφίας Βέμπο έξω από το Δημαρχείο και πιο παλιά με την προτομή του Βασιλέα Παύλου στην πλατεία του Αγίου Νικολάου. Είναι δύο περιπτώσεις που μου έρχονται στο μυαλό αυτή την στιγμή. Ας μη ξεχνάμε τα κυκλώματα που εκμεταλλεύονται τέτοια υλικά και ειδικά τον μπρούντζο. Κλέβουν προτομές, μετά τις χυτεύουν και στο τέλος πωλούν τον χαλκό με το κιλό».

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι εικόνες βεβήλωσης και καταστροφής σε δημόσια γλυπτά, είναι μία έμμεση ομολογία μίας αποτυχημένης πόλης. Την συγκεκριμένη άποψη ενστερνίζεται απόλυτα και η Αθηναία αρχαιολόγος, που είπε: «Το πιστεύω αυτό, όταν αντικρίζω κατεστραμμένα γλυπτά και για να είμαι ειλικρινής ιδίως εκείνα που μένουν έτσι για πολύ καιρό. Καταστροφές και βανδαλισμοί βέβαια καταγράφονται σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας στον Βόλο περισσότερο φυσικές είναι οι φθορές που εντόπισα, αν και η εμπειρία μας έχει διδάξει ότι ο βανδαλισμός παραμένει από τους βασικούς παράγοντες καταστροφής των γλυπτών».

Πέρα από το θέμα της αισθητικής, αυτό υποδηλώνει έλλειμμα σεβασμού στην ιστορία. «Υπάρχουν κάποιοι που δεν σέβονται τα έργα των δημιουργών και όσα αντιπροσωπεύουν για την ιστορία της περιοχής, αλλά είναι άδικο να γενικεύεις αυτό το φαινόμενο και να κατηγορείς έναν ολόκληρο πληθυσμό. Το ζητούμενο είναι πως θα μετριαστεί αυτό, γιατί να σταματήσει εντελώς είναι πολύ δύσκολο. Είναι π.χ. σαν να ζητάμε να πάψει να υπάρχει εγκληματικότητα. Θα μπορούσαμε, όμως να βοηθήσουμε την κατάσταση με μία σειρά δράσεων, π.χ. καλύτερη διαμόρφωση των χώρων και τα γλυπτά να είναι εμφανή στο κοινό ή να φωτίζονται περισσότερο, αλλά και ενέργειες για την ενημέρωση του κόσμου για την αξία της νεότερης και σύγχρονης πολιτιστικής κληρονομιάς», σημείωσε η κ. Τζάνη.