Του Βασίλη Καλλία,
παιδαγωγού κυκλοφορίας -εκπαιδευτή οδηγών
Η είσοδος στον κόσμο της οδήγησης με τις ευχές της πολιτείας μετά από την επιτυχία της πρακτικής εξέτασης, αντιπροσωπεύει μια ιδιαίτερη στιγμή στη ζωή πολλών ανθρώπων. Σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας φάσης ανεξαρτησίας και ευθύνης. Μεταξύ των πρώτων βημάτων που πρέπει να κάνει ένας νέος οδηγός, είναι η τοποθέτηση του «Ν», ένα σήμα το οποίο, αν και απλό στη μορφή του, περιέχει ένα βαθύ νόημα και μια σειρά από νομικές και πρακτικές πτυχές, που κάθε νέος οδηγός πρέπει να γνωρίζει. Το «Ν» χρησιμεύει κυρίως για να ενημερώσει τους χρήστες του δρόμου, οδηγούς και πεζούς, ότι ο συγκεκριμένος, είναι σχετικά άπειρος οδηγός, προτρέποντάς τους να επιδείξουν μεγαλύτερη υπομονή και κατανόηση. Δεν είναι απλώς μια προειδοποίηση για τους άλλους, αλλά και μια συνεχής υπενθύμιση στον αρχάριο, ένα υποχρεωτικό σύμβολο σταθμός, για την περαιτέρω γνώση – πληροφορία και την αυτοεξέλιξή του. Η πρακτική της διάκρισης αρχάριων και έμπειρων οδηγών, χρονολογείται αρκετές δεκαετίες, με πρωταρχικό σκοπό τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Οι στατιστικές δείχνουν ότι οι αρχάριοι οδηγοί, ειδικά οι νεαροί ενήλικες, έχουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά ατυχημάτων από τους έμπειρους. Το «Ν» στοχεύει στον μετριασμό αυτού του κινδύνου, λειτουργώντας ως υπενθύμιση τόσο στους άπειρους, όσο και στους άλλους οδηγούς να είναι προσεκτικοί.
Η νομοθεσία σχετικά με το σύμβολο – γράμμα που πρέπει να τοποθετηθεί, διαφέρει από χώρα σε χώρα, με ουσιαστικές διαφορές στους κανόνες έκθεσης του σήματος στους υπόλοιπους χρήστες και στη χρονική διάρκεια που υποχρεούται να το έχει. Στην ελληνική νομοθεσία είναι ένας χρόνος, με πρόστιμο 10 ευρώ στην περίπτωση που δεν τοποθετηθεί. Θα αναρωτηθείτε ότι είναι πολύ μικρό ποσό. Συμφωνώ, αλλά προτρέπω τους νέους οδηγούς να το τοποθετήσουν. Φανταστείτε τις ασφαλιστικές που θα τρίβουν τα χεράκια τους σε περίπτωση ατυχήματος, αφού θα έχουν βρει νομικό «πάτημα» να διαφοροποιήσουν ποσοστά υπαιτιότητας ή συνυπαιτιότητας για να μειώσουν χρηματικά ποσά αποζημίωσης. Επίσης πιστεύω ότι η Ελλάδα υπερτερεί με την επιλογή του «Ν» ως γράμμα σύμβολο στη συγκεκριμένη περίσταση. Άλλες χώρες, έχουν επιλέξει το «A» (Aprenti) που στα Γαλλικά σημαίνει μαθητευόμενος ή το «P» (Probationary) που στα Αγγλικά σημαίνει δοκιμαστικός, παρόλο που και στις δυο τελευταίες περιπτώσεις οι οδηγοί αυτών των χωρών είναι κάτοχοι διπλώματος που τους δίνει το δικαίωμα να οδηγούν χωρίς συνοδό. Άρα το δικό μας «Ν» (Νέος), δίνει ξεκάθαρο νόημα σε αντίθεση με τα τελευταία. Σε κάποιες χώρες υπάρχουν διαφορετικά όρια ταχύτητας για τους νέους οδηγούς ή απαγόρευση κυκλοφορίας τις νυκτερινές ώρες. Στη χώρα μας η πιο σημαντική διαφοροποίηση, έχει να κάνει με το ποτό, καθώς ο νέος μοιράζεται με τον επαγγελματία οδηγό τα ίδια επιτρεπτά ποσοστά αλκοόλ ( 0,2 gr/lt αίματος).
Έρευνες έδειξαν ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της χρήσης του «Ν» και της μείωσης του αριθμού των σοβαρών και θανατηφόρων ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται αρχάριοι οδηγοί. Θέλοντας και μη, για τον φόβο των Ιουδαίων, όπως λέει ο λαός, ο συνετός και έμπειρος θα δημιουργήσει ένα ασφαλέστερο και πιο συγχωρητικό οδικό περιβάλλον, όπου οι αρχάριοι μπορούν να κινηθούν σε σχετικά πιο προστατευμένες συνθήκες. Εμείς οι «πάλιουρες», υποχρεούμαστε κάθε φορά να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψιν μας ότι: Ο νέος κατά τη διάρκεια της οδήγησης, έχει πιο αργούς χρόνους επεξεργασίας πληροφοριών. Χρησιμοποιεί ένα μεμονωμένο τμήμα του οπτικού του πεδίου, κυρίως το μετωπικό, μειώνοντας την πλάγια και περιφερειακή όραση. Επιλεκτικά χρησιμοποιεί καθρέφτες, κάτι που το θεωρεί ειδικά στην αρχή, μια «περιττή» κίνηση που του αποσπά την προσοχή. Αντιλαμβάνεται το οδικό περιβάλλον σε τμήματα και όχι ως σύνολο, επομένως αδυνατεί να φανταστεί πιθανά σενάρια και να κατανοήσει σωστά και γρήγορα τις προθέσεις των άλλων οδηγών αλλά και των πεζών. Μπερδεύεται με την εγρήγορση που του δίνει το στρες, υπερεκτιμώντας τα όρια αντοχής του, υποτιμώντας την κούραση, το άγχος και τις συναισθηματικές καταστάσεις, πολλές από αυτές πρωτόγνωρες και εναλλασσόμενες χωρίς να έχει τον κατάλληλο χρόνο για εσωτερική επεξεργασία και ψυχολογική αντιμετώπιση.
Νέος οδηγός λοιπόν! Κάποτε… έτσι ήμασταν και εμείς. Το «Ν», εκτός από την πρακτική και νομοθετική πτυχή, αντιπροσωπεύει για τον αρχάριο οδηγό, μια ιεροτελεστία, ένα βήμα προς την αυτονομία και την ευθύνη των ενηλίκων. Ωστόσο, μπορεί να αποτελέσει και πηγή άγχους, καθώς αναδεικνύει την απειρία του. Για αυτό, είναι σημαντικό εμείς, οι ενσυναισθηματίες οδηγοί συνάδελφοί του, να εκφράσουμε την υποστήριξη και την ενθάρρυνσή μας, δημιουργώντας ένα θετικό περιβάλλον, όσο γίνεται κοντά στους κανόνες οδικής κυκλοφορίας.