ΕΑΠ: Ενα πανεπιστήμιο ακέφαλο, αλλά και οικονομικά εύρωστο

Είναι ένα πανεπιστήμιο χωρίς πρύτανη, χωρίς σύγκλητο και χωρίς οργανόγραμμα. Αλλά είναι κι ένα πανεπιστήμιο με ένα αποθεματικό ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Αυτές, πάντως, δεν είναι οι μοναδικές ιδιαιτερότητες του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου που προκαλούν ερωτηματικά για τη μορφή που θα έχει στο μέλλον.

Η δημιουργία πρυτανείας είναι ένα αίτημα των διδασκόντων του ιδρύματος που έχει λάβει πλέον μόνιμο χαρακτήρα. Κι αυτό γιατί μπορεί η τελευταία φορά που οι καθηγητές του ιδρύματος ζήτησαν από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να εκκινήσει τις διαδικασία εκλογής πρύτανη να ήταν τον περασμένο Μάιο, ωστόσο το αίτημα διατυπώνεται παγίως από την εποχή της ίδρυσής του. «Δεν υστερούμε σε τίποτε από άλλα πανεπιστήμια με το ίδιο μέγεθος που έγιναν αυτοδύναμα» εξηγεί στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Αυγουστίνος Δημητράς, γραμματέας του συλλόγου του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού (ΔΕΠ).

Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο ιδρύθηκε το 1992 με βάση το αντίστοιχο πανεπιστήμιο της Βρετανίας, ένα μεγαθήριο το οποίο αριθμεί 2.500 μέλη ΔΕΠ, 7.000 συνεργαζόμενους καθηγητές και 300.000 φοιτητές. Ο άνθρωπος που είχε αναλάβει τότε να μεταφέρει την βρετανική εμπειρία στην Ελλάδα είναι ο καθηγητής Αντώνης Λιοναράκης. Μιλώντας ο ίδιος προ ημερών σε εκδήλωση για το ΕΑΠ, είχε αναφέρει ότι κατά την ανάπτυξή του το ίδρυμα δεν είχε υιοθετήσει όλα τα στοιχεία του πρωτότυπου μοντέλου. Παράλληλα, «πρωτοτύπησε» σε δύο πεδία. Το ένα ήταν η διοίκηση του ιδρύματος από διοικούσα επιτροπή. Το άλλο ήταν η κλήρωση για την εισαγωγή των φοιτητών.

Η Διοικούσα Επιτροπή υποτίθεται ότι θα είχε προσωρινό χαρακτήρα αφού ο ιδρυτικός νόμος του 1997 προέβλεπε την εκπλήρωση τριών προϋποθέσεων για να καταστεί αυτοδύναμο: Την αυτοδυναμία δύο τουλάχιστον σχολών του, τον διορισμό τριών τουλάχιστον μελών ΔΕΠ στη βαθμίδα του Καθηγητή και τον διορισμό προϊσταμένου στις διοικητικές του υπηρεσίες.

Το 2002 οι προϋποθέσεις αυτές εκπληρώθηκαν, αλλά η Πολιτεία προσέθεσε ακόμη μία: τον διορισμό ενός τουλάχιστον μέλους ΔΕΠ σε κάθε πρόγραμμα σπουδών, προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό. Αν και αυτή η τέταρτη προϋπόθεση καταργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2013, η διαδικασία για την εκλογή πρύτανη δεν έχει ξεκινήσει μέχρι σήμερα. «Το ΕΑΠ έχει σήμερα 48 μέλη ΔΕΠ, 2.000 συνεργαζόμενους καθηγητές και 35.000 φοιτητές. Είναι το δεύτερο ή τρίτο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας. Ενας πρόεδρος δεν μπορεί να διαχειριστεί αυτό το μέγεθος» σημειώνει ο Αυγουστίνος Δημητράς επισημαίνοντας την απουσία ακαδημαϊκού ιστού για τον συντονισμό του ιδρύματος και την περιορισμένη συμμετοχή των μελών ΔΕΠ στην εσωτερική του λειτουργία.

Η τελευταία από τις διοικούσες επιτροπές ανέλαβε τις τύχες του ιδρύματος τον περασμένο Αύγουστο υπό την προεδρία του καθηγητή Βασίλη Καρδάση. Στις προθέσεις της νέας διοικούσας επιτροπής είναι να καταρτίσει έως τον Αύγουστο του 2016 το οργανόγραμμα των διοικητικών υπηρεσιών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, η οποία και θα τεθεί προς έγκριση στο υπουργείο Παιδείας.

«Γιατί θα πρέπει να είναι διορισμένος αυτός που θα φτιάξει το οργανόγραμμα;» διερωτάται ο Αυγουστίνος Δημητράς. Ο ίδιος δηλώνει σύμφωνος με την κατάργηση της κλήρωσης, πρόταση που είχε καταθέσει πρόσφατα η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου. Όπως είχε επισημάνει και ο πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής Βασίλης Καρδάσης, το σύστημα της κλήρωσης δεν εφαρμόζεται σε κανένα αντίστοιχο ίδρυμα του εξωτερικού. Στο τελευταίο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, η Πολιτεία δίνει τη δυνατότητα στη διοίκηση του ιδρύματος να καταργήσει την κλήρωση. Η Διοικούσα Επιτροπή διαβεβαιώνει, πάντως, ότι δεν προβεί σε καμιά τέτοια ενέργεια εάν δεν έχει διασφαλιστεί προηγουμένως η επάρκεια σε ακαδημαϊκό και διοικητικό προσωπικό.

Τα κριτήρια εισαγωγής, επισημαίνουν από την πλευρά τους οι καθηγητές του ιδρύματος, πρέπει να είναι ακαδημαϊκά και όχι κοινωνικά. Προς το παρόν, πάντως, λείπουν το διοικητικό προσωπικό και οι υποδομές για να δεχθεί το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο περισσότερους φοιτητές. Σύμφωνα με τον Αυγουστίνο Δημητρά, λείπει και ένα σχέδιο ανάπτυξης. Ο ίδιος θεωρεί ότι το ΕΑΠ πρέπει να ανοιχτεί στο εξωτερικό με τη δημιουργία προγραμμάτων για Ελληνες του εξωτερικού, αλλά και ξενόγλωσσους φοιτητές του εξωτερικού. Σε αυτό που συμφωνούν όλοι, εξάλλου, είναι στις δυνατότητες του ιδρύματος. Αν μη τι άλλο, το αποθεματικό των 90 εκατομμυρίων ευρώ εγγυάται ένα σπάνιο είδος οικονομικής ευρωστίας για ελληνικό πανεπιστήμιο.

Πηγή www.ethnos.gr