ΔΡΟΜΟΛΕΓΟΝΤΑΣ – Οδική εκπαίδευση εν… τάξει

Tου
Βασίλη Καλλία,
παιδαγωγού κυκλοφορίας –
εκπαιδευτή οδηγών

Δε θα ήθελα να παρουσιάσω αριθμούς και δείκτες που αποδεικνύουν ότι η Ελλάδα είναι οπισθοδρομική στον τομέα της οδικής ασφάλειας. Θα ήταν απογοητευτικό και για μια ακόμη φορά θα επιδιώκαμε να ξορκίσουμε το κακό με συνταγές αμνησίας.
Εδώ θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας σκέψεις και ανησυχίες μέσα από την ενασχόλησή μου με το κομμάτι της οδικής παιδείας. Δεν μπορούμε να μιλάμε για οδική διαπαιδαγώγηση στη χώρα μας, όταν παραδοσιακά αυτή συρρικνώνεται στην παρουσίαση γενικών κανόνων και σημάτων οδικής κυκλοφορίας από τον δάσκαλο στους μαθητές. Πρωτίστως θα πρέπει να εμφυσήσουμε στα παιδιά την ορθή οδική συμπεριφορά με βιωματικό τρόπο και όχι απλά ρίχνοντας άτακτη πληροφορία στο μυαλό τους που εν ευθέτω χρόνο θα νεκρωθεί. Επομένως, δε μιλάμε τόσο για έλλειψη, όσο για λανθασμένη αντίληψη σχετικά με τον ορθό τρόπο οδικής διαπαιδαγώγησης.
Προτείνω λοιπόν τα εξής: Μη «στριμώχνετε» την κυκλοφοριακή αγωγή σε στενά χρονικά πλαίσια μιας ώρας την εβδομάδα, δύο ωρών το τρίμηνο ή μιας εκπαιδευτικής εκδρομής τον χρόνο. «Μα αυτά προβλέπει το υπουργείο» θα πει ο κάθε εκπαιδευτικός. Σωστά, αυτά προβλέπει και πρέπει να γίνονται. Επιχειρήστε, όμως, και μια καινοτομία σαν σχολείο. Εντάξτε την κυκλοφοριακή αγωγή σε όλα σχεδόν τα μαθήματα στο πλαίσιο της επιδιωκόμενης διαθεματικότητας. Αφορμές μπορεί να συναντήσουμε τόσο στην πλούσια εκπαιδευτική παλέτα ενός νηπιαγωγείου ή δημοτικού σχολείου, όσο και στο απαιτητικό πρόγραμμα ενός γυμνασίου ή λυκείου, που δυστυχώς η γνώση τείνει να περιορίζεται στα μαθήματα ειδικότητας.
Ακόμα και εκεί, από πλευράς μαθημάτων, ιδιαίτερη βαρύτητα μπορεί να δοθεί στη φυσική, στα μαθηματικά, στην ιστορία και στα Ν. Ελληνικά. Ας δοθούν για παράδειγμα ερεθίσματα σχετικά µε την κίνηση, την κατεύθυνση και τον προσανατολισμό. Μπορεί να αναπτυχθούν η μεθοδικότητα και η παρατηρητικότητα, αρετές που χρησιμεύουν στη λήψη αποφάσεων κατά την καθημερινή κίνηση στον δρόμο. Επίσης στα πλαίσια της γλωσσικής διδασκαλίας οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιήσουν τον ημερήσιο Τύπο ή ακόμη και λογοτεχνικά κείμενα, που κεντρίζουν τον προβληματισμό των παιδιών. Πόσο θα ήθελα να δω ένα ερώτημα πανελληνίων εξετάσεων που να αναφέρεται στην κινητική του οχήματος, δηλαδή στην τριβή ολίσθησης και κύλισης, τη φυγόκεντρη δύναμη και γενικότερα στην αδράνεια της μάζας και τα συναφή. Ένα θέμα νέων ελληνικών που να θίγει τις κοινωνικές διαστάσεις των τροχαίων ατυχημάτων.
Τέλος, δεν θα πρέπει να πέσουμε στην παγίδα να «εγκλωβίσουμε» εκπαιδευτικά την κυκλοφοριακή αγωγή. Χρειαζόμαστε επισκέψεις σε πραγματικά περιβάλλοντα λειτουργίας του οδικού συστήματος. Να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με ανθρώπους που έχουν βιώσει αρνητικές συνέπειες από ένα τροχαίο ατύχημα, γονείς και παιδιά στα ίδια θρανία να αλληλοεπιδράσουν βιωματικά και να μοιραστούν πληροφορία, προβληματισμό και τρόπους επίλυσης. Ωραίες οι ομαδικές φωτογραφίσεις στις επισκέψεις των πάρκων κυκλοφοριακής αγωγής, ωραία και τα πρότζεκτ των σχολείων όπως παρουσιάζονται μέσα στα ψηφιακά βοηθήματα προβολής. Δε θέλουμε μόνο αυτά, απαιτούμε και άλλα. Κάποτε, πριν αρκετά χρόνια, είχε σχολιαστεί αρνητικά ένα δρώμενο του δικού μου εργαστηρίου, όταν είχα πάρει αναπηρικά αμαξίδια από μια δομή και παρότρυνα τα παιδιά να καθίσουν σε αυτά και να μετακινηθούν σε κάποια σημεία της πόλης βιώνοντας τον αγώνα αυτών των ανθρώπων. Το πρώτο παιδί που κάθισε ήταν το δικό μου. Το έκανα πρωτίστως για να προλάβω αντιδράσεις: Μερικοί ψίθυροι, λίγα δάκρυα συγκίνησης και… «πότε θα ’ρθει η ώρα να φύγουμε από δω». Ας γίνει η οικογένεια η προέκταση και η εμπέδωση της σχολικής εκπαίδευσης με όπλο την οδική ενσυναίσθηση που πρέπει να διακατέχει όλους μας.