ΔΡΟΜΟΛΕΓΟΝΤΑΣ – Νέος ΚΟΚ: Στα 30 χλμ. το όριο ταχύτητας μέσα στην πόλη

Του
Βασίλη Καλλία,
παιδαγωγού κυκλοφορίας
– εκπαιδευτή οδηγών

Αν δεν το δω με τα μάτια μου δεν θα το πιστέψω, παρόλα αυτά δεν γίνεται να με αφήνει αδιάφορο ο ντόρος των τελευταίων μηνών όσον αφορά στην αλλαγή του Κ.Ο.Κ. (Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας) μετά από 16 χρόνια, που, όπως κυκλοφορεί σαν είδηση, θα φέρει αυστηρότερα μέτρα και τσουχτερά πρόστιμα. Σε αυτό το άρθρο αγαπητοί αναγνώστες, θα μείνω σε μια και μόνη αλλαγή που από ό,τι ενημερώθηκα θα ισχύσει με τον νέο Κ.Ο.Κ. και αφορά στη μείωση του ορίου ταχύτητας εντός κατοικημένης περιοχής από τα 50 km/h που ίσχυε έως τώρα, στα 30 Km/h. Παρουσιάζεται σαν κάτι νέο και πρωτοποριακό, ενώ εδώ και περίπου 30 χρόνια εφαρμόζεται σε χώρες της Ευρώπης είτε για οικολογικούς λόγους είτε για θέματα οδικής ασφάλειας, με θετικές, αλλά και αρνητικές επιπτώσεις. Η ιδέα προήλθε από το Γκρατς, στην Αυστρία, τον πρώτο ευρωπαϊκό δήμο που περιόρισε όλους τους δρόμους στην επικράτειά του στα 30 km/h, το 1992. Στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες το όριο των 30 έχει ταυτιστεί σε οδικά περιβάλλοντα με έντονη κυκλοφορία πεζών, παρουσία σχολείων, νοσοκομείων κ.τ.λ.
Ο στόχος εδώ είναι να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος σύγκρουσης μεταξύ οδηγών και πεζών μειώνοντας την ταχύτητα, παράγοντας που επηρεάζει τόσο τη σοβαρότητα της πρόσκρουσης, όσο και την απόσταση πέδησης. Το 2021 στην Ευρώπη, σχεδόν 600 χρήστες του δρόμου σκοτώθηκαν εντός κατοικημένης περιοχής. Σαφώς, στις χώρες – πόλεις που είχαν περιορισμό τα 30 χιλιόμετρα, σημειώθηκαν πολύ λιγότερα τραγικά περιστατικά. Η πλειοψηφία των θυμάτων αποτελείται από τους λεγόμενους «ευάλωτους» χρήστες, δηλαδή πεζούς, μοτοσικλετιστές, αναβάτες μοτοποδηλάτων και ποδηλάτες. Συγκεκριμένα, η μείωση της ταχύτητας από 50 σε 30 km/h μειώνει στο μισό την απόσταση ακινητοποίησης, η οποία δεν είναι καθόλου αμελητέα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Όπου χρειάζονται περίπου 28 μέτρα για να σταματήσεις με 50 km/h, αυτή η απόσταση μειώνεται στα 13 μέτρα με 30 km/h. Επίσης, το οπτικό πεδίο αυξάνεται από 90°, σε γωνία 120° με 50 και 30 χιλιόμετρα αντίστοιχα. Μια διαφορά διόλου αμελητέα, ειδικά αν πρόκειται για αρχάριο ή ηλικιωμένο οδηγό, ή όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε συνθήκες δρόμου με κακή ορατότητα.
Οι μελέτες δείχνουν ότι κατά γενικό κανόνα, το κέρδος ασφάλειας που επιτυγχάνεται χάρη στα 30 km/h δεν βαραίνει τη χωρητικότητα των κύριων δρόμων και δεν προκαλεί καθυστερήσεις στην κυκλοφορία. Η εισαγωγή των 30 km/h σε δρόμους που χρησιμοποιούνται για γενική κυκλοφορία σίγουρα επηρεάζει τους χρόνους ταξιδιού ειδικά για τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αλλά αυτές οι επιπτώσεις είναι σχετικά μικρές κατά τις ώρες αιχμής και ελάχιστα αντιληπτές από τους χρήστες. Παρόλα αυτά, κατά τη γνώμη μου στην Ελλάδα αυτός ο περιορισμός είναι κατάλληλος και ρεαλιστικά εφαρμόσιμος, τουλάχιστον αρχικά, μόνο για μικρές ζώνες, όπου οι οδηγοί πρέπει να είναι προσεκτικοί. Η επέκταση των ζωνών 30 Km/h ξαφνικά σε μεγάλες αποστάσεις, θα είχε ως αποτέλεσμα τη «χωρίς λόγο» μείωση της ταχύτητας (στο μυαλό των πιο πολλών), η οποία στη συνέχεια δεν θα συνδέεται από τον οδηγό (αυξημένη προσοχή) με την πιθανή παρουσία κινδύνου (σχολείο, νοσοκομείο, εμπορικό κέντρο κ.τ.λ.). Είναι αδύνατον από την αρχή της εφαρμογής να μην υπάρχουν παραβιάσεις του ορίου ταχύτητας, καθώς δεν θα έχουν αναπτυχθεί τα τεχνικά μέσα παρακολούθησης της κυκλοφορίας, όπως έχει προαναγγελθεί. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, πριν καλά καλά τυπωθεί στο εθνικό τυπογραφείο, να καταπατηθεί από την ελληνική «οδηγική αργκό» και στο τέλος να θεωρηθεί γραφικό. Μιλάμε για έναν λαό που στην άσφαλτο δεν ξέρει, ή μάλλον δεν θέλει να ξέρει και δεν θέλει να μάθει ποτέ, τι σημαίνει απόσταση ασφαλείας και προνοητικότητα. Με αυτή τη λογική, μαθηματικοί αλγόριθμοι και μελέτες συγκοινωνιολόγων για ομαλή ροή κυκλοφορίας, ήπιες επιβραδύνσεις και επιταχύνσεις για ελαχιστοποίηση των ακινητοποιήσεων, πάνε περίπατο. Ωστόσο, η κυκλοφοριακή συμφόρηση αποτελεί την πιο επιζήμια κατάσταση όσον αφορά στις εκπομπές άνθρακα. Εύχομαι να μην πρωτοτυπήσουμε πάλι και να μην είμαστε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θα ανεβάσει τα επίπεδα ρύπων με την επιβολή των 30km/h εντός κατοικημένων ζωνών.