Απαιτείται εγρήγορση στις πολιτικές του νερού – O δημοσιογράφος Γιώργος Αυγερόπουλος μιλά για το νέο ντοκιμαντέρ του

Η εμπειρία από την εμπλοκή ιδιωτικών εταιρειών στη διαχείριση του νερού, αλλά και η παρουσίαση της τάσης που καταγράφεται διεθνώς τα τελευταία χρόνια με την επιστροφή των συστημάτων ύδρευσης σε δημόσιο έλεγχο, είναι τα δύο κυρίαρχα στοιχεία στο νέο ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου με τίτλο «Μέχρι την τελευταία σταγόνα-Ο μυστικός πόλεμος στην Ευρώπη για το νερό». Ένα μήνα μετά από την κυκλοφορία του στις κινηματογραφικές αίθουσες, ο πολυβραβευμένος δημοσιογράφος και σκηνοθέτης θα επισκεφτεί τη Μαγνησία, με αφορμή την επίσημη προβολή που είναι προγραμματισμένη για το Σάββατο 13/1 στο πλαίσιο του φεστιβάλ ντοκιμαντέρ CineDoc στον Βόλο.

Ο 47χρονος ντοκιμαντερίστας μίλησε για τα γυρίσματα, τα οποία κράτησαν κοντά στα τέσσερα χρόνια, θέτοντας παράλληλα κρίσιμα ερωτήματα για τις πρακτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης πάνω στο ζήτημα της ιδιωτικοποίησης του νερού, κυρίως σε χώρες που βρίσκονται υπό μνημονιακή επιτήρηση, όπως είναι η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία. «Μας πήρε τέσσερα χρόνια για να ολοκληρωθεί το ντοκιμαντέρ, από το 2013-2017. Η ιδέα έπεσε στο τραπέζι πιο νωρίς, για την ακρίβεια το 2011, όταν έγινε γνωστό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Ιταλία για να μη δοθεί η διαχείριση του νερού σε ιδιώτες. Τότε οι Ιταλοί είπαν «όχι» σε ποσοστό 95%, αλλά η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι προσπάθησε υπό τις πιέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να περάσει τις ίδιες διατάξεις για την ιδιωτικοποίηση του νερού από την… πίσω πόρτα, αγνοώντας το δημοψήφισμα», σημείωσε ο κ. Αυγερόπουλος, ο οποίος μετά το ντοκιμαντέρ που γύρισε το 2010 με τον τίτλο «Πωλείται ζωή» κι εξέτασε την πλήρη εμπορευματοποίηση του νερού στη μακρινή Χιλή, ασχολήθηκε για δεύτερη φορά με την ίδια θεματική, αυτή τη φορά όμως στην Ευρώπη.

«Τότε ασχοληθήκαμε με τη συγκεκριμένη χώρα της Λατινικής Αμερικής, όπου ένας ιδιώτης μπορεί μέχρι και να αγοράσει ένα ποτάμι ή μία λίμνη», ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «Με το τελευταίο έργο, παρουσιάζουμε τις πολιτικές που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με το νερό κι εάν είναι ανθρώπινο δικαίωμα ή ένα ακόμη προϊόν της αγοράς. Το νερό είναι το θέμα του 21^ου αιώνα κι επειδή τα πράγματα έφτασαν ήδη στη γειτονιά μας, πρέπει να αρχίσει να μας απασχολεί».

Οι επιπτώσεις από την ιδιωτική διαχείριση του νερού βρέθηκαν στο… μικροσκόπιο του Γιώργου Αυγερόπουλου, ο οποίος είπε: «Υπάρχουν τεράστια συμφέροντα που βρίσκονται στο τραπέζι. Όμως, την ίδια στιγμή βλέπουμε μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως είναι το Βερολίνο και το Παρίσι και οι οποίες είχαν δοκιμάσει για χρόνια το ιδιωτικό μοντέλο, να επαναδημοτικοποιούν τα συστήματά ύδρευσής τους. Τα ξαναπαίρνουν σε δημόσιο έλεγχο, γιατί το ιδιωτικό μοντέλο ήταν αποτυχημένο. Ακριβώς την ίδια στιγμή η οικονομική και πολιτική ελίτ της Γαλλίας και της Γερμανίας, επιβάλλουν την ιδιωτικοποίηση του νερού στις χώρες που βρίσκονται σε οικονομική κρίση. Αυτό είναι κοινό σημείο που συμπεριλαμβάνεται σε κάθε μνημόνιο που έχουν υπογράψει χώρες, όπως η Ελλάδα. Ένα από τα κοινά σημεία είναι οι προβλέψεις που αφορούν στο νερό. Και είναι εντυπωσιακό αν αναρωτηθούμε «Γιατί γίνεται όλο αυτό;». Βέβαια η απάντηση είναι απλή: Όταν επανακτάται ο δημόσιος έλεγχος του νερού, αυτό δεν είναι καθόλου καλό νέο για τους ιδιώτες παρόχους, οι οποίοι υπό τις ευλογίες των πολιτικών ηγεσιών των χωρών τους, στρέφονται σε νέες αγορές».

Ο καταξιωμένος δημοσιογράφος με δεδομένη την απόρριψη του ιδιωτικού μοντέλου, έκανε μνεία για τη νέα τάση που κυριαρχεί σε όλο τον κόσμο: «Το ντοκιμαντέρ εξετάζει την παγκόσμια τάση που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και ακούει στο όνομα επαναδημοτικοποίηση του νερού. Στην Ευρώπη τις περισσότερες περιπτώσεις έχει η Γαλλία. Συνολικά 99 στον αριθμό και μιλάμε για την πατρίδα των ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης στον κόσμο, όπως είναι η Suez Environnement και η Saur. Αυτές έχουν την πρωτοκαθεδρία στην παγκόσμια αγορά νερού του πλανήτη. Η Γαλλία είναι η χώρα που εφηύρε την ιδιωτικοποίηση του νερού, όπως την εννοούμε σήμερα, ήδη από τον 19^ο αιώνα. Επί αυτοκρατορίας του Ναπολέοντα Γ’ ιδρύθηκε η πρώτη εταιρεία διανομής πόσιμου νερού. Στο διοικητικό συμβούλιο συμμετείχαν εννέα άτομα και ήταν όλοι τραπεζίτες της αυτοκρατορίας. Από τότε οι άνθρωποι είχαν καταλάβει ότι το να κατέχεις το δίκτυο πόσιμου νερού, μπορεί να σου αποφέρει τεράστια κέρδη».

Στη συνέχεια η συζήτηση στράφηκε στη σύγχρονη ευρωπαϊκή πραγματικότητα, με τον Γιώργο Αυγερόπουλο να σημειώνει: «Στην εποχή μας οι καταχρεωμένες χώρες πιέζονται να δώσουν το νερό σε ιδιώτες μέσω της Τρόικας. Πολλές κυβερνήσεις πήγαν κι ένα βήμα πιο μακριά, υπερθεμάτισαν και σε άλλα θέματα, όχι μόνο στο νερό, η οποία αποτελεί μία εξαιρετική συναλλαγή. Στη διάρκεια των γυρισμάτων πήγαμε σε 13 πόλεις από έξι χώρες της Ευρώπης. Κι αυτό είναι κάτι που αποδεικνύεται στην ταινία: Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων που εξετάσαμε, οι συμβάσεις, είτε πρόκειται για ολοκληρωτική παραχώρηση μιας υπηρεσίας, είτε για σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ήταν υπέρ των ιδιωτών. Λεόντειες συμβάσεις με ρήτρες που έλεγαν ότι ακόμη κι αν μειωθεί η κατανάλωση ή δεν αυξηθεί ο πληθυσμός μίας πόλης, τότε η εταιρεία δικαιούται να προσφύγει σ’ ένα διαιτητικό δικαστήριο και να απαιτήσει αποζημίωση για διαφυγόντα κέρδη. Έχουμε το παράδειγμα του Βερολίνου το 1999, όταν βρισκόταν στο απόγειο της νεοφιλελεύθερης περιόδου. Ξέσπασε σκάνδαλο γιατί αποκαλύφθηκε μετά από αγώνα των ακτιβιστών ότι το γερμανικό Δημόσιο είχε εγγυηθεί την κερδοφορία 30 ετών σε δύο ιδιωτικές εταιρείες. Εγώ προσωπικά δεν γνωρίζω καμία εταιρεία που να έχει τέτοια εγγύηση από το Δημόσιο».

Με αφορμή την τελευταία αναφορά του, ο έμπειρος δημοσιογράφος και ερευνητής μίλησε και για την επιχειρούμενη ιδιωτικοποίηση δύο μεγάλων ΔΕΚΟ, της ΕΥΑΘ και της ΕΥΔΑΠ που βρίσκονται στο Υπερταμείο Αποκρατικοποιήσεων: «Η χώρα μας πουλάει το 23% της ΕΥΑΘ και το 11% της ΕΥΔΑΠ. Αν βρεθεί αγοραστής και ήδη ενδιαφέρονται κάποιοι, όπως η Suez  για τη Θεσσαλονίκη, οι κρατικοί λειτουργοί που θα βρίσκονται στη θέση της διαπραγμάτευσης, οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί για το τι θα υπογράψουν. Εδώ ολόκληρο Βερολίνο, που η Γερμανία κουνάει το δάχτυλο στην Ελλάδα σε κάτι τέτοια, έπεσε σε μία τέτοια παγίδα. Και δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα. Στην Πορτογαλία ο Δήμος Μπαρτσέλος είναι «όμηρος» μίας ισπανικής πολυεθνικής εταιρείας, που προσέφυγε στο διαιτητικό δικαστήριο, Κι αυτός ο μικρός Δήμος των 150.000 κατοίκων καλείται να πληρώσει μία αποζημίωση τεραστίων διαστάσεων της τάξης των 175 εκ. ευρώ. Τέσσερις φορές το ετήσιο μπάτζετ του. Κι αυτό που λέει ο δήμαρχος στην κάμερα είναι ότι συνυπολογίζοντας και τους τόκους, ο Δήμος θα αποπληρώσει το χρέος του σε 528 χρόνια. Φανταστείτε για παράδειγμα τον Δήμο Βόλου να πληρώσει μία αντίστοιχη τεραστίων διαστάσεων αποζημίωση σε κάποιους ιδιώτες…».

Όσο για την αίσθηση που θα αποκομίσουν όσοι παρακολουθήσουν την ταινία στο «Αχίλλειο» το προσεχές Σάββατο, ο 47χρονος δημιουργός τόνισε: «Μικρές ομάδες ανθρώπων μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση με τις πολιτικές του νερού, γιατί είναι ένα ξεχωριστό στοιχείο για την επιβίωσή μας».